QƏRİb məMMƏdov, mahmud xəLİlov

İşlətmə bitkiləri  

Heyva  

Qara gəndalaş  

Ağacşəkilli aloye  

Üzüm  

Qara gəndalaş  

Baş kələm  

Su yoncası  

Avropa çobandüdüyü  

Kövrək mürdarça  

İşlətmə mürdarçası  

İşlətmə mürdarçası  

Kök  

Dərman bədrənc Səpin vələmiri  

Birillik günəbaxan  

Dərman xəndəkotu 

Sürünən ayrıq  

Qoz ləpəsi  

Tanqut rəvəndi  

Novruzçiçəyi  

Aptek birəotu  

Bağayarpağı  

Daryarpaq sənaməki   

Aptek birəotu  

İtburnu  

Adi çuğundur  

Meşə alması  

Biyan  

 Zirə  

 Bostan 

şüyüdü  

 

Dəmirovotu  

 Balqabaq 

 

 

Ərik  

Stomatit  

Qara gəndalaş  

Ağ söyüd  

Qırxbuğum  

Keçi söyüdü  

Adi palıd  

Gülümbahar  

Böyürtkən  

İkievli gicitkan  

Dazı  

Kök  

Cökə  

Qara qarağat  

Gülümbahar  

Qaragilə  

 At 

əvəliyi  

Həyat tonusunu qaldırmaq   

Kök  

Meşə çiyələyi  

 

Səhləb  

Traxeit  

Əncir  

Ərik  

 Adi 

gilənar  

 

Əncir  

 Baş kələm  

 Kartof 

 

Vərəm  

 

Ağacvari aloye  

 Sallaq 

söyüd 

 

 

Mərcangilə  

 

323

1 2 

 Jenşen  

 Meşə çiyələyi  

 Aptek 

sincanotu 

 

 

Dəvədabanı  

 Qoz 

ləpəsi  

 

Səhləb  

Saç bərkidən  

İri pıtrax  

İkievli gicitkan  

 

İriçiçək maqnoliya  

 

Dəvədabanı  

 Adi 

xamırmaya  

Həşərat sancma  

Bostan cəfərisi Moruq 

 

 Bostan 

cəfərisi  

 Bağayarpağı  

 Sarımsaq  

Farangit  

Adi palıd  

Baş kələm  

Dazı  

Kartof  

Əkilən nanə  

İri pıtraq  

Qaragilə  

Qara qarağat  

Farunkulyoz  

Dazı  

Qara gəndalaş  

Qoz ləpəsi  

Qırxbuğum  

 Dazı  

 

Əncir  

 Adi 

kətan  

 

İri pıtraq  

 Aptek 

birəotu  

 Adi 

çuğundur  

 Köpəkdili otu  

Xolosistit  

Qarpız  

Adi anis  

Qum solmazçiçək  

Adi zirinc  

Hündür andız  

Solmazçiçək  

Meşə çiyələyi  

Meşə çiyələyi  

Gülümbahar  

At şabalıdı  

Aptek sincanotu  

Pişik pəncəsi  

Qarğıdalı  

Səpin vələmiri  

Kök  

Zirə  

Dəmirovotu  

Adi xamırmaya  

İtburnu Dağtərxunu  

Günəbaxan  

Qaraqınıq  

Qaraqınıq  

 

Sistit  

Qara gəndalaş  

Dərman bəlğəmotu  

Adi palıd  

Sallaq tozağac  

Çöl qatırquyruğu  

Qum solmazçiçək  

Adi xamırmaya  

Üzüm  

Ayıqulağı  

Qırxbuğum  

 Dazı  

 

Xırdayarpaq cökə  

 

324

1 2 

 

Dəvədabanı  

 Qara 

qarağat  

Sinqa  

Meşə çiyələyi  

Meşə çiyələyi  

Novruzçiçəyi  

İkievli gicitkan  

Şamağacı  

Çaytikanı  

İtburnu  

Sarımsaq  

 

İtburnu  

 At 

əvəliyi 

Qotur  

Sallaq tozağac  

Üzərlik  

Şamağacı  

Hündür andız  

Lobel asırqalı  

Dəmirovotu  

Ekzema  

Sallaq tozağac  

Sallaq tozağac  

Böyürtkən  

Hündür andız  

Şamağacı  

Meşəçiyələyi  

 

