”Qurilish materiallari va buyumlari” fanidan o‘quv-uslubiy majmua

Beton mustahkamligi va suv sarfi o‘rtasidagi umumiy bog‘lanish
a-zichlashtirilmagan bikr beton sohasi; b-yuqori zichlik va 
mustahkamlik sohasi; v-harakatchan beton qorishmasi sohasi; g-quyma 
beton qorishmasi sohasi.
Betonning mustahkamligi bilan yirik to‘ldirgich mustahkamligi 
o‘rtasidagi bog‘lanishni to‘ldirgich donalarining qochish koeffitsienti (k)
orqali tavsiflash maqsadga muvofiqdir.
Yirik to‘ldirgich donalari yaqin joylashganda betonning mustahkamligi 
to‘ldirgichning mustahkamligiga bevosita bog‘liq bo‘ladi, chunki to‘ldirgich 
donalari biri-biridan sement zarrasi 2-3 diametri o‘lchamiga nisbatan 
uzoqlikda bo‘ladi. Ushbu omilni hisobga olib, yirik to‘ldirgichning 
mustahkamligi sement toshi mustahkamligidan 1,5-2 marta Yuqori bo‘lishi 
kerak. Bu holat odatda Yuqori markadagi bikr betonlarga xosdir.
Sement hamiri miqdori ko‘p bo‘lgan harakatchan beton qorishmalarida 
k 
koeffitsienti Yuqori bo‘ladi, ya’ni, yirik to‘ldirgich donalari biri-biridan 
uzoqroq joylashadi. Bu holda betonning mustahkamligi sement toshining 
mustahkamligiga va uning to‘ldirgich donalari bilan yopishish 
mustahkamligiga bog‘liq bo‘ladi.
Og‘ir beton mustahkamligi bilan S/S o‘rtasidagi bog‘lanish
(turli markadagi sementlar ishlatilganda)
Beton mustahkamligi va sement-suv nisbati (tajribada ko‘p 
ishlatiladigan usul) o‘rtasidagi bog‘lanish, I.Bolomey-B.Skramtaev 
Бе
тон
ни
нг си
k
илишд
аг
и 
муст
ащ
камлиги,
МПа

---

formulasiga asosan, turli markadagi sementlar ishlatilganda, 6.7-rasmda 
berilgan.
Oddiy og‘ir betonlar uchun mustahkamlik formulasi quyidagicha:
R
b=
AR
s
(S/S-0,5), S/S =1,4-2,5
R
b=
A
1
R
s
(S/S+0,5), S/S >2,5
bu yerda: R
b
-28 sut. normal sharoitda qotgan betonning mustahkamligi, 
MPa; R
s
-sement aktivligi, MPa; A va A
1
to‘ldirgichlar sifatini hisobga 
oluvchi koeffitsientlar (14.1-jadval).