Prof. Dr. Veysel bozkurt

20 
TOPLUM, TOPLUMSAL DAVRANIŞ VE 
TOPLUMSAL İLİŞKİ 
Şu ana kadar sürekli olarak sosyolojinin toplumu inceleyen 
bilim dalı olduğu vurgulandı; ancak toplumun ne olduğu 
üzerinde durulmadı. Sosyolojinin temel inceleme nesnesi olan 
toplumu bazı yazarlar
21
, “kenarları olmayan bir ağ”a 
benzetiyorlar. 
Durkheim’a
22
göre toplum, bireylerin basit bir toplamı değildir. 
O’nun için toplum “kendine has nitelikleri olan, özgül bir gerçekliği 
temsil eder”. En basit tanımıyla toplum, bir kültür ve bölgeyi 
paylaşan insan grubudur
23
. Bir başka yazar ise benzer şekilde 
toplumu
24
, ortak kültürü paylaşan, belirli bir toprak parçasında 
yerleşik, kendilerini birleşik ve özgün varlık olarak gören 
insanlardan oluşan bir grup olarak tanımlamaktadır.
İlk bakışta bıraktığı izlenimin aksine “toplum” son derece 
muğlak bir kavramdır. Sonuna toplum sözcüğünü ekleyerek 
kullandığımız kavramların (ör. kapitalist toplum gibi) toplum 
olup olmadığı tartışmalıdır. Örneğin “sembolik etkileşimci”ler, 
toplum diye bir şeyin olmadığını iddia etmektedirler. Onlara göre 
toplum, hakkında bilgi sahibi olamadığımız ya da doğru 
anlayamadığımız şeyleri kapsayan yararlı bir terimdir. Buna 
karşılık bazı sosyologlar toplum kavramına, kendi ayakları 
üzerinde duran gerçeklik gözüyle bakarken, bazıları da, onun 
ulus devletle özdeşleştirilmesine karşı çıkmıştır
25
. Günümüzde 
özellikle küreselleşme sürecinin yaptığı etki, sosyologların 
toplum kavramını yeniden gözden geçirmelerine yol açmıştır.
21
Bkz. Sezal, İ.; Sosyolojiye Giriş, Martı yay. Ankara,2002, s.7. 
22
Durkheim, E. Toplumbilimsel Yöntemin Kuralları, Çev. C.B.Akal,B/F/S Yay. 
İstanbul, 1985, s.120. 
23
Henslin, J.M., Essential of Sociology, Age. s.2.. 
24
Marshall, G.; Sosyoloji Sözlüğü, (Çev O. Akınhay, D.Kömürcü), Bilim ve sanat 
yayınevi, Ankara, 1999, Age., s.732. 
25
Age., s.732. 

---