İri pıtraq  

 Yovşan  

 Balqabaq 

 

 Qaragilə  

Enterit  

Qırxbuğum  

Boz qızılağac  

Aptek sincanotu  

 

Boz qızılağac  

 

Bağayarpağı  

 

Qara qarağat  

 

Yara xəstəliyi (mədə və onikibarmaq bağırsaq) 

Ağacvari aloye  

Sallaq tozağac  

Gülümbahar  

Üzərlik  

Baş kələm  

Gülümbahar  

Kartof  

Kartof  

Adi dağ tərxunu  

Çaytikanı  

Bağayarpağı  

Turp  

Qara qarağat  

Biyan  

Bataqlq qurucası  

 

Çaqa (tozağac göbələyi)  

 

19.6. Müxtəlif xəstəliklər zamanı tərəvəz şirələrindən istifadə 

Tərəvəz bitkiləri insanların həyatında mühüm qida məhsulu olub böyük müalicəvi  əhəmiyyət daşıyır. Bu 

bitkilərin  şirələrindən elmi və xalq təbabətində  ən qədim zamanlardan geniş istifadə olunur. ABŞ-ın Norvok 

ərzaq kimyası laboratoriyası, Tibb Elmləri Akademiyasının Qida İnstitutu və digər tibb müəssisələri alimləri 

tərəfindən aparılan geniş  tədqiqatlar  əsasında ayrı-ayrı  xəstəliklər zamanı müxtəlif tərəvəz bitkilərinin 

şirələrindən istifadə reseptləri (qaydaları) hazırlanmışdır.  

Tərəvəz bitkilərindən  şirələrin alınmasında elektrik şirə  çəkənlərindən istifadə etdikdə daha müsbət 

nəticələr  əldə etmək olur. Belə ki, bu zaman digər üsullarla alınan  şirələrlə müqayisədə vitaminlər, mineral 

duzlar və digər həyat üçün zəruri sayılan maddələr tərəvəz və meyvələrdən daha yaxşı çəkilir, fermentlər tam 

saxlanılır. Alınan qarışıq şirələri qarışdırıb içmək olmaz, hər bir şirə qarışığını ayrıca içmək məsləhət görülür.  

Aşağıda xəstəliklərin siyahısı və şirə almaq üçün tövsiyə olunan tərəvəzlərin çeşidləri verilir (tərtib edəni: 

tibb elmləri doktoru A.İ.Ştenberq). 

 

325

ALLERGİYA   

 

(orqanizmdə şlakların və toksik  

 

 

 

 

 

 

 

maddələrin   toplanması). Aşağıdakı tərəvəzlərdən alınan şirə qarışığından  

   istifadə edilir. 280 q kök və 190 q ispanaq 

 

ALBUMİNURİYA    

(sidikdə zülalın mövcudluğu) 

 

 

 

 

280 q kök (yerkökü) + 280 q ispanaq 

 

 

 

 

280 q kök + 100 q çuğundur və 100 q xiyar 

    310 

q 

kök 

və 90 q çuğundur 

    250 

q 

kök 

və 150 q kərəviz 

    340 

q 

kök 

və 113 q cəfəri   

ANGİNA   

 

 

 

 

    280 

q 

kök 

və 200 q ispanaq 

 

 

 

 

280 q kök, 100 q çuğundur və 100 q xiyar 

 

 

 

 

200 q kök, 110 q kərəviz, 60 q cəfəri və               

 

 

90 

q 

ispanaq  

 

ANEMİYA    

 

 

    280 

q 

kök 

və 190 q ispanaq 

    280 

q 

kök 

və 200 q razyana 

 

 

 

 

200 q kök, 110 q kərəviz, 60 q cəfəri və               

 

 

90 

q 

ispanaq 

 

 

 

 

230 q kök, 90 q çuğundur və 170 q kərəviz 

 

 

 

 

280 q kök, 90 q çuğundur və 90 q xiyar 

    310 

q 

kök 

və 90 q çuğundur 

 

 

 

 

260 q kök, 90 q çuğundur və 110 q  

 

