Rüblük elmi-praktik jurnal

T dqiqat i i dö   q f si c rrahiyy sind  
borulu torakostomiya texnikalar n n effektiv-
liyini mü yy n etm k m qs dil  apar lm d r. 
T dqiqat n material v  metodlar . 
Ege 
Universiteti Tibb Fakült si Dö   q f si c rrahiyy si 
bölm sind  2010-cu ilin yanvar ndan dekabr na kimi 
müxt lif s b bl rd n borulu torakostomiya t tbiq 
olunan v  yekunla d r lm  40 x st   t dqiqata c lb 
olunmu dur. Al nan n tic l r  
2  
analizi, Anova testi v  
Shapiro-Wilk testi vasit sil  qiym tl ndirilmi dir, 
p<0,05 dürüst q bul edilmi dir. T dqiqata h m 
m liyyat (VTC v   z l  qoruyucu  m liyyyatlar) 
zaman , h m d  lokal anesteziya alt nda borulu 
torakotomiya t tbiq olunan x st l r daxil edilmi dir. 
X st l r t dqiqata a a dak   lam tl r   sas n c lb 
edilmi dir:   
- T k torakotomiyan n olmas ; 
- Yaln z klinikam zda t tbiq olunan borulu 
torkaostomiyalar; 
- Borulu torakoskopiya yekunla d r lmam dan 
qabaq rentgenoloji müayin l rd  ekspansiv qüsurun 
olmamas ; 
- Borulu torakostomiya yekunla d r lmam dan 
qabaq hava drenaj n n olmamas   v  ya günd lik 100 
ml-d n az maye drenaj n n olmas   v  PA a ciy r 
qrafikl rind  plevra mayesinin izl nm m si; 
- A ciy rin yay lm   z d l nm sinin olmamas  
(ciddi bulyoz v  hüceyr l raras  a ciy r x st likl ri); 
- Seqmentektomiya v  dig r  m liyyatlar; 
- Borulu torakotomiyan n 7 günd n az qalmas ; 
- Kimy vi amill rl  plevrodez yaxud da  m liyyat 
önc si abraziya t tbiq olunmayan x st l r. 
X st l r borulu torakotomiyan n yekunla d r lmas  
fazas na gör  4 qrupa ayr lm d r (C dv l 1). 
Qrup 1. N f salman n sonunda borulu 
torakotomiyas  yekunla d r lanlar; 
Qrup 2. N f sverm nin sonunda borulu 
torakotomiyas  yekunla d r lanlar; 
Qrup 3. Valsalva manevri zaman  borulu 
torakotomiyas  yekunla d r lanlar; 
Qrup 4. Müller manevri zaman  borulu 
torakotomiyas  yekunla d r lanlar. 
T dqiqatda orta qoltuq x tti üz rind  t tbiq olunan 
borulu torakostomiyalar qiym tl ndirilmi , drenaj n 
fiksasiyas  is  yaln z “U” tiki i il  icra edilmi dir. 
Bütün drenajlar 3 v  7-ci günl r aras nda yaln z bir 
c rrah t r find n yekunla d r lm d r.   
m liyyatdan qabaq x st nin  m liyyat s n dinin 
t krar n gözd n keçirilm si tövsiy  olunur. Çünki 
b z n 
m liyyat zaman  (xüsusil   t k drenaj 
qoyulmu dursa) drenaja  lav  bir d lik d  aç lmal  
olur.   
cra edil c k  m liyyat haqq nda x st y   trafl  
m lumat verilir. Drenaj n yekunla d r lmas  zaman  
t n ffüs texnikas  (xüsusuil  Valsalva v  Müller 
manevrl ri) bir neç   d f  izah olunaraq x st nin 
texnikan  ba a dü düyünd n tam  min olmaq laz md r.   
X st  oturaq v ziyy td  dayan r, qolu borulu 
torakotomiya icra olunan t r fd  ba  üz rin  qald r l r. 
Borulu torakotomiyan n giri  yeri dezinfeksiyaedici 
vasit l rl   t mizl nir. Drenaj n üz rind ki tiki  
aç ld qdan sonra ipin s rb st uclar  yuxar ya do ru 
ç kilir ( kil 1). 
 
