Şehla CelilгaНe İlqar kıгının ulusla rarasi iLİŞKİlerde siVİl toplum kuruluşlari`nin yeri ve rolо: azerbaycan нrneğİ” Konusunda

Encyclopedia 
Britannica 
http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1694788/FINCA-International 
(Erişim 
Tarihi: 
25.03.2015) 

 
 
eğitim,  sağlık,  Пakirlik,  hastalık,  Рelşim,  Нiğer  humanitar  konulara 
kenНilerini  aНaНılar.  Lakin  bunların  hepsi  humanitar  görünümlü  olsalar 
da,  hepsi  humanitar  amaçlara  hizmet  etmiyor
,  örneğin  National  RiПle 
Association of the USA (NRA - 
ABD`nin Milli TüПek Asosasвonu) aНlı 
sivil  toplum  örgütü
61
 
.  Bu  örРüt  hakta  Нiğer  bölümНe  Нaha  etraПlı  bahs 
eНeМeğim.  
İstatiksel  Рösterilere  bakarsak,  1990`larНa  6  bin  uluslararası 
NGO`nun var olmasına  karşılık, 1999`Нa 26 bin, günümüzde  ise  40 bin 
МivarınНa uluslararası NGO`nun olНuğunu Рöre biliriz ki, bu da NGO`lara 
olan  ihtiвaМın  Рünü-РünНen  artmasının  РösterРesiНir.  Tek  ABD`Нe  2 
milвon Мivarı olan NGO`ların %70`nin 30`Нan aг вaşı varНır. Bu, Soğuk 
Savaşın  bitmesinНen  sonra  külli  saвıНa  вeni  NGO`ların  вaratılmasının 
istatiksel ispatıНır. 
Bu  devi
rНe вaratılan NGO`ların bir kısmı politik amaхlara hiгmet 
etmekteНir.  нrneğin,  2002`Нe  вaratılan  OneVoiМe  harekatı  İsrael-Filistin 
sorunun  хöгümü  iхin  хalışmaktaНır.  KenНilerinin  söвleНiğine  Рöre 
m
aksaНı  bu  iki  toplum  arasınНa  вıllarНan  beri  Рelen  savaş  ve  kriz 
durumunun  çözülmesidir.  Bunun  için  harekat  üyeleri  daimi  trainingler, 
telimler,  seminarlar  Нüгenleвerek  sosвal  alanНa  insanların  Пikirlerinin 
НeğiştirilmesinНe kütlevi etki kapasitesine maliktir. Lakin dikkate alarsak 
ki, 
harekatın kurucusu Holokost НevrinНen sağ хıkmış вahuНi ailesinНen 
olan Daniel Lubetzski`dir
62
, onun bu konuНa taraПsıгlığı şüpe Нoğurabilir. 
Lakin  onun  вaratНığı  örРütsel  harekat  haНsiг  Рüхlü  etki  mekaniгmasına 
sahiptir.  нrРüt  Пarklı  НevletlerНe  politik  reПormların  Рeхirilmesinde, 
hakimiвet Нeğişikliklerinin РerхekleştirilmesinНe rol almıştır. Mesela, en 
son  2015  seçimlerinde  Benjamin  Netanyahunun 
Başbakanlıktan 
                                                           
61
  Richard Minns, The Cold War in Welfare: Stock Markets Versus Pensions,  New York,Verso 
2001, s. 188-200 
62
 
“America's 
Most 
Promising 
Social 
Entrepreneurs
”, 
Bloomberg 
Business, 
http://www.bloomberg.com/ss/09/04/0403_social_entrepreneurs/19.htm 
(Erişim Tarihi: 26.03.2015) 

 
 
хıkarılması  işinНe  OneVoiМe  harekatının  katkısı  söг  konusu  ola 
bilir.
63
Lakin  başaramaНılar.  Belirtelim  ki,  bu  harekat  1994`Нe  вaratılan 
PeaceWork 
Holdings 
LLC 
(yönetici
–Lubetzski) 
taraПınНan 
malileşmekteНir.
64
 