 

 

 süddüyən salatı  

 

 

 

 

260 q kök, 90 q zəncirotu və 110 q  

 

 

 

 süddüyən salatı 

 

 

 

 

230 q kök, 140 q süddüyən və 90 q ispanaq 

 

 

 

 

230 q kök, 110 q gülançar və 110 q  

 

 

 

 süddüyən 

ANURİYA     

 

 

 

 

 

 

280 q kök, 90 q çuğundur və 90 q xiyar 

    260 

q 

kök 

və 140 q kərəviz 

      310 

q 

kök 

və 90 q çuğundur  

ATEROSKLEROZ   

 

    280 

q 

kök 

və 170 q ispanaq 

 

 

 

 

200 q kök, 110 q kərəviz, 60 q cəfəri və              

 

 

90 

q 

ispanaq  

    200 

q 

kərəviz, 140 q süddüyən və 110 q  

 

 

 

 ispanaq 

 

 

 

 

230 q kök, 140 q süddüyən və 90 q ispanaq 

ARTRİT  

 

 

 (damarlarda iltihab prosesi) 

    280 

q 

kök 

və 170 q ispanaq 

    260 

q 

kök 

və 200 q kərəviz 

 

 

ASTMA  

 

 

 

 

    280 

q 

kök 

və 170 q ispanaq 

 

    1 

limonun 

şirəsini 110 q sürtülmüş qıtıqotu 

 

   ilə 

qarışdırılır 

    260 

q 

kök 

və 200 q kərəviz 

 

 

 

 

310 q kök, 140 q turp 

 

 

 

 

230 q kök, 140 q kərəviz və 90 q turp 

 

 

326

AĞQANLILIQ  

(LEYKOZ)   

    370 

q 

kök 

və 90 q çuğundur 

 

 

 

 

310 q kök, 90 n zəncirotu və 60 q şalğam  

 

HAMİLƏLİK - Bu dövrdə çiy meyvə  və tərəvəz təbii yaxşı 

 

    qida 

hesab 

olu-

nur, çoxlu miqdarda təzə  

 

 

 

 

tərəvəz şirələri ana üçün ən mükəmməl  

    qida 

sayılır. Belə qidalanmada ana və uşaq 

 

   əla 

sağlamlıq əldə edir.   

 

ÖD KİSƏSİ XƏSTƏLİYİ  

 

    280 

q 

kök 

və 170 q ispanaq  

 

 

 

 

280 q kök, 90 q çuğundur və 90 q xiyar  

    260 

q 

kök 

və 140 q kərəviz  

 

ÖD KİSƏSİ XƏSTƏLİYİ VƏ ÖD KİSƏSİNDƏ DAŞ 

 

 

 

 

280 q kök, 90 q çuğundur və 90 q xiyar 

    280 

q 

kök 

və 170 q ispanaq 

    260 

q 

kök 

və 140 q kərəviz  

    310 

q 

kök 

və 90 q çuğundur  

 

 

 

 

bir stəkan qaynar suda bir limonun şirəsi  

 

 

 

 

(şirinsiz). Gündə bir neçə dəfə içməli. 3-4  

 

 

 

həftə içdikdən sonra daşlar əriyəcək.  

 

SİDİK KİSƏSİ XƏSTƏLİYİ  

 

 

 

 

280 q  kök, 90 q çuğundur və 90 q xiyar 

    280 

q 

kök 

və 170 q ispanaq 

 

 

 

QARA CİYƏR XƏSTƏLİYİ  

 

 

 

 

280 q kök, 90 q çuğundur və 90 q xiyar 

    280 

q 

kök 

və 170 q ispanaq 

    310 

q 

kök 

və 90 q çuğundur  

    260 

q 

kök 

və 140 q kərəviz 

 

 

 

 

260 q kök, 90 q zəncirotu və 110 q  

 

 

 

 süddüyən salatı  

 

BÖYRƏK XƏSTƏLİYİ  

 

 

 

 

290 q kök, 90 q çuğundur və 90 q xiyar 

    290 

q 

kök 

və 170 q ispanaq 

    260 

q 

kök 

və 140 q kərəviz 

    310 

q 

kök 

və 90 q çuğundur  

    340 

q 

kök 

və 110 q cəfəri 

 