 
C dv l 1. X st l rin ümumi xüsusiyy tl ri 
 
Parametr 
Borulu torakostomiyan n yekunla d r lma formas  
Ümumilikd
N f salman n 
sonu 
N f sverm nin 
sonu 
Valsalva manevri Müller manevri 
X st l rin say  
10 10 10 10 
40 
Ya  
18–59 (36±15,3)  19–67 (36±18,3)  18–65 (38±18,4)  22–71 (42±16,2) 
 
Cinsiyy t (ki i/qad n) 
3 / 7 
3 / 7 
2 / 8 
5 / 5 
13 / 27 
Borulu torakotomiya-
n n t tbiqi üsulu ( m -
liyyat önc si / yerli 
anesteaziya) 
8 / 2 
7 / 3 
8 / 2 
5 / 5 
28 / 12 

61 
 
 
kil 1. Borulu torakostomiyan n yekunla d r lmas  
 
 
              n f sverm      n f salma         Müller           Valsalva 
                                                               manevri          manevri 
 
kil 2. X st l rin ya a v  borulu torakostomiyan n 
yekunla d r lmas  texnikas na gör  paylanmas  
Drenaj yava ca bay ra do ru ç kilir. Son d liy  
yax nla d qda (t xmin n 4 sm qalm ) dayan r v  x s-
t y  laz mi t n ffüs manevrini icra  etm si  tap r l r.   
Bundan  sonra  drenaj sür tl   ç kil r k tiki  düyün-
l nir. Yara yeri dezinfeksiyaedici il   t mizl ndikd n 
sonra quru tamponla qapad l r.   
X st l r borunun ç kilm sind n sonra 6-24-cü 
saatlarda a ciy r qrafikl ri il  qiym tl ndirilmi dir.   
T dqiqat n n tic l ri v  onlar n müza-
kir si. T dqiqata daxil edilmi  x st l rd n 27 
n f ri (67,5% -i) ki i, 13-ü (32,5% -i) qad n 
olmaqla, orta ya  38,5 olmu dur ( kil 2). 
Borulu torakotomiyan n yekunla d r lmas n-
dan sonra t dqiq edil n a ciy r qrafikl rind ; 
n f sverm   v   n f salman n sonunda h r 
qrupda 1, Valsalva v  Müller manevrl ri za-
man   ç kil n x st l rd  is   h r qrupda 2 
x st d  ekspansiya qüsurunun oldu u mü-
ahid  edilmi dir. 
Ümumilikd  40 x st d n 6-s nda (15%) 
borunun ç kilm sind n sonra ekspansiya qü-
suru qeyd  al nm d r. Ekspansiya qüsuru 
meydana g l n x st l rd  3 l/d q olmaqla 
oksigen müalic sin  ba lan lm  v  bu x st -
l rd n kontrol kimi a ciy rin rentgen müa-
yin si apar lm  daha sonra 0-2 günd n sonra 
ev  yaz lm dlar. 
T dqiqata c lb olunmu   x st l rd   f rqli 
üsullarla borulu torakotomiya yekunla d r l-
d qdan sonra inki af ed n a rla malara gör  
texnikalar aras nda statistik dürüst f rq a kar 
edilm mi dir (p=0,85). H r bir texnikan n 
ekspansiyada qüsurtör tm  d r c si bir-birin  
yax n olmu dur.  
 
 
   
 
 
d biyyat 
 
1. Muthayya N. M. Human Physiology, 3th ed. Delhi: Lordson  Publishers (P) Ltd, 2002; 371-379 
2. LoCiceroIII J, Ronald B.P, Shields T.W. Anatomy of the pleura. In: Shields T.W, LoCicero III J, Ponn R.B, Rusch 
V.W, eds. General Thoracic Surgery, 6th ed. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins, 2005;786-790 
3. Guyton A.C, Hall J.E. Pulmonary Volumes and Capacities / Guyton A.C. Hall J.E, eds. Medical Physiology, 9th 
ed. Philadelphia: WB.Saunders Company 1996;478-486 
4. Couraud L.L, Velly J.F, N’Diaye M. Principles and techniques of chest drainage and suction / Delaure N.C, 
Eschapasse H, eds. Thoracic Surgery: Surgical Management of Pleural Diseases. St Louis: CV Mosby 1990;103-
110  
5. Fry W.A, Paape K. Pneumothorax. In: Shields T.W, LoCicero J, Ponn R.B. eds. General Thoracic Surgery, 6th ed. 
Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins 2005;675-686  
6. Y ld zeli B. Yüksel M. Plevral hastal klarda cerrahi teknikler // Türk Toraks Dergisi 2002;3:30-44 
7. Dural K., Gulbahar G., Kocer B., Sakinci U. A novel and safe technique in closed tube thoracostomy // Journal of 

62 
Cardiothoracic Surgery, 2010;5:21-23 
8. Shapira O.M , Aldea G.S , Kupferschmid J , Shemin R.J. Delayed perforation of the esophagus by a closed 
thoracostomy tube // Chest 1993;104:1897-1898. 
 
