ACTIVITY OF THE HUMAN RIGHTS COMMISSIONER OF THE
AZERBAIJAN REPUBLIC FOR PROTECTION OF PEOPLE IN
PLACES OF DETENTION
Gunay SULEYMANOVA
Gunay.suleymanova@gmail.com
AZƏRBAYCAN
The main direction of activities of Commissioner for Human Rights (Ombudsman) of
the Republic of Azerbaijan as National Preventive Mechanism are scheduled and non
scheduled visits to places of imprisonment. In this regard, visits to institutions that belong to
jurisdiction of National Preventive Mechanism have been realized by NPM in 2009-2013.
Negative shortcomings have been detected during the visits and a number of measures
have been implemented in this regard and positive results have been achieved.
Dispensary of military unit in Ministry of Defense of the Republic of Azerbaijan is
ready to render first aid to soldiers with its available medicines and other medical supplies
though it’s under construction. During visits to disciplinary military unit some shortcomings
have been detected adjoining to above-mentioned positive features.
Taking the necessary steps in the direction of improving the condition of suspect and
accused persons in temporary detention places of police authorities, providing bed, bedding
and furniture of places of detention, creation of necessary conditions to ensure rights of
detainees and to render medical care have been notified in the data for the year 2011
presented by Ministry of Internal Affairs to Commissioner for Human Rights (Ombudsman)
of the Republic of Azerbaijan
.
Letters received from Ministry of Justice and also analyses of the results of frequent visits
show that the issues specified in the reports of previous years have been analyzed by taking
control and necessary measures have been realized by Ministry in order to solve them.
Necessary measureshave been realized in penitentiary institutions to improve detention
condition, to ensure rights and freedoms of convicts, to strength the discipline of staff and
increase their professionalism. Also in 2012,construction and repair, reconstruction works in
III INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1498
Qafqaz University 17-18 April 2015, Baku, Azerbaijan
institutions in regard to adapt detention conditions to local and international standards,
strengthening of the material-technical base, construction of new penitentiary institutions in
regions have been continued by taking into account the recommendations of the European
Committee. Appeals on taking necessary steps related with adjusting the detention conditions in
PCSs to requirements of local legislation and international actshave been addressed to relevant
authorities and also proposals have been made related with making changes to legislation.
Based on mentions and generalization on data collected during visits, we can notify that general
situation, detention conditions, treatment with detainees have been arranged in satisfactory level
in institutions of Ministry of Justice and many institutions highly respond to standards. Some
shortcomings have been detected during visits and necessary measures have been realized.
Implementation of practical measures in the field of improvement of detention regime
and material, social and health security of detainees and defense of their rights in prisons and
places of detention of Ministry of National Security of the Republic of Azerbaijan have been
regularly continued during the necessary period of the year 2013.
Achieving positive results adjoining negative shortcomings in institutions and also more
detailed information about it has been expressed in annual reports on "Activities of National
Preventive Mechanism" of Commissioner for Human Rights (Ombudsman) of the Republic of
Azerbaijan.
And the Ombudsman of Azerbaijan Elmira Suleymanova says: “The establishment of
an institution to function as the National Preventive Mechanism for the prevention of torture
and other cruel, inhuman or degrading treatment or punishment (NPM) was the continuation
of the statehood process, and ensured support for the protection of human rights at the higher
level. The incorporation of the requirements of the ratified document into the national
legislation has resulted in the designation of the Institute of the Commissioner for Human
Rights (Ombudsman) of the Republic of Azerbaijan as the NPM, by taking into consideration
its primary experience and capacity in this field. During the term of its operation, the
Azerbaijani NPM has established a distinctive reputation among the relevant specialized
organizations and the general public due to its contributions to the improvement of the
prevention of torture in the country from both the legislative and institutional perspectives.”
RIGHTS OF RELATIVES OF MISSING PERSONS
Sarkhan MURADOV
sarxan_23@mail.ru
AZƏRBAYCAN
Year by year thousands of people die in wars. The same number of people is reported as
missing persons during and after the wars. Uncertainty about the fate of their missing relatives
is very painful anguish for families. Mothers, fathers, siblings, spouses, children are
desperately trying to find any information about their loved ones. But, which rights do this
people have? How international communities help to these people? Which international
instruments are there in this field? In this topic we will found answers to these issues.
