Issiqlik izolyasiyasi materiallari asosiy xom ashyoning turi, strukturasi,
shakli, bog‘lovchining mavjudligi, yonuvchanligi, o‘rtacha zichligi va issiqlik
o‘tkazuvchanlik koeffitsienti bo‘yicha klassifikatsiyalanadi.
Asosiy xom ashyoning turiga nisbatan issiqlik
izolyasiyasi materiallari
quyidagicha klassifikatsiyalanadi: mineral xom ashyo (tog‘ jinslari, shlak,
kullar, shisha, asbest) asosida olinadigan noorganiq materiallar; organiq xom
ashyo (yog‘och
chiqindilari, lignin, polimerlar va boshq.) asosida olinadigan
organiq materiallar.
Strukturasi bo‘yicha issiqlik izolyasiyasi materiallari tolali (mineral tolali,
yog‘och tolali), donador (perlit, vermikulit, shisha va plastmassa sferalari),
g‘ovak (ko‘pikplast, ko‘pikshisha, yacheykali betonlar) materiallarga
bo‘linadi.
Shakli va tashqi ko‘rinishiga nisbatan issiqlik izolyasiyasi materiallari
donali qattiq (plita, qobiq, segment, g‘isht, silindr) va egiluvchan (mato, shnur,
eshilgan bog‘liqlar, polimer tolalar), yumshoq (paxta, jun, qamish momig‘i,
nitron tolali paxta) va sochiluvchan (perlit, vermikulit) materiallarga bo‘linadi.
O‘rtacha zichligi bo‘yicha issiqlik izolyasiyasi materiallari (kg m
3
): D
15, D25, D35, D50, D100, D125, D150, D175, D200, D250, D300, D400,
D500, D600 markalarga bo‘linadi.
Bikrligiga nisbatan issiqlik izolyasiyasi materiallari yumshoq (M) (mineral
va
shisha paxta, bazalt tolali paxta), yarim bikr (P) (shisha tolali plitalar,
polimer shtapellar), bikr (J) (mineral paxta plitalari), Yuqori bikr (PJ), qattiq
(T) materiallar bo‘ladi.
Issiqlik o‘tkazuvchanlik bo‘yicha issiqlik izolyasiyasi materiallari
quyidagicha klassifikatsiyalanadi: A-issiqlik o‘tkazuvchanligi past-0,06
Vt (m
.0
S)
gacha,
B-issiqlik
o‘tkazuvchanligi
o‘rtacha-0,06-0,115
Vt (m
.0
S)gacha.
Ishlatish sohasiga nisbatan issiqlik izolyasiyasi
materiallari qurilish
konstruksiyalarni (binolar) izolyasiyalash, sanoat asbobuskunalari va
truboprovodlarni izolyasiyalash materiallariga bo‘linadi.
Yonuvchanligiga qarab issiqlik izolyasiyasi materiallari yonmaydigan,
qiyin yonadigan va yonadigan materiallarga bo‘linadi.
Qurilish materiallarini hisoblash uchun issiqlik o‘tkazuvchanligi “Qurilish
issiqlik texnikasi”qurilish me’yorlari va qoidalar (QMQ)
ilovasi asosida yoki
tajribalar natijasiga ko‘ra turli asboblar yordamida o‘lchab aniqlanadi.
Materialning qalinligi (d) va issiq o‘tkazuvchanlik koeffitsienti ( ) ma’lum
bo‘lsa, to‘suvchi buyum va konstruksiyalarning termik qarshiligini (R)
aniqlash mumkin.
Issiqlik izolyasiyasi materiallari tayyorlashda quyidagi usullarda
g‘ovaklik hosil qiladi: gaz ajratib va ko‘pirtirilib; ko‘p miqdorda suv kiritilib
va bug‘latib; yonishi natijasida g‘ovak hosil qiluvchi qo‘shimchalar kiritib;
tolasimon karkas hosil qilish va boshqalar. Material strukturasini tashkil
etuvchi devorlar qanchalik yupqa va g‘ovaklar mayda bo‘lsa, issiqlik
o‘tkazuvchanlik koeffitsienti shunchalik kam bo‘ladi.