 
  . . 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
, 
, 
 
 
. 
 
 
   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
.   
   
,   
 
 
 40 
, 
 
 
 
   
 
 
 
 
   
 
 
 
 
   
  
 
 2010 
. 
 
 
 
 
 
 
 
;   1 
   
 
   
 
   
,     
 
 
   
   2 
   
 
 
 
 
 
. 
 
 
 
 
 
-
   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
   
 
 ( =0,85). 
 
   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
. 
 
 
Mammadov E.Sh. 
 
COMPARISON OF EFFICIENCY OF METHODS OF TUBULAR THORACOSTOMY  
IN THORACIC SURGERY 
 
Department of thoracic surgery, Faculty of Medicine, Ege University,  zmir, Turkey  
 
Summary. Thoracic surgery research was carried out by us in order to determine the effectiveness of the 
tubular toracostomy techniques. In this regard the section of thoracic surgery from January 2010 to 
December period of time, for various reasons, such as tubular toracostomy applied and completed 40 patients 
were involved in the study. After completion of the study lung tubular toracotomy schedules; in 1 patients at 
the end of respiration and breathing, and at the Valsalva and Mueller maneuvers defect during the expansion 
in 2 patients was observed in each group of the patients. After the completion of the various methods of tube 
toracostomy in surveyed patients were not determined statistically significant differences between these 
methods in the development of complications (p=0,85). Block defect rate of expansion for each technique 
was similar. 
 
 
 
R yçi: t.e.d. K.R.Yusifzad  

63 
J, 2016,  3, 63-67                            
 
M mm dov F.Y., Erdo an  .  
 
SOMAT K PATOLOQ YA FONUNDA A IZ SUYU V  D
T  MAYES N N 
M KROB OSENOZUNUN T DQ Q  
 
Az rbaycan Tibb Universitetinin Terapevtik stomatologiya kafedras ,  
Odlar Yurdu Universitetinin Mikrobiologiya kafedras , Bak  
 
Xülas .  A z suyu v  di   ti mayesinin mikroal minin xronik qastrit zaman  müqayis li öyr nilm si 
m qs dil  ya  20-25 aras   v  26-34 aras  olan 70 n f r üz rind   t dqiqat apar lm d r. A z suyunun 
mikrofloras ndak  mikroorqanizml rin göst ricil rinin somatik bax mdan praktik sa lam  xsl rd  müxt lif 
v   f rqli d yi iklikl r   u rad   a kar edilmi dir.   ld  olunan statistik göst ricil r di ti  mayesi v   a z 
suyunun ag z bo lugunun funksional v ziyy ti ücün etibarl  diaqnostik meyar oldu unu göst rir. 
Açar sözl r: xronik qastrit, a z suyu, di ti mayesi, mikroorqanizml r, Koloniya  m l g tirm  vahidi  
 
: 
 
, 
, 
 
, 
, 
 
 
Key words: chronic gastritis, saliva, gingival fluid, microorganisms, colony containing unit  
 