In today’s world family is a main basis of society. As mentioned in International
Covenant on Civil and Political Rights in article 23 “The family is the natural and
fundamental group unit of society and is entitled to protection by society and the State”.
According to customary international law family life must be respected as far as possible.
According to the article 49 of Oxford Manuals “Family honor and rights, the lives of
individuals, as well as their religious convictions and practice, must be respected”.
III INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1499
Qafqaz University 17-18 April 2015, Baku, Azerbaijan
The Central Prisoners of War Agency must be set up in neutral state. Now, this agency
was created within the International Committee of Red Cross.
When talking about the missing persons we must underline the role of Additional
Protocol 1 to the Geneva Conventions which was adopted on 8 June 1977. Article 33 of this
protocol is about missing persons. According to this article;“
As soon as circumstances permit,
and at the latest from the end of active hostilities, each Party to the conflict shall search for the
persons who have been reported missing by an adverse Party. Such adverse Party shall
transmit all relevant information concerning such persons in order to facilitate such searches”.
International community in every case is interested to clarify the fate of missing persons.
For this reasonExpert for the Special Process on Missing Persons was created in Former
Yugoslavia. Furthermore lots of resolutions adopted in international level such United Nations
General Assembly’s resolution which was adopted in 1974.In this resolution clarifying the fate
of missing persons was set as duty of state and states must provide information about those who
are reported as missing persons. ICRC resolutions has big role in solving this problem,
especially resolutions adopted in 1986, 1995, 1999. The main objective of these relations were
families’ right to be informed about the fate of their family members. In 1999 International
Conference of Red Cross and Red Crescent adopted the Plan of Action for years 2000-2003.In
this act also stressed that all parties to the conflict must do everything to account for missing
people and provide families of missing persons with any information about the fate of their
loved ones.
There are some landmark cases about missing persons both in European Court of Human
Rights and Inter-American Court of Human Rights. One of the famous cases is ECtHR case of
Kurt v. Turkey.
GƏNC ALİMİN HÜQUQLARI VƏ MÜASİR ELMDƏ YENİ
ÇAĞIRIŞLAR
Aqil ƏHMƏDOV
AMEA İnsan Hüquqları üzrə Elmi-Tədqiqat İnstitutu
agilahv@gmail.com
AZƏRBAYCAN
“Çox şadam ki, Azərbaycan gəncləri ölkənin ictimai-siyasi həyatında çox fəal iştirak edirlər.
Bu, çox təqdirəlayiq bir haldır. Mən hesab edirəm ki, gənclər irəliyə doğru daha da inamla
getməlidirlər, müvafiq dövlət, hökumət orqanlarında gənclərə böyük yer ayrılmalıdır, onlara
inam olmalıdır. Çünki bugünkü gənc sabah ölkəmizi idarə edəcəkdir. Bugünkü gənclər bir neçə
ildən sonra Azərbaycanın bütün idarəetmə sistemində əsas rol oynayacaqlar”
İlham ƏLİYEV
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
Müasir dövrdə insan hüquq və azadlıqlarının qorunması inkişaf etmiş dövlətlərdə oldu-
ğu kimi az inkişaf etmiş və inkişaf etməkdə olan dövlətlərdə, demokratik cəmiyyətlərdə yaşa-
yan vətəndaşların sosial hüquqlarının qorunması, təhlükəsizlik və stabil inkişaf tələb edən
sahələrdə mövcud olan problemlərin tənzimlənməsi və tədricən həllinin vacib olduğunu əks
etdirir. Bu səbəbdən qeyd olunan dövlətlərdə insan hüquqlarının qorunması fonunda gənc
alim və mütəxəssislərin hüquqlarının müdafiə olunması aktual səslənir və dövlətlərin sosial-
iqtisadi siyasətinin inkişafı, gələcək prioritetlərinin müəyyən olunması baxımından hüquqi,
elmi-siyasi əhəmiyyət kəsb edir. Bununla yanaşı dövlətlərin həyata keçirdiyi gənclər siyasəti
gələcək nəsillərin sağlam inkişafının təmin olunmasına diqqəti artırmaqla gənc alimlərin
III INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1500
Qafqaz University 17-18 April 2015, Baku, Azerbaijan
hüquqlarının müdafiə olunması gənclərin təmsil etdikləri dövlətlərin intellektual potensialının
qorunmasına mühüm təsir göstərməkdədir.