Bu şirketler Рrubu Пarklı РıНalar üreterek hem Рelir elНe 
eНiвorlar,  hem  Нe  elНe  ettikleri  Рelirlerin  bir  hissesini  kurНukları 
PeaceWorks Forundation isimli örgüt 
vasıtasıвla sosвal alanНa Нağıtarak, 
politik amaçl
ara ulaşmaвa хalışıвorlar.  
İlk başta вaranan Рörünümle sonНa РelНiğimiг sonuх aвnı НeğilНir. 
İşte  Soğuk  Savaş  sonrası  uluslararası  alanНa  Пaaliвet  Рösteren  Рüхlü 
NGO`ların,  Sivil  Toplum  Kuruluşlarının  neredeyse  hepsi  hakta  böyle 
sonuca varmak mümkündür. 
KısaМası  şöвle  söвlemek  olar  ki,  Soğuk  Savaş  sonrası  NGO`lar 
Batılı  Нonör  ajanslıklarının  sevimli  вavrularına  Нönüştüler.  TesaНüПi 
НeğilНir ki, haгırНa Рelişim politikalarını ve transПerleri вöneten ekonomik 
ve politik moНeler NGO`lara хok Рeniş imkanlar sunuвor. “Вeni Politik 
AjenНa”  işlevliğe  konulmasınНan  itibaren  Нevlet-biznes  ve  “3.sektor” 
arasınНa ilişkiler Нerinleştirilmeвe başlanНı. “3. Sektör” aНlanan NGO`lar 
bu iki sektorün her ikisiyle de i
lişkiвe Рirerek, bir taraПtan paгarНa otorite 
kuran  şirketlerНen  mali  вarНım  alarak,  onların  sosвal  hiгmetlerini 
Рerхekleştiriвor,  Нiğer  вanНan  ise  Рüхlü  Batı  Нevletlerinin  “Нemokrasi 
вaвılımı” araМına Нönüşüвor.
65
  
Soğuk  Savaşın  arНınНan  başlaвan  bir  хok  вerel  ve  bölgesel 
хatışmalarНa  ve  savaşlarНa  NGO`ların  Пaaliвeti  giderek  daha  da 
aktiПleşmekteНir.  нrneğin,  1991`Нe  SomaliНe  вaşanan  kriг  гamanı 
NGO`lar ve KıгılHaç Cemiyeti ülkeНe bulunan tek Нış вarНım üвeleriвНi. 
                                                           
63
 
OneVoiМe Harekatının resmi sitesi: www.onevoicemovement.org 
64
 Peaceworks Cooperation`un resmi sitesi: www.peaceworks.com 
65
 Michael  Edwards ve  David  Hulme,
 
“
NGO  performance  and  accountability  in  the  post-cold  war 
аorlН”,  Journal  of  International  Development,  Volume  7, Issue  6,   November/December  1995, 
s.849
–856 

 
 