T dqiqatlar göst rir ki, a z bo lu u t miz-
l ndikd n sonrak  bir neç  saat müdd tind  
di  pellikulunda bakteriya a karlanma a ba -
lay r [1,2]. S thi pellikulla örtülmü  di in 
üz rin  ilk olaraq Actinomyces viscosus v  
Streptococcus sanguis kimi qram-müsb t 
mikroorqanizml r yap araq koloniyala r. 
Ad   ç kil n mikroorqanizml r di in pellikul 
örtüyünd ki reseptorlara özl rinin spesifik 
«adhezin» molekullar  vasit sil  adheziya 
edirl r (birl irl r) [3]. M s l n, A.viscosus 
növünd  pellikula yap maq üçün bakteriya 
hüceyr sinin s thind  fibroz zülal t rkibli 
ç x nt lar olur. Fimbrild ki zülal t rkibli adhe-
zinl r spesifik olaraq, pellikulun t rkibind  
prolin amintur u çox olan zülallara birl ir v  
bu üsulla h min mikroorqanizmin di  pelliku-
luna yap mas   t min olunur [4]. Di   rpinin 
sonrak  inki af  is  pellikula ilkin olaraq, ya-
p m  bakteriyalar n bölünüb çoxalmas   v  
yenil rinin birl m si hesab na gedir [5]. Di  
rpinin bu ard c ll qla inki af etdikd   vv lc  
onun s thind  oksigen bol oldu una gör  
aerob qram-müsb t bakteriyalar, daha sonra-
dan is  qal nla ma n tic sind  onun daxilind  
oksigensiz anaerob mühit formala d na gör  
qram-m nfi anaerob mikrooraqnizml r üstün-
lük t kil edir. Mikroorqanizml rin a z bo -
lu unda koloniyala mas na ümumi orqanizm 
s viyy sind  ba  ver n somatik x st likl r d  
rait yarada bil r [6]. Bunlardan m d -ba-
rsaq x st likl ri, o cüml d n d  xronik qast-
rit diqq ti c lb edir. Bu x st lik uzun müdd t 
davam etdiyi üçün onun orqanizm s viyy sin-
d ki, xüsusil  mikrobiosenozda tör tdiyi d -
yi iklikl r t drici xarakter da y r [7]. 
M qal d   rh edil n t dqiqat i i xronik 
qastrit zaman  a z suyu v  di   ti mayesinin 
mikrofloras n n müqayis li öyr nilm si m q-
s dil  apar lm d r.  
T dqiqat n material v  metodlar .  Qar ya qo-
yulmu  m qs d  çatmaq üçün 25 n f r praktik sa lam 
v  45 n f r xronik qastritd n  ziyy t ç k n 
xs 
olmaqla ümumilikd  70 n f r t dqiqata c lb olun-
mu dur. T dqiqata c lb olunmu  x st l rin a z bo lu-
unda lokal kataral gingivitin olub-olmamas  üzr  
müayin l r apar lmaqla, onlar 2 ya  qrupuna bölün-
mü l r: ya  20-25 aras   v  26-34 aras  olanlar. T d-
qiqat zaman  müayin l r   c lb edilmi  praktik sa lam 
xsl rd n ya  20-25 aras nda olanlar n say  12 n f r, 
ya  26-34 aras nda t r ddüd ed nl rin say  is  13 n f r 
olmu dur. Bunlardan ya  20-25 aras nda olan 12 
n f rd  stomatoloji statusun öyr nilm si zaman  10 
n f rd  lokal kataral gingivit a kar edilmi , 2 n f rd  
is  bu hal qeyd  al nmam d r. 13 n f r ya  26-34 
aras nda t r ddüd ed n praktik sa lam 
xsl r qru-
punda is   12 n f rd  qeyd olunan stomatoloji x st lik 
a kar edilmi dir. T dqiqata c lb olunmu  xronik qast-
ritd n  ziyy t ç k n sa lam  xsl rd n ya  20-25 ara-
s nda olanlar n say  20 n f r, ya  26-34 aras nda olan-
lar n say  is  25 n f r olmu dur. Ya  20-25 aras nda 
t r ddüd ed n 20 n f r pasiyentd n 11 n f rind  lokal 
kataral gingivit  lam tl rin  rast g lins   d , qalan 9 
n f rd  bu v ziyy t qeyd  al nmam d r. Ya  26-34 
aras nda t r ddüd ed n xronik qastritli 25 x st d n is  
c mi 12 n f rind  lokal kataral gingivit  rast g lins  
d , qalan 13 n f rd  bu patologiya mü ahid  edilm -
mi dir. Daha sonra a z bo lu unda lokal kataral 