XXI əsr elmi-texniki tərəqqi əsridir. Yşadığımız əsrdə qlobal proseslərin baş verməsi
fonunda elmi-texniki tərəqqinin inkişafı və genişlənməsi ilə müşahidə olunmaqdadır. Bu
səbəbdən elmin müxtəlif sahələrində fəaliyyət göstərən gənclərin, gənc alimlərin hüquqlarının
müdafiə olunması və dövlətin bu məsələyə diqqət yetirməsi gələcək nəsillərin sağlam yetiş-
məsinə, təhsilin müasir və daha səmərəli olması üçün mütərəqqi fikirli gənc alim intellektual
potensialının formalaşmasına dəstək verməkdədir. Hər şeydən əvvəl gənc alim ona məxsus
təbii hüquqlarını bilməli, əhatəsində olan insanlarla münasibətlərində, davranış və hərəkətlə-
rində nümunə təşkil edə biləcək şəkildə özünü ifadə etməyi bacarmalıdır. Bununla yanaşı
gənc alim yaşadığı dövlətin qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş hüquqları, yəni dövlət tərə-
findən müəyyən edilmiş hüquqlarını öyrənməli, özünün ictimai-siyasi və sosial-mədəni haqla-
rını qorumaqla, qanunla nəzərdə tutulmuş qaydada hüquqlarını müdafiə etməyi bacarmalıdır.
Bu gün Azərbaycan Respublikasında həyata keçirilən uğurlu gənclər siyasəti, təhsil və
elmdə fərqlənən gənclərin irəli çəkilməsi dövlət siyasətində prioritet istiqamətlərdəndir. Müa-
sir elmdə prioritet istiqamətlərin müəyyən olunması dövlətlərin sosial-iqtisad, siyasi və mə-
dəni inkişafında özünü göstərməkdədir. Bu səbəbdən qeyd etmək lazımdır ki, gənc nəslin
yüksək təhsil və elmə cəlb olunması müasir elmdə yeni çağırışlara dəstək vermiş olur. Belə
olduğu halda gənclər siyasəti çərçivəsində gənc alimin hüquqlarının müdafiəsi kimi məsə-
lələrə diqqət yetirilməsi vacib amillərdəndir.
Yaşadığımız müasir dövrdə təhsil, elm və bu sahədə gənclər siyasətinin inkişaf etdiril-
məsi demokratik dövlətlərdə insan hüquqlarına verilən qiymətin bir təzahürüdür. Bu bir
həqiqətdir ki, Azərbaycan irihəcmli iqtisadi layihələrin həyata keçirilməsi sahəsində Cənubi
Qafqazda lider dövlət olduğu kimi bu ölkədə insan hüquqları sahəsində dövlətin həyata
keçirdiyi daxili və xarici siyasət də uğurla inkişaf etməkdədir. İnsanlar doğulduqları andan
təbii hüquqlara malik olurlar, daha sonrakı mərhələlərdə təhsil, iş və ailə həyatında konsti-
tusion hüquqlardan istifadə edərək həyat şəraitini yaxşılaşdırmağa səy göstərirlər. Bu baxım-
dan müasir Azərbaycan Respublikasında insan hüquqlarına dair vəziyyətə baxdıqda həyatın
bir çox sahələrində olduğu kimi təhsil və elm sahələrində də irəliləyişlərin əldə olunduğuna
şahid oluruq. Ölkədə həyata keçirilən elm və təhsil siyasətinin mərkəzində Azərbaycan gənci
dayanır. Bu səbəbdən elm və təhsil sahələrində gənclərə dəstək verən hökumət onların cəmiy-
yətə inteqrasiyasında yaxından iştirak edir və intellekti ilə seçilən kreativ gəncliyin formalaş-
ması baş verir.
