R. D. Do‘smuratov, B. Yu. Mengliqulov qishloq xo‘jaligida buxgalteriya hisobi va statistika asoslari

4.2-rasm. Hisob siyosatining asosiy tamoyillari 

Ushbu tamoyil korxonaga boshqa korxonalardan noto‘g‘ri rasmiy-

lashtirilgan, lekin bunday faktlar aniqlanganidan so‘ng, korxona ichida
tuzatilishi lozim bo‘lgan dastlabki hujjatlar olinganida amalga oshiriladi.
Shuningdek, operatsiya sodir bo‘lganligi boshqacha usul bilan, masalan,
olingan tovar alohida tuzilgan dalolatnoma bo‘yicha barcha quyilgan
talablarga rioya qilingan holda, qabul qilinishi mumkin.
Muvofiqlik. Korxona tomonidan tanlangan hisob usullari hisobning
har xil turlari tomonidan shakllantiriladigan ma’lumotlarning mu-
vofiqligini, masalan, har bir hisobot davrida analitik hisob oborotlari va
qoldiqlarining sintetik hisob schotlarinikiga tengligini ta’minlash uchun
asos yaratadi.
Oqilonalik. Hisob siyosati shunday tuzilishi lozimki, bunda bux-
galteriya hisobi oqilona va tejamli, korxona ko‘lami va faoliyat
miqyosiga mos tarzda yuritiladi. Ko‘rsatilgan tamoyillar korxona to-
monidan o‘z hisob siyosatini ishlab chiqish va qabul qilishning asosini
Hisob siyosatini shakllantirish 
tamoyillari
To‘liqlik
O‘z vaqtidalik
Muvofiqlik
Ehtiyotkorlik
Mazmunning shakldan
ustuvorligi
Oqilonalik

---

123
tashkil etishi lozim. Ularga rioya qilinmasligi korxonanig mulkiy va

moliyaviy ahvolini buzib ko‘rsatishi mumkin.
Korxona tomonidan yuqorida ko‘rib chiqilgan farazlar va tamoyil-
lardan kelib chiqqan holda, qabul qilingan hisob siyosati korxonada
buxgalteriya hisobi tizimining yahlitligini ta’minlaydi. U korxonadagi
hisob jarayonlarining barcha – uslubiy, tashkiliy va texnik jihatlarini
qamrab oladi.
Hisob siyosatining uslubiy jihati korxonada mulklarni va majburi-
yatlarni baholash, amortizatsiya hisoblash va shu kabilarni qanday usul-
lari qo‘llanilishini ko‘rsatadi.
Tashkiliy jihati esa – ushbu usullarni buxgalteriya xizmatini tashkil
etishda qanday amalga oshirilishini bildiradi.
Texnik jihati ushbu usullarni hujjatlar va hisob registrlarida qanday
amalga oshirilishini ko‘rsatadi.