64 
gingivit olan h m praktik sa lam, h m d  xronik 
qastritd n  ziyy t ç k n x st l rd  a z suyu v  di   ti 
mayesi götürül r k mikrobioloji müayin  apar lmaq 
üçün ATU-nun Mikrobioloji laboratoriyas nda Actino-
myces spp., Bacteriodes spp., Veillonella spp., 
Peptostreptococcus spp., Candida spp., Enterobacte-
riaceae spp., Lactobacillus spp., Neisseria spp., 
Staphylococcus spp., Streptococcus spp., Corynebac-
terium spp. v  Porphyromonas spp. mikroorqanizm-
l rinin koloniya  m l   g tirm  vahidin  gör  
(K V/ml-l ) t dqiq edilmi dir. A z suyu adi üsulla, 
di   ti mayesi is   x st l rin di   ti  r mlar na daxil 
olan protez  killi lövh li kollektorla  ld  olunmu dur. 
Daha sonra  ld  olunan bioloji materiallar steril 
polietilen qab v  selofanlarda t dqiqat laboratoriyala-
r na gönd rilmi dir. Al nm   d di parametrl r müasir 
t l bl r n z r  almaqla statistik metodlarla i l nmi dir. 
Qrup göst ricil ri üçün orta qiym tl r (M), onlar n 
standart x tas  (m), s ralar n minimal (min) v  mak-
simal (max) qiym tl ri, h mçinin qruplarda keyfiyy t 
göst ricil rinin rastg lm  tezliyi mü yy n edilmi dir. 
Qeyd ed k ki, t dqiqat i i zaman  al nan n tic l rin 
statistik i l nm si Statistica 7.0 t tbiqi kompüter proq-
ram  il  apar lm d r [8]. 
T dqiqat n n tic l ri v  onlar n müza-
kir si. T dqiqat n tic sind  müayin l r  c lb 
edilmi  ya  20-25 aras nda t r ddüd ed n 10 
n f rd n ibar t h m praktik sa lam, h m d  
stomatoloji staatusunun yoxlan lmas  zaman  
lokal kataral gingivit a kar edil n  xsl r qru-
pundan götürülmü   a z suyu nümun l rind  
Actinomyces növl rinin koloniyala ma qabi-
liyy ti 0-a yax n olmas na baxmayaraq, ya  
26-34 aras nda t r ddüd ed n 12 n f rd n 
ibar t h m praktik sa lam, h m d  lokal ka-
taral gingivitd n  ziyy t ç k n  xsl r qru-
punda bu göst rici 4,31± 0,15 K V/ml hesab-
lanm d r.  Bacteriodes növl rinin kataral 
gingivitli  xsl rin a z suyu nümun l rind  
koloniyala ma qabiliyy tinin t dqiqi zaman  
is  ya  20-25 aras nda olan praktik sa lam 
xsl rd  uy un mikroorqanizmin koloniya-
la ma qabiliyy ti 5,82±0,19 K V/ml, ya  
26-34 aras nda olan  xsl rd  is  0-a yax n 
olmu dur (c dv l 1).  
T dqiqat n tic sind   a a  ya  qrupuna 
m nsub, ümumi praktik sa lam olan, ancaq 
lokal kataral ginigivitd n  ziyy t ç k n ya  
20-25 aras  olan  xsl r qrupundan götü-
rülmü   a z suyu nümun l rind   Veillonella, 
Peptostreptococcus, Enterobaccteriaceae  v  
Lactobacillus nümay nd l rinin koloniyala -
ma qabiliyy tl ri uy un olaraq, 4,95±0,12, 
7,18±0,11, 3,98±0,13 v  4,75±0,13 K V/ml 
oldu u halda, ya  26-34 aras nda t r ddüd 
ed n  xsl r qrupunda bu göst ricil r müvafiq 
olaraq, 5,38±0,11, 6,78±0,09, 5,47±0,08 v  
4,61±0,05 K V/ml qeyd  al nm d r.  Can-
dida cinsli mikrogöb l kl rin a z suyunda 
koloniyala ma qabiliyy ti is  qeyd olunan 
a a  ya  qrupuna m nsub kataral gingivitli 
xsl rd  4,49±0,10 K V/ml, yuxar  ya  
qrupuna daxil edilmi   xsl rd  is  nisb t n 
a a  – 3,40±0,21 K V/ml olmu dur.  
 
C dv l 1. Müxt lif ya  qruplar na m nsub praktik 
sa lam v  lokal kataral ginigivitli  xsl rin a z suyu 
nümun l rind  müxt lif mikroorqanizm növl rinin 
koloniya m l g tirm  qabiliyy ti (K V/ml-l ). 
 
Parametrl r 
20-25 ya  
aras  (n=10) 
26-34 ya  
aras  (n=12) 
Actinomyces spp. 
0 
4,31 ± 0,15 
Bacteriodes spp. 
5,82 ± 0,19 
0 
Veillonella spp. 
4,95 ± 0,12 
5,38 ± 0,11 
Peptostreptococcus 
spp. 
7,18 ± 0,11 
6,78 ± 0,09 
Candida spp. 
4,49 ± 0,10 
3,40 ± 0,21 
Enterobacteriaceae 
spp. 
3,98 ± 0,13 
5,47 ± 0,08 
Lactobacillus spp. 
4,75 ± 0,13 
4,61 ± 0,05 
Neisseria spp. 
6,12 ± 0,13 
0 
Staphylococcus spp. 
5,85 ± 0,12 
5,21 ± 0,09 
Streptococcus spp. 
6,38 ± 0,06 
6,87 ± 0,05 
 