 

PROSTAT XƏSTƏLİYİ  

Bir stəkan qaynar suda bir limonun şirəsi    

 

 

(şirinsiz). 3-4 həftə, gündə bir neçə dəfə  

 

 

 

 

içməli   

 

 

 

 

280 q kök, 90 q çuğundur və 90 q xiyar 

 

 

 

 

230 q kök, 110 q gülançar və 110 q  

 

 

 

 süddüyən salatı  

 

BRONXİT 

 

 

 

 

280 q kök və 170 q ispanaq 

    340 

q 

kök 

və 110 q zəncirotu  

 

 

 

 

220-250 q-lıq limonun şirəsi 110 q  

 

 

 

 sürtülmüş qıtıqotu ilə qarışdırılır. 

 

 

 

 

280 q kök, 90 q çuğundur və 90 q xiyar 

    260 

q 

kök 

və 200 q kərəviz 

    310 

q 

kök 

və 140 q turp 

 

327

 

 

 

 

230 q kök, 140 q kərəviz və 90 q turp 

 

BURSİT 

 

 

 

 

 

 

 

 

230 q kök, 140 q turp və 110 q su bozalağı 

 

 

 

 

280 q kök, 90 q çuğundur və 90 q xiyar 

    280 

q 

kök 

və 170 q ispanaq 

 

 

VENANİN BARİKOZ GENİŞLƏNMƏSİ 

    280 

q 

kök 

və 170 q ispanaq 

 

 

 

 

200 q kök, 110 q kərəviz, 60 q cəfəri və               

 

 

90 

q 

xiyar 

 

 

 

 

230 q kök, 110 q ispanaq, 60 q şalğam və  

 

 

 

60 

q 

süddüyən salatı 

 

 

AĞCİYƏR İLTİHABI  

    280 

q 

kök 

və 170 q ispanaq 

 

 

 

 

280 q kök, 90 q çuğundur və 90 q xiyar 

 

 

 

 

Bir limonun şirəsini 110 q sürtülmüş    

 

 

 

qıtıotu 

ilə qarışdırıb içməli. 

 

 

 

 

230 q kök, 140 q kərəviz, 60 q şalğam və  

 

 

 

60  q  su 

bozalağı  

 

QASTRİT  

 

280 q kök və 170 q ispanaq 

 

 

 

 

280 q kök, 90 q çuğundur və 90 q xiyar  

 

 

 

HİPERTONİYA  

    280 

q 

kök 

və 170 q ispanaq 

 

 

 

 

200 q kök, 110 q kərəviz, 60 q cəfəri və               

 

 

90 

q 

ispanaq 

 

 

 

 

280 q kök, 80 q çuğundur və 80 q xiyar 

 

QRİP 

    280 

q 

kök 

və 170 q ispanaq 

 

 

 

 

Bir limonun şirəsini 115 q sürtülmüş    

 

 

 

qıtıqotu 

ilə qarışdırıb qəbul etməli 

 

 

 

 

200 q kök, 110 q kərəviz, 60 q cəfəri və              

 

 

80 

q 

ispanaq 

 

 

 

 

280 q kök, 90 q çuğundur və 90 q xiyar  

 

 

 

 

230 q kök, 140 q kərəviz və 90 q turp 

 

 

 

 

230 q kök, 140 q süddüyən salatı və 90 q  

 

 

 

 ispanaq 

 

DİABET  

    280 

q 

kök 

və 170 q ispanaq 

 

 

 

 

200 q kök, 110 q kərəviz, 60 q cəfəri və               

 

 

90 

q 

ispanaq 

 

 

 

 

170 q kök, 110 q süddüyən salatı, 

90 

q 

 

    qınlı 

lobya və 90 q kələm 

    260 

q 

kök 

və 140 q kərəviz 

 

 

 

 

170 q kök, 140 q brüssel kələmi və 140 q  

 

 

 

qınlı 

lobya 

 

 

 

 

230 q kök, 140 q süddüyən salatı və 

140 

q 

 

   ispanaq 

 

 

DİZENTERİYA    

    280 

q 

kök 

və 170 q ispanaq 

 

