FV= P + Pr +…… + Pi = P*(1+n*i); Agar foiz hisoblash murakkab usulda amalga oshirilsa birinchi yilda hisoblangan foizlar navbatdagi yilda hisoblanadigan yilga kushilgan holda amalga oshiriladi ѐki buni hisoblangan foizlarni kapitalizatsiya qilinishi bilan foiz hisoblash mexanizmi deb aytsa bо‘ladi. Bunda har yili xioblangan foizlar investor tomonidan talab kilimaydi va bu foizlar asosiy kapitalga yil davomida kushilib boriladi.
Investitsiyalarning iqtisodiy samaradorligi ularni о‘rtacha bozor foizlariga nisbatan daromadliligi bilan belgilanadi shuning uchun ham investitsiyalarning samaradorligini baholashda bozor moliyaviy axborotlaridan foydalangan holda investitsion operatsiyalar sifat kо‘rsatkichlarini tahlil qilinadi.
Investitsiyalarning iqtisodiy samaradorligini baholash pul qо‘yilmalarining hoziri va kelgusi qiymati tushunchalaridan kelib chiqadi. Agar investor amaldagi foiz stavkalari sharoitlarida aniq pul summalarini olishni vazifa qilib kuysa, investor hozirigi vaqtda quyishi mumkin bо‘lgan pul summalari kelgusidagi pul summasini hozirgi vaqtdagi qiymatini aks ettioadi. Pulning ma’lum davr mobaynidagi kelgusi qiymatini hisoblashda quyidagi formuladan foydalaniladi:
FV- n davrdagi pullarning yig‘indisi = Investitsiya+ foizli daromad = P +iP = P(1+i); Demak,
FV2 = 2- yil oxiridagi pulllar yigindisi = F1(1+i)= P(1+i)(1+i), ya’ni n yilga yillik i- stavka,bо‘yicha murakkab foizlarda hisoblangan investitsiyalarning kelgusi qiymati12.
(1+i)n - multiplikatsiyalanuvchi kо‘paytma;
T1 (i,n) - murakkab foizlarda hisoblangan pul mablag‘larining kelgusi qiymati.
FV- pulning kelgusidagi qiymati;
PV- pulning hozirgi qiymati;
n-ma’lum davr oraligi.
T1 (i,n)- mazkur kо‘paytmaning mazmuni shuki, ma’lum pul birigi n davrdan sо‘ng shartlashilgan i foizlar asosida kancha miqdorni tashkil qilishini kо‘rsatadi.
Umuman yuqoridagi formula asosidagi pulning kelgusi qiymatini aniqlanishi natijasida investor tomonidan amalga oshiriladigan investitsiyalarning kelgusi qiymati baholanadi.
Masalan, siz banka 1 mln sо‘m jamg‘arma qо‘ydingiz. Yillik foiz stavkasi 4 % va har yillik murakkab foiz hisoblash asosida 3 yildan sо‘ng sizning hisob rakamingizdagi pullar kancha bо‘lishini hisoblaymiz.