Mikrobioloji t dqiqata c lb edilmi  ümumi 
somatik x st liyi olmayan, ancaq lokal kataral 
gingivitd n  ziyy t ç k n ya  20-25 aras nda 
t r ddüd ed n 10 n f rlik qrupun a z suyu 
nümun l rind   Neisseria nümay nd l rinin  
koloniyala mas  6,12±0,13 K V/ml oldu u 
halda, 26-34 aras  ya da olan qrupda bu 
göst rici 0-a yax n qeyd  al nm d r. Qeyd 
etdiyimiz a a  ya  qrupuna m nsub müayin -
l r   c lb olunmu   xsl rin bioloji nümun -
l rind  Staphylococcus v  Streptococcus növ-
l rinin uy un gös ricil ri müvafiq  sur td  – 
5,85±0,12 v  6,38±0,06 K V/ml olsa da, ya  
26-34 aras nda t r ddüd ed n 
xsl r qru-
punda bu göst ricil r uy un olaraq, 5,21±0,09 
v  6,87±0,05 K V/ml mü yy nl dirilmi dir. 
T dqiqat zaman   h m ümumi orqanizm 
s viyy sind  praktik sa lam hesab olunmaqla 
b rab r, h m d  stomatoloji statuslar nda lo-
kal kataral gingivit a kar olunan x st l rin 
di ti mayesi nümun l rinin mikrobioloji 
müayin si zaman  ya  20-25 aras nda t r d-
düd ed n  xsl r qrupundan  ld  edil n di ti 
mayesi nümun l rind   Bacteriodes, Veillo-
nella, Peptostreptococcus  v   Enterobac-
teriaceae nümay nd l rinin koloniyala ma 

65 
qabiliyy tl ri müvafiq olaraq, 3,35±0,2, 
4,2±0,15, 4,29±0,16 v  1,74±0,16 K V/ml 
oldu u halda, ya  26-34 aras nda t r ddüd 
ed n qrupun bioloji materiallar nda bu göst -
ricil rin uy un olaraq, 3,87±0,09, 3,34±0,17, 
4,68±0,12 v  3,18±0,1 K V/ml mü yy nl -
dirilmi dir (c dv l 2).  
 
C dv l 2. Müxt lif ya  qruplar na m nsub praktik 
sa lam, ancaq lokal kataral ginigivitli  xsl rin di ti 
mayesi nümun l rind  müxt lif mikroorqanizm 
növl rinin koloniya m l g tirm  qabiliyy tl ri 
(K V/ml-l ). 
 
Parametrl r 
20-25 ya  
aras  (n=10) 
26-34 ya  
aras  (n=12) 
Bacteriodes spp. 
3,35 ± 0,2 
3,87 ± 0,09 
Veillonella spp. 
4,2 ± 0,15 
3,34 ± 0,17 
Peptostreptococcus 
spp. 
4,29 ± 0,16 
4,68 ± 0,12 
Candida spp. 
2,34 ± 0,06 
3,05 ± 0,06 
Enterobacteriaceae 
spp. 
1,74 ± 0,16 
3,18 ± 0,1 
Corynebacterium 
spp. 
2,33 ± 0,06 
 