Son on bir il ərzində Azərbaycanda həyata keçirilən uğurlu sosial-iqtisadi siyasət, intel-
lektual kapitala olan marağı daha da artırmışdır. Bununla yanaşı durmadan yüksələn və yeni
çağrışlarla dünyaya açılan Azərbaycan elmində yüksək səviyyəli kadr hazırlığı kimi məsələ-
lər aktual olaraq qalmaqdadır. Bu baxımdan ümummilli lider Heydər Əliyevin anadan olma-
sının 92-ci ildönümünə həsr olunmuş Gənc Tədqiqatçıların III Beynəlxalq Elmi Konfransının
Qafqaz Universiteti kimi qabaqcıl təhsil ocağında yüksək səviyyədə baş tutması onun beynəl-
xalq, elmi və ictimai əhəmiyyətini göstərməkdədir. Elmi konfransın müsbət nəticələri isə Azər-
baycanda yetişən gənc alimlərin potensialının artırılmasına diqqəti daha da artırmış olacaqdır.
Respublikada elmi kadr hazırlığında Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının xüsusi
çəkisi var. Bu elm ocağı dünya şöhrətli alimlər yetişdirmişdir. Akademiyada texnika, təbiət,
ictimai və humanitar sahələrdə geniş tədqiqatlar aparılır. Qeyd etmək lazımdır ki, AMEA-da
humanitar və ictimai elmlər sahəsində uğurlu tədqiqatlar aparılır. Bu elmi-tədqiqat işləri sıra-
sında insan hüquq və azadlıqlarının müasir mərhələsi ilə bağlı araşdırmalar ölkənin daxili
siyasətində olduğu kimi dövlətlərarası münasibətlərdə və beynəlxalq münasibətlərdə də mü-
hüm əhəmiyyətə malikdir. İnsan hüquqlarının qorunması kimi mühüm sahəyə hüquqi, elmi və
siyasi yanaşma Azərbaycanda bu sahəyə olan marağın yüksəlməsi ilə izah olunur. Belə oldu-
III INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1501
Qafqaz University 17-18 April 2015, Baku, Azerbaijan
ğu təqdirdə Azərbaycan elmində innovativ irəliləyişlər və insan hüquqları müstəsna əhəmiy-
yəti ilə seçilir. Yaşadığımız müasir cəmiyyətdə insan hüquqlarını narahat edən elmi istiqamət-
lərdən biri gənc alimlərin maraq göstərdiyi bioetik hüquqların qorunması ilə bağlıdır ki, bu
sahəyə maraq Qərb və Avropa dövlətlərində genişlənməkdədir. İnsanların tibbi hüquqlarını və
nə ilə qidalandıqlarını bilmək hüququ vardır. Son illər dünyada ərzaq təhlükəsizliyi sahəsində
durğunluq müşahidə olunmaqdadır. Bu, hər şeydən əvvəl insanın geni dəyişdirilmiş ərzaq
məhsullarını istifadə etməsi ilə bilavasitə bağlıdır. Sağlam həyat zehni əməyin əsas funksiya-
sıdır. Bu baxımdan bəşəriyyəti narahat edən geni dəyişdirilmiş, modifikasiya olunmuş məh-
sulların istifadəsinə qarşı mübarizədə insan hüquqlarının elmi istiqamət kimi inkişafının
əhəmiyyəti açıq şəkildə görünməkdədir. Gənc alimlərin elmi-tədqiqat işləri ilə bağlı son illər
belə aktual sahələrə meyl etməsi Azərbaycanda kreativ gənc alimlərin yetişməsinə müsbət
təsir göstərməkdədir.
