(13) 가: 순이의 머리가 예쁘다.
Sunining sochi chiroyli.
나: 아주머니는 순이의 머리를/가 예쁘게/예뻐지게 하신다.
Xola Sunining sochini chiroyli qigizdirdi.
Ammo (13나)da to’ldiruvchi ‘순이의 머리를’ (Sunining sochi) dan foydalanishda ‘예쁘게 하다’ (chiroyli qigizdirdi) va ‘예뻐지게 하다’ (chiroyli qigizdirdi) ning qaysi biri yuzaga kelsa ham farqi yo’q,biroq ega ‘순이의 머리가’ (Sunining sochi)ga ishlatilganda faqat ‘예뻐지게 하다’ (chiroyli qigizdirdi) yuzaga kelishi kerak.
Quyida kesimi o’timli fe’l bo’lgan bosh nisbat orttirma nisbatga aylantirilayotganda gap tuzilishi qanday o’zgarishini tahlil qilib ko’raylik.
(14)서술어가 타동사인 경구 (Kesimo’timli fe’l bo’lgan holat )
주동문 (bosh nisbat gapi)
아이가 (bola)
과일을 (mevani)
먹는다 (yedi)
Gap bo’lakalri:
주어 (ega)
목적어 (to’ldiruvchi)
타동사 서술어 (o’timli fe’lli kesim)
나:
사동문 (orttirma nisbat gapi)
엄마는 (ona)
아이에게/를/가 (bolaga)
과일을 (mevani)
먹게한다
(yedirdi)
Gap bo’lakalri
새 주어 (ega)
부사어/목적어/주어 (hol/to’ldiruvchi/ega)
먹적어 (to’ldiruvchi)
사동 서술어 (orttirma nisbatli kesim)
Bu misollardagidek kesimi o’timli fe’l bo’lgan vaziyatda bosh nisbatning to’ldiruvchisi orttirma nisbatda to’g’ridan-to’g’ri to’ldiruvchi bo’lishidan tashqari sifat, o’timsiz fe’l vaziyati bilan asosli farqi yo’q. Bir gap ichida bir xil tarkib kelishidan qochish bilan bir xilligi sababli bosh nisbatning egasi orttirma nisbatning egasi yoki to’ldiruvchisiga aylanishiga qaraganda ‘에게’ qo’shilib holga aylanishi yanada tabiiyroqdir.
Kesimi ‘명사 – 이다’ bo’lganda qo’shimcha qo’shish orqali va yana albatta ‘게 하다’ orqali ham orttirma nisbat yasalishi mumkin. Bu paytda ‘이다’ fe’li ‘되다’ ga almashsa tabiiy ravishda orttirma nisbat gapi bo’ladi. ‘있다’ bo’lganda ‘게 하다’ orqali orttirma nisbat yasash mumkin.