Lactobacillus spp. 
2,92 ± 0,07 
2,49 ± 0,12 
Staphylococcus spp. 
2,75 ± 0,18 
2,72 ± 0,14 
Streptococcus spp. 
3,08 ± 0,05 
2,23 ± 0,07 
Candida cinsli göb l kcikl rin di ti ma-
yesind  koloniyala ma is   a a  ya  qrupuna 
daxil olan praktik sa lam lokal kataral gin-
givitli 
xsl rd  2,34±0,06 K V/ml oldu u 
halda, yuxar  ya  qrupuna daxil olan  xsl rd  
bu göst rici kifay t q d r yüks k olmaqla, 
3,05±0,06 K V/ml hesablanm d r. 
Corynebacterium nümay nd l rinin di ti 
mayesi mühitind  koloniyala mas  qabiliyy ti 
is  ya  20-25 aras nda olan lokal kataral gin-
givitli  xsl r qrupunda 2,33±0,06 K V/ml, 
ya  26-34 aras nda olan  xsl rd  is  bu 
göst rici 0-a yax n qeyd  al nm d r.  
T dqiqat zaman  ya  26-34 aras nda olan, 
praktik sa lam v ziyy td  olmaqla b rab r, 
a z bo lu unda lokal kataral gingivit qeyd  
al nm   xsl rd n götürülmü  di ti nümun -
l rind   Lactobacillus, Staphylococcus  v  
Streptococcus növl rinin koloniyala ma qabi-
liyy tl ri uy un olaraq, 2,49±0,12, 2,72±0,14 
v  2,23±0,07 K V/ml, ya  20-25 aras nda 
olan  xsl rd  is  müvafiq olaraq, 2,92±0,07, 
2,75±0,18 v  3,08±0,05 K V/ml mü yy n-
l dirilmi dir.  
T dqiqat n tic sind  11 n f rd n ibar t 
h m xronik qastrit, h m d  stomatoloji statu-
sunun öyr nilm si zaman  lokal kataral gin-
giviti olan x st l rin a z suyu nümun l rinin 
öyr nilm si zaman  ya  20-25 aras nda 
t r ddüd ed n qrupda bioloji materiallarda 
Bacteriodes, Veillonella, Peptostreptococcus 
v   Enterobacteriaceae növl rinin koloniya-
la ma qabiliyy tl ri 5,64±0,139, 5,43±0,12, 
6,88±0,082 v  4,28±0,129 K V/ml oldu u 
halda, ya  26-34 aras nda olan 12 n f rlik 
h m xronik qastrit, h m d  lokal kataral gin-
giviti olan qrupda is  bu göst ricil r müvafiq 
olaraq, 6,13±0,145, 6,07±0,042, 7,12±0,08 v  
4,51±0,101 K V/ml oldu u a karlanm d r 
(c dv l 3). Candida cinsli mikrogöb l kl rin 
koloniyala ma qabiliyy tl ri is  ya  20-25 
aras  olan qastritli  xsl rd n  ld  olunmu  
a z suyu nümun l rind  orta hesabla 
3,92±0,196 K V/ml, ya  26-34 aras nda 
d yi il n qrupdan  ld  olunan bioloji mate-
riallarda is  nisb t n a a  – 3,52±0,047 
K V/ml olmu dur.  
 
C dv l 3. Müxt lif ya  qruplar na m nsub h m xronik 
qastrit, h m d  lokal kataral ginigivitli  xsl rin a z 
suyu nümun l rind  müxt lif mikroorqanizm növl rinin 
koloniya  m l g tirm  qabiliyy tl ri (K V/ml-l ). 
 
Parametrl r 
20-25 ya  
aras  (n=11) 
26-34 ya  
aras  (n=12) 
Bacteriodes spp. 
5,64 ± 0,139 
6,13 ± 0,145 
Veillonella spp. 
5,43 ± 0,12 
6,07 ± 0,042 
Peptostreptococcus 
spp. 
6,88 ± 0,082 
7,12 ± 0,08 
Candida spp. 
3,92 ± 0,196 
3,52 ± 0,047 
Enterobacteriaceae 
spp. 
4,28 ± 0,129 
4,51 ± 0,101 
Corynebacterium 
spp. 
4,93 0 
Lactobacillus spp. 
4,19 ± 0,093 
4,76 ± 0,098 
Neisseria spp. 
5,67  
5,32 ± 0,115 
Staphylococcus spp.  5,71 ± 0,064 
5,88 ± 0,069 
Streptococcus spp. 
6,35 ± 0,11 
6,77 ± 0,08 
 
T dqiqat n tic sind  ya  20-25 aras nda 
t r ddüd ed n h m xronik qastrit, h m d  
lokal kataral ginigiviti olan 11 n f rlik qrup-
dan  ld  olunmu   a z suyu nümun l rind  
Lactobacillus, Neisseria, Staphylococcus  v  
Streptococcus növl rinin koloniyala ma qabi-
liyy ti uy un olaraq, 4,19±0,093, 5,67, 
5,71±0,064 v  6,35±0,11 K V/ml, ya  26-34 
aras  qrupda is  müvafiq göst ricil r uy un 
olaraq, 4,76±0,098, 5,32±0,115, 5,88±0,069 
v  6,77±0,08 K V/ml a karlanm d r. Cory-
nebacterium növl ri is  yuxar da qeyd etdi-