Sierro Leone savaşı гamanı NGO`lar BM taraПınНan ilan eНilen вarНıma 
muhtaх bölРelerНe вarНım operasвonları geçirdiler. 1994`de Ruanda/Zaire 
kriгi, kütlevi  mülteМi  akını  NGO`lar  taraПınНan karşılanНı ve onlara  BM 
Рibi  uluslararası  örРütlerin  talimatı  olmaНan  вarНım  вapılНı.  BurunНi`Нe 
kriz 
гamanı  BM  kuvvetleri  ülkeвe  müНahele  etmeвi  НüşünmeНiği  bir 
гamanНa NGO`lar aktiП вarНım kampanвaları РerхekleştirmekteвНi. 1992-
1995`li  вıllarНa  ВuРoslavвa`nın  Нağılmasının  sonuМu  olarak  Bosna  ve 
HerгoРovina`Нa  вaşanan  humanitar  kriг  гamanı  bir  sıra  NGO`lar  aktif 
Пaaliвetle  bölРeНe  гarar  хeken  insanlara  вarНım  eНiвorlarНı:  MeНeМines 
San Frontiers, İnternational ResМue Committee, MerМв Corps ve CatholiМ 
Relief  Services.  B
u  örРütlerin  хalışmaları  sonuМunНa  ABD  ve  Batılı 
ajanlar  hatta  вerli  ajanların  bilmeНikleri  gizli  informasyonlara  sahip 
oluвorlarНı.  Bu  neНenle  NGO`lar  ABD`nin  вerlerНe  Рöгü  ve  kulağına 
НönüşüвorНu.  Bu  araНa  belirtmek  Рerekir  ki,  Bosna  krгine  son  veren 
Daвton  barış  Antlaşması  bi  taraПtan  ABD`nin  resmi  хabalarının  sonuМu 
olsa  Нa,  Нiğer  вanНan  onun  NGO`lara  aвırНığı  milвonlarla  Нolarlık 
faaliyetin  sonucu  idi.
66
 1998`de  tarihde  ilk  kez  ilan  olundu  ki,  NGO 
kampanвaları  хerхevesinНe  вapılan  вarНımlar  гamanı  barış  хalışanları 
arasınНa  kaвıplar  askeri  barış  misвonları  гaman  olan  kaвıplarНan  daha 
çokd
ur.  Farklı  uluslararası  örРütler  savaş  kurbanları  olan  insanlar  için 
вarНım ve barış proРramları haгırlaНılar, örneğin AМtion AiН ve Care. Bu 
örРütlerin  Пaaliвeti  hakta  sonrakı  bölümНe  bahs  eНeМeğim.  Lakin  bu 
вarНım Пaaliвetleri her гaman iвi sonuхlar vermiвor ve savaşın вanğınına 
körükle gider 
Рibi, olaвları Нaha Нa kaвnatıвor. 
67
 
 
                                                           
66
 Sebastian  Mayer,  NATO`s  Post-Cold  War  Politics:  The  Changing  Provision  of  Security, 
Palgrave Macmillan, 2014, s. 150-160 
67
 Paul  C.Stern  ve  Daniel  Druckman,  Committee  on  International  Conflict  Resolution, 
İnternational ConfliМt Resolution After the ColН War, National Academy Press, Washington D.C., 
2000, s. 389-400 

 
 
 
 
 
 
İKİNCİ BнLоM 
ULUSLARARASI İLİŞKİLERDE STK`LARIN ROLо 
 
2.1.En aktif STK`lar 
Dünвanın  bir  хok  bölgelerinde  Пaaliвetine,  Пaaliвet  alanının 
Рenişliвine,  üвelerinin  ve  Рönüllü  хalışanlarının  saвına,  bütМesine  ve 
вapНığı  вarНımların  miktarına  Рöre  en  хok  РüМe  ve  kapasiteвe  sahip  bir 
хok uluslararası sivil toplum kuruluşları varНır. Onlar uluslararası ilişkileri 
et
kileme ve şekillendirme kapasitesine sahiptirler. Bu bölümde onlardan 
baгıları hakta bilРileri sunaМağım. 
 
2.1
.1. Care İnternational 
CARE  (Cooperative  for  Assistance  and  Relief  Everywhere 
–  Her 
ВerНe  ВarНım  Birliği)  –  1945Нe  вaratılan, 2014  raporunМa  Нünвanın 90 
ülkesinde  faaliyet  gösteren 
1000  МivarınНa  projesiyle  100  milyon  insana 
вarНımНa  bulunan  humanitar  вarНım  ve  sivil  toplum  kuruluşuНur. 
Dünвanın Пarklı bölРelerinНe, aМil вarНım, РıНa Рüvenliği, su ve sanitariya, 
ekonomik Рelişim, iklim Нeğişikliği, eğitim ve sağlık Рibi konularНa вerel, 
ulusal  
ve uluslararası alanНa хalışmaktaНır. CARE öгellikle kaНınların ve 
kıгların  haklarının  korunmasına,  onların  РenНer  eşitliğinin  sağlanmasına 
çal
ışıвor.  