2015-ci ildə AMEA-nın 70 illik yubileyi böyük təntənə ilə qeyd edilir və ötən yetmiş
ildə AMEA ölkədə milli elmin formalaşmasında yaxından iştirak etmişdir. Hazırda AMEA-da
həyata keçirilən uğurlu islahatlar kadr potensialının yüksəlməsinə xidmət etməkdədir. Həyata
keçirilən kadr islahatlarından gənc alimlərimiz də nəsibini almaqda, gənc alimlərin sosial
problemlərinin həllinə diqqət artmaqdadır. Elmin genişlənməsinə dövlət səviyyəsində dəstək
əslində, dövlətçiliyin möhkəmləndirilməsi və xalqın milli-mədəni tərəqqisinə xidmət edən
siyasətin tərkib hissəsi kimi qiymətləndirilməlidir. Qloballaşma proseslərinin bütün dünyanı
əhatə etdiyi və elmi-texniki tərəqqinin kifayət qədər yüksək sürətlə həyata keçirildiyi müasir
dövrdə müstəqil Azərbaycan Respublikasının inkişafı məhz elmin yüksək inkişaf səviyyəsin-
dən əhəmiyyətli dərəcədə asılıdır. Bu baxımdan Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası xalqı-
mızın milli-mənəvi və elmi intibahında misilsiz rol oynamaqda davam edir. Böyük tarixə
malik olan Azərbaycanın elmi ənənələri son yarım əsrlik dövrdə sistemli xarakter almış, dün-
yada tanınmış elmi məktəblər və istiqamətlər formalaşmışdır. Əslində Akademiya müasir
Azərbaycan elminin təşəkkül və inkişaf yolunun parlaq göstəricisidir. Onun özünəməxsus
dəst-xətti və mənəvi-əxlaqi dəyərləri yaranmışdır. Bu dəyərlər xalqımız tərəfindən xüsusi
rəğbətlə qarşılanır və yetişməkdə olan gənc alimlərə ötürülür.
Azərbaycan Respublikasında elmi qurumların strukturunun müəyyənləşdirilməsi, tədqi-
qatların müasir standartlar səviyyəsində aparılması və maliyyələşdirilməsi, ölkənin elmi kadr
potensialının artırılması və onun sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi, bütövlükdə elmin inki-
şafı üzrə milli strategiyanın həyata keçirilməsi və Azərbaycan elminin beynəlxalq elm məka-
nına inteqrasiyasının təmin olunmasını sürətləndirmək məqsədilə Azərbaycan Respublika-
sının Prezidenti «Azərbaycan Respublikasında 2009-2015-ci illərdə elmin inkişafı üzrə Milli
Strategiya» və «Azərbaycan Respublikasında 2009-2015-ci illərdə elmin inkişafı üzrə Milli
Strategiyanın həyata keçirilməsi üzrə Dövlət Proqramı»nın təsdiq edilməsi haqqında 4 мау
2009-cu il tarixli 255 nömrəli Sərəncam imzalayıb. Azərbaycan Respublikasında 2009-2015-
ci illərdə elmin inkişafı üzrə Milli Strategiya elmi tədqiqatların prioritetlərinin dünya elminin
inkişaf istiqamətlərinə və ölkənin mühüm ictimai-mədəni məsələlərinin həllinə uyğun müəy-
yənləşdirilməsinə, biliklərə əsaslanan yeni tipli iqtisadiyyatın formalaşdırılmasına, elm sahə-
sində idarəetmə sisteminin, elmi infrastrukturun modernləşdirilməsinə, elmi tədqiqat müəssi-
sələrinin və bütövlükdə elmin maliyyələşdirilmə mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsinə, yük-
səkixtisaslı kadrların hazırlanmasına, elmi məktəblərin qorunması və elmdə varisliyin təmin
edilməsinə, elmin, təhsilin və istehsalın inteqrasiyasına, elmi işçilərin sosial təminatının yax-
şılaşdırılmasına, elmin normativ hüquqi bazasının və informasiya təminatının gücləndirilmə-
sinə, Azərbaycan elminin beynəlxalq elm məkanına inteqrasiyasına yönəlmiş elm və texno-
logiyaların inkişafı sahəsində dövlət siyasətinin əsas istiqamətlərinin, bu sahədə həyata keçiri-
ləcək tədbirlərin məqsəd, prinsip və yanaşmalarının məcmusudur. Strategiyanın müddəalarına
uyğun tədbirlər “Azərbaycan Respublikasında 2009-2015-ci illərdə elmin inkişafı üzrə Milli
Strategiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı Dövlət Proqramı”na əsasən həyata keçirilməkdədir.
III INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1502
Qafqaz University 17-18 April 2015, Baku, Azerbaijan
Təhsilsiz və təbii ki, elmsiz heç bir dövlətin və xalqın gələcəyi yoxdur. Bunun üçün
sosial-iqtisadi tərəqqi çox vacib amillərdəndir. Hazırda Azərbaycanda həyata keçirilən sosial-
iqtisadi siyasətin inkişafı elm və təhsil ilə sıx bağlıdır. Bu isə öz növbəsində Azərbaycanda
insan və vətəndaş hüquqlarının, gənc alimlərin hüquqlarının qorunmasında vacib meyarlardır.
Gənc alimlərin elmdə fundamental sahələrdə nailiyyətlərə yiyələnməsini stimullaşdırmaq və
Azərbaycanın gənc elmi potensialının sosial problemlərinin tədricən həlli istiqamətində döv-
lətin həyata keçirdiyi siyasət davamlı inkişafın təmin olunmasına böyük zəmin yaratmış olur.
Qeyd etmək lazımdır ki, müasir dünyada baş verən qloballaşma müasir elmə yeni
yanaşma tələb etməkdədir. Bu ilk əvvəl dünyada insan hüquqlarının hazırkı vəziyyətinə
diqqət yetirilməsinin vacibliyini göstərir və insanların təhsil hüququnun daha sivil əsaslarda,
bilavasitə elmdə yeni innovasiyaların əldə edilməsinin zərurətini ortaya qoymuş olur. Demok-
ratik dövlətlərdə ictimai-siyasi şüurun və paralel olaraq elmi inkişafın genişlənməsinə təkan
verən mühüm ideyalardan biri və birincisi insan və vətəndaş hüquqlarına göstərilən yüksək
dəyərin nticəsidir desək yanılmarıq.
Hər kəsin konstitusiya və təhsil haqqında qanunda təsbit olunmuş qaydada öz intel-
lektual imkanlarını genişləndirmək hüquqları var. Bu istiqamətdə dövlət dəstəyi və enerji ka-
pitalının intellektual kapitala çevrilməsi üçün yetişən gənc nəsillərin təhsil və elmə cəlb olun-
ması elmdə tərəqqiyə aparan ciddi məsələdir. AMEA strukturlarında fəaliyyət göstərən Gənc
Alim və Mütəxəssislər Şuralarının fəaliyyətinin stimullaşdırılması və müasir meyarlara uy-
ğunlaşdırılması Azərbaycan elmində nailiyyətlərin genişlənməsinə müsbət töhfə verəcəkdir.
Bu isə öz növbəsində gənc alimlərin hüquqlarının qorunması baxımından dövlətin dəstəyinin
böyük əhəmiyyətə malik olduğunu göstərmiş olur.
Azərbaycanda elmin inkişafı üzrə həyata keçirilən milli strategiya konstitusiya hüqu-
qundan çıxış edərək, elm və təhsil qanununun tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsindəki əhə-
miyyətini, yəni dövlətin bu işdə maraqlı tərəf kimi çıxış etdiyini əsaslandırmaqdadır. Bi isə
Azərbaycanda elmi biliklərə yiyələnmək üçün vətəndaşlara şamil edilən təhsil hüququnun son
illərdə daha da genişləndiyindən xəbər verməkdədir. Nəticə etibarilə dövlətin təhsil və elm
siyasətindən gənclər yüksək səviyyədə yararlanmaqdadır və müşahidə olunan müsbət dəyi-
şikliklər gənc alimlərin hüquqlarının müdafiə olunmasında dövlət təminatının ciddi əhəmiyyət
dsaşıdığını təsdiq etməkdədir.
Dostları ilə paylaş: |