Referat mavzulari ro’yxati

Tỹldiruvchilarning tavsifi 
 
Tỹldiruvchilar – bu ma’lum zarrachalar tarkibiga ega tabiy ëki sun’iy 
materiallar bỹlib bog‘lovchilar va suv ratsional aralashmasi bilan beton xosil 
qiluvchi materialdir. Narxi beton va temir-beton konstruksiyalarning 30….50 % 
ni tashkil qiladi, shuning uchun ularni ỹrganish, tỹldiruvchilarni tỹg‘ri tanlash, 
ularni ỹrganish, ularni me’ërida ishlab chikarish va ishlatish xalk xỹjaligida 
katta axamiyatga ega. 
Betonning asosiy aktiv qismi bu sement. Bog‘lovchi suv bilan aralashib 
xamir xosil qilishi, tishlashish va qotib qattiq xolatga ỹtishi va betonga aylanish 
xususiyati ega:
1. Tỹldiruvchilar betonning 80% gacha hajmini tashkil qiladi, sement va 
boshqa bog‘lovchilarni sarflanishini keskin kamaytiradi, qaysiki ular beton 
tarkibida yuqori baxoli va defitsit material xisoblanadi.
2. Sement toshi qotishida xajmiy deformatsiyalarga yỹliqadi. Uning 
chỹkishi-2 mm/m ga etadi. CHỹkish deformatsiyalarining noteks bỹlishi ichki 
zỹriqishlarni keltirib chiqaradi. Kichik ëriqlar kỹzga kỹrinmaydi, lekin ular 
sement toshini mustaxkamligini va chidamliligini keskin pasaytiradi. 
Tỹldiruvchi betonda qattiq karkas xosil qiladi, u esa chỹkish deformatsiyalarini 
qabul qilib, chỹkishini kamaytiradi, (bu taxminan 10 baravar kam, sement 
toshiga nisbatan). 

---

7 
3. YUqori mustaxkamlikdagi tỹldiruvchilardan iborat qattiq karkas 
mustaxkamlik va qayishqoqlik modulini oshiradi (yani konstruksiyaning yuk 
ta’siridagi deformatsiyasini kamaytiradi). 
4. Engil g‘ovak tỹldiruvchilar betonning zichligini va uni issiqlik 
ỹtkazuvchanligini kammaytiradi, bunday betonlar tỹsiq konstruksiyalar va 
issiqlik izolyatsiyalari uchun ishlatiladi. 
5. Aloxida og‘ir va gidrat tỹldiruvchilar betonning radiatsiyadan yaxshi 
saqlaydi(atom elektrostansiyalarda). 
YUqoridagi sanab o‘tilgan bandlar tỹldiruvchilarni ishlatish joylarini 
belgilaydi, qaysiki bular beton uchun juda axamiyatga ega, ular uning 
xususiyatlariga va texnik iqtisodiy samaradorligini belgilaydi.