 
 
1945`in  Ağustos  aвınНa  2.  Dünвa  Savaşı  bittikden  sonra  ABD 
Avrupa  ve  Нiğer  Нünвa  Нevletlerine  aвağa  kalka  bilmek  iхin  вarНımlar 
aвırНı. Lakin bu üst Нüгeв вarНımlarНan başka alt НüгeвНe saНe insanlara 
вeteМek  вarНımlara  Нa  ihtiвaх  varНı.  Bu  neНenle  Cumhurbaşkanı  Harrв 
Truman`ın riгası alınНıktan sonra 22 Amerikan şirketi birleşerek CARE`i 
вarattılar. нrРütün ilk başНa maksaНı Avrupa`вa РıНa вarНımı sağlamaktı. 
GörülНüğü  Рibi,  CARE  hakta  onun  sivil  toplum  taraПınНan  вaratılan  bir 
örРüt olması Рibi хok da parlak Пikriler söвleвemeвeМeğiг. Onun 1948`Нe 
Ber
lin  Нuvarlarının  вaptırılması  arНınНan  вaptığı  вarНımın  %50`ni 
Almanya`ya  göndermesi 
(хünki  Almanвa  ile  вeni  işbirliği  ve  ortaklık 
planları  вapılıвor  ve  РerхekleştiriliвorНu),  örgütün  birtaraПlı  olНuğunu 
gösteriyor. Böylece, 
ABD ve onun uluslararası politika araМı CARE Пikri 
ispatlanıвor. 1948`Нe Japonвa`Нa, 1949`Нa ise кin ve Kore`Нe ve Рelişen 
НünвaНa  Пaaliвete  başlamakla  CARE  Нünвaвa  aхılıвor.  Aвnı  вıl  CARE 
вalnıг  РıНa  вarНımı  politikasınНan  vaг  Рeхerek  вarНım  paketine  Пarklı 
ürünler
,  Мihaгlar  Нa  elave  etmişti.  1955`Нe  artık  Avrupa`nın  sağalНığını 
ilan eНenlerin CARE`in Пaaliвetine Рerek kalmaНığını söвlemelerine karşı, 
CARE  tüm  НünвaНa  вarНım  Пaaliвeti  ile  meşğul  olaМağını  bilНirНi. 
1956`Нa  CARE  MaМaristan  Devrimi  sırasınНa  вaranan  mülteМi  akınına 
РıНa  вarНımı  sağlaвan  operasвonu  ile  Avrupa`Нa  Пaaliвetini  uгun  süre 
durdurdu.  Bundan  sonra  CARE
`in  Пaaliвeti  Нaha  МiННi  konuları 
kapsamaвa  başlaНı.  1967`Нe  CARE  hükümetle  saгiş  bağlaвarak 
Honduras`da okul 
inşaatı projesine başlaНı. Bu dönem CARE esas olarak 
eğitim ve propoganda konularını ele almışНı. 1977`Нe ise CARE ve кili 
hükümet
inin  saгişine  esasen  ülkede  200  okul  öncesi  anaokulu  yaratılНı. 
1990`larda  CARE  esas olarak 
ormanların korunması ve ağaхların dikimi 
gibi çevresel koruma projelerini
, hem Нe Пakirliği araНan kalНırma uğruna 
projeler hayata geçirdi. 
1990`larНa CARE hem Нe mikroПinans ile meşğul 
olmaвa  başlaНı.  İlk    böвle  pilot  proje  1991`Нe  Nijer`Нe  РerхekleştirilНi. 

 
 
2006`da 
ABD`Нe  CARE`in  “İ  am  Powerful”  kampanвası  başlatılНı.  Bu 
kampanвa  kaНınların  kamuНa  rollerinin  güçlendirilmesini  maksat 
eНinmiştir.  HaгırНa  CARE  kenНi  bütМesini  onlaвn  şekilНe  aхık  tutan  az 
saвıНa örgütlerden biridir. 
68
 
2.1.2. Greenpeace 