66 
yimiz somatik x st lik v  lokal kataral gin-
givitli ya  20-25 aras  olan 11 n f rlik qrupda 
orta hesabla 4,93 K V/ml, ya  26-34 ara-
s nda d yi il n 12 n f rlik qrupda is  dem k 
olar ki, 0-a yax n mü yy nl dirilmi dir.  
T dqiqat n tic sind  di ti mayesinin t d-
qiqi icra edilmi  11 n f rd n ibar t ya  20-25 
aras nda t r ddüd ed n, h m xronik qastrit, 
h m d  stomatoloji statusunun öyr nilm si 
zaman  lokal kataral ginigivit a karlanm  
x st l r qrupunda Bactoriodes, Veillonella, 
Peptostreptococcus  v   Enterobacteriaceae 
növl rinin koloniyala ma qabiliyy ti uy un 
olaraq 4,53, 3,38±0,18, 3,73±0,072 v  
2,12±0,13 K V/ml oldu u halda, bu göst -
ricil r ya  26-34 aras nda d yi il n 12 n f r-
lik qrupda 3,11±0,21, 3,72±0,087, 4,16±0,081 
v  2,08±0,068 K V/ml mü yy nl dirilmi -
dir (c dv l 4).  
 
C dv l 4. Müxt lif ya  qruplar na m nsub h m xronik 
qastrit, h m d  lokal kataral ginigivitli  xsl rin di ti 
mayesi nümun l rind  müxt lif mikroorqanizm 
növl rinin koloniya  m l g tirm  qabiliyy tl ri 
(K V/ml-l ). 
 
Parametrl r 
20-25 ya  
aras  (n=11) 
26-34 ya  
aras  (n=12) 
Bacteriodes spp. 
4,53 
3,11 ± 0,21 
Porphyromonas spp.  3,28 ± 0,125 
0 
Veillonella spp. 
3,38 ± 0,18 
3,72 ± 0,087 
Peptostreptococcus 
spp. 
3,73 ± 0,072  4,16 ± 0,081 
Candida spp. 
1,38 
1,22 ± 0,054 
Enterobacteriaceae 
spp. 
2,12 ± 0,13 
2,08 ± 0,068 
Corynebacterium 
spp.  
3,64 0 
Actinomyces spp. 
2,56 0 
Lactobacillus spp. 
1,97 ± 0,085  3,02 ± 0,098 
Staphylococcus spp. 
2,47 ± 0,078  2,49 ± 0,066 
Streptococcus spp. 
3,17 ± 0,05 
3,08 ± 0,057 
Porphyromonas növün  aid edil n mikro-
orqanizml rin koloniyala ma qabiliyy ti ya  
20-25 aras nda t r ddüd ed n x st l r qru-
punda orta hesabla 3,28±0,125 K V/ml olsa 
da, yuxar  ya  qrupuna daxil edilmi   xsl rin 
a z suyu nümun l rind  bu göst rici dem k 
olar ki, 0-a yax nla m d r.  Candida cinsli 
göb l kcikl rin koloniyala ma qabiliyy tinin 
orta göst ricisi 20-25 ya  aras  olan qrupun 
di   ti mayesi nümun l rind  1,38 K V/ml 
oldu u halda, ya  26-34 aras  olan qrupda 
1,22±0,054 K V/ml qeyd  al nm d r. T d-
qiqat zaman  müayin l r   c lb edilmi  ya  
20-25 aras nda d yi il n h m xronik qastrit, 
h m d  kataral gingivitd n  ziyy t ç k n 
xsl r qrupunda Corynebacterium  v   Acty-
nomyces növl rin   m nsub mikroorqanizm 
növl rinin koloniyala ma qabiliyy tl ri uy un 
olaraq, 3,64 v  2,56 K V/ml, ya  26-34 ara-
s nda olan qrupda is  h r iki mikroorqanizmin 
koloniyala ma göst ricisi 0-a yax n olmu dur.  
Lactobacillus, Staphylococcus  v   Strepto-
coccus növl rin  aid mikroorqanizml rin ko-
loniyala ma qabiliyy ti ya  20-25 olan h m 
somatik, h m d  stomatoloji x st likd n  ziy-
y t ç k n 11 n f rlik 
xsl r qrupunda 
1,97±0,085, 2,47±0,078 v  3,17±0,05 oldu u 
halda, ya  26-34 aras nda olan qrupda qeyd 
edil n göst ricil r müvafiq olaraq, 
3,02±0,098, 2,49±0,066 v  3,08±0,057 
K V/ml mü yy nl dirilmi dir. Al nm  sta-
tistik dürüst göst ricil r di ti mayesi v  a z 
suyunun mikrofloras ndak  mikroorqanizm-
l rin k miyy t v  keyfiyy t göst ricil rinin 
müxt lif d yi iklikl r   u rad n  göst rir v  
bu d yi iklikl rin ümumi somatik x st liyi v  
kataral gingivit x st liyinin birg  a karland  
x st l rd  daha arzuolunmaz oldu unun 
ahidi oluruq.