Samarqand davlat chet tillar instituti tarjimonlik fakulteti

가: 영수가 날마다 일을 한다

(Yongsu har kuni ish qiladi)
나: 주인이 영수에게 날마다 일을 시킨다
(Xo’jain har kuni Yongsuga ish qildiradi)
Ammo ‘시키다’ orqali orttirma nisbatni ifodalash asosan asosiy fe’l ‘하다’ yoki ‘ - 하다’ birlasha oladigan fe’lga to’g’ri kelsagina ishlatiladi. Masalan, ‘먹다 (yemoq), 읽다 (o’qimoq)’ kabi fe’llarga mos kelib ishlatib bo’lmaydigan ‘똑똑하다 (aqlli), 얌전하다 (bosiq), 정직하다 (sofdil)’ kabi sifatlarga ‘ - 하다’ni qo’shib bo’ladi, biroq ‘시키다’ orqali orttirma nisbat yasab bo’lmaydi. Bunda ‘시키다’ orttirma nisbat ifodalanishini chegaralaydi. Kesimi ‘시키다’ bo’lgan orttirma nisbatning quyidagi kabi o’ziga xos hususiyatlari bor.
Birinchidan, ‘시키다’ oldidagi so’z bilan uning o’rtasida ‘을/를’ yoki hol kabilarni qo’yish mumkin.

1. 
   가: 김 선생님이 학생들을 발표시켰다
   

(Kim o’qituvchi o’quvchilarga nutq so’zladi.)
나: 김 선생님이 학생들{에게/을} 발표를 시켰다
(Kim o’qituvchi o’quvchilarga nutq so’zlatdi.)
다: 김 선생님이 학생들{에게/을} 발표를 안 시켰다
(Kim o’qituvchi o’quvchilarga nutq so’zlatdi.)
Ikkinchidan, ‘시키다’ fe’li umuman oldindagi so’zdan ayri holda ‘하다’ o’rniga orttirma nisbatni ifodalaydi.

1. 
   가: 부머님이 딸에게 감동을 했다
   

(Ota-ona qizidan ta’sirlandi.)
나: 딸이 부머님을 감동을 시켰다
(Qiz ota-onasini ta’sirlantirdi.)
Uchinchidan, ‘시키다’ fe’li ‘-게 하다’ bilan bir xil ma’no berganligi sababli almashtirib foydalanilsa bo’ladi. Ya’ni, ‘하다’ bilan bog’langan kesim orttirma nisbat bilan birikib ‘ – 하게 하다’ bo’lganda uni ‘시키다’ bilan almashtirsa bir xil orttirma nisbat ma’nosini ifodalaydi.

1. 
   가: 선생님이 학생들에게 글찟기를 연습하게 한다.
   

(O’qituvchi o’quvchilarga yozish mashqini qildirdi.)
나: 선생님이 학생들에게 글찟기를 연습시킨다.
(O’qituvchi o’quvchilarga yozish mashqini qildirdi. )

III Bob KOREYS TILIDA MAJHUL NISBATDA ISTAK MAYLI IFODALANISHI
3.1 KOREYS TILIDA MAJHUL NISBATNING IFODALANISHI