S. M. Turobjonov, M. M. Niyazova

2-jadval
Toshkent shahridagi Salor daryosiga
tashlanayotgan oqova suv tarkibi
Zaharli moddalaming 
nomi
2006
2007
2008
2009
2010
minerallanish
(mg/1)
170,0
245,0
337,0 289,3
338,3
Azotning umumiy 
miqdori (mg/1)
1,861
1,184
1,585 1,180
1,303
XPK (mg 0 ,/l)
16,7
15,0
14,6
11,8
14,2
Mis (mkg/1)
2,9
3.8
5,3
4,0
1,9
Xrom (VI) (mkg/1)
2,3
1,9
1,3
1,9
1,6
DDT (mkg/1)
0,003
0
0
0
0
alfa-GXSG (mkg/1)
0,008
0,010
0,014 0,001
0,005
gamma-GXSG (mkg/1)
0,002
0,004
0,004 0
0,005
26

---

Biosferaning sanoat korxonalarida hosil b o ‘layotgan qattiq 
chiqindilar bilan ifloslanishi ham o ‘ta jiddiy oqibatlarga sabab 
bo‘lmoqda.
Qattiq chiqindilar ikki turga bo‘linadi: a) ishlab chiqarishda hosil 
bo'layotgan chiqindilar;
b) maishiy chiqindilar.
Hozirgi kunda qattiq chiqindilar to ‘planib qolgan yerlarda o'nlab 
milliard tonna turli tog‘ jinslari (ohak, kvarsitlar, dolomitlar, o‘tga 
chidamli tuproq, kaolinlar) foydalanilmay bekorga yotibdi. Lekin 
ulardan qurilish materiallari ishlab chiqarishda qaytadan foydalanish 
mumkin.
Energetik chiqindilar. 
Issiqlik chiqindilari asosan turli yoqilg‘i yoqish 
hisobiga ishlaydigan issiqlik elektrostansiyalarida hosil bo‘lib, juda ko‘p 
miqdorda issiq suvlar tashlab yuborilishi natijasidir. Issiqlik chiqindilari 
suv havzalari termik va biologik rejimining buzilishiga olib keladi. 
Natijada suvda gazlaming eruvchanlik xususiyati yomonlashadi, suvning 
fizik xossalari o‘zgaradi, unda boradigan kimyoviy va biologik jarayonlar 
tezlashadi. Isitilgan zonalarda suvning tiniqligi kamayadi, muhitning 
rN -i va nihoyat fotosintez jarayoni tezligi kamayib ketadi.
Shovqin esa insonlar salomatligiga juda katta ta ’sir etib asosan 
eshitish va asab sistemalarida jiddiy o‘zgarishlarga sabab bo‘ladi. Shovqin 
asosan sanoat korxonalari, shahar, temiryo‘l va havo transportlari 
hisobiga hosil bo‘ladi.
Elektromagnitik chiqindilar elektrostansiya joylashgan yaqin atrofda, 
transformator moslamalari hamda elektr uzatish yo‘llarida hosil bo‘ladi.
Atrof-muhit uchun eng xavfli chiqindilardan b in — radioaktiv 
moddalardir. U lar asosan atom elektrostansiyalarida olib boriladigan 
yadro sinov ishlari natijasida hosil bo‘ladilar.