 

 

 

280 q kök, 90 q çuğundur və 90 q xiyar 

 

DİFTERİYA 

    280 

q 

kök 

və 170 q ispanaq 

 

328

 

 

 

 

200 q kök, 110 q kərəviz, 60 q cəfəri və               

 

 

90 

q 

ispanaq 

    250 

q 

kök 

və 140 q kərəviz 

 

 

 

 

280 q kök, 90 q çuğundur və 90 q xiyar 

 

 

 

 

280 q kök, 90 q zəncirotu və 90 q ispanaq 

 

SARILIQ 

    280 

q 

kök 

və 170 q ispanaq 

 

 

 

 

280 q kök, 90 q çuğundur və 90 q xiyar 

    310 

q 

kök 

və 90 q çuğundur  

 

 

SİDİYİN LƏNGİMƏSİ 

 

 

 

 

280 q kök, 90 q çuğundur və 90 q xiyar 

    255 

q 

kök 

və 140 q kərəviz 

    340 

q 

kök 

və 110 q cəfəri  

 

ÜRƏK QICQIRMASI 

 

 

 

 

280 q kök. 90 q çuğundur və 90 q xiyar 

    280 

q 

kök 

və 170 q ispanaq 

    310 

q 

kök 

və 90 q çuğundur  

    255 

q 

kök 

və 140 q kərəviz 

    340 

q 

kök 

və 110 q cəfəri  

 

BÖYRƏKDƏ DAŞ 

 

 

 

 

200-250 q-lıq limonun şirəsi bir stəkan 

 

   

 qaynar 

suda 

 

 

 

 

290 q kök, 90 q çuğundur və 90 q xiyar 

    255 

q 

kök 

və 140 q kərəviz  

    310 

q 

kök 

və 90 q çuğundur  

 

 

 

 

230 q kök, 90 q çuğundur və 140 q kərəviz  

    340 

q 

kök 

və 110 q cəfəri  

 

KOLİT  

    280 

q 

kök 

və 170 q ispanaq 

 

 

 

 

280 q kök, 90 q çuğundur və 90 q xiyar 

 

QIZILCA 

    280 

q 

kök 

və 170 q ispanaq 

 

 

 

 

280 q kök, 90 q çuğundur və 90 q xiyar  

 

 

 

 

280 q kök, 90 q zəncirotu və 90 q ispanaq 

 

ÖRƏ (krapivniüa) 

    280 

q 

kök 

və 170 q ispanaq 

 

 

 

 

200 q kök, 110 q kərəviz, 60 q cəfəri, 

90 

q 

 

   ispanaq 

 

 

 

MALYARİYA 

    310 

q 

kök 

və 140 q portağal 

 

 

 

 

150-200 q-lıq limon şirəsini 110 q-lıq 

 

   

 sürtülmüş qıtıqotu ilə qarışdırmalı  

 

 

 

 

280 q kök, 90 q çuğundur və 90 q xiyar  

    230 

q 

kök, 

140 

kərəviz, 90 q turp və 

90 

q 

 

   ispanaq 

 

 

MİQREN (parabaş) 

    280 

q 

kök 

və 170 q ispanaq 

 

 

 

 

200 q kök, 110 q kərəviz, 90 q cəfəri və               

 

 

90 

q  

ispanaq 

 

 

 

 

280 q kök, 90 q çuğundur və 90 q xiyar  

 

 

 

 

280 q kök, 90 q çuğundur və 90 q xiyar  

 

 

 

 

280 q kök, 90 q zəncirotu və 90 q ispanaq 

    255 

q 

kök 

və 200 q kərəviz  

 

NEVRASTENİYA  

    280 

q 

kök 

və 170 q ispanaq 

 

329

    255 

q 

kök 

və 200 q kərəviz 

 

 

 

 

280 q kök, 90 q çuğundur və 90 q xiyar 

    255 

q 

kök 

və 140 q kərəviz 

 

 

 

 

200 q kök, 110 q kərəviz, 60 q cəfəri və             

 

 

90 

q 

ispanaq  

 

 

 

 

 

200 q kök, 140 q süddüyən salatı və 90 q  

 

 

 

 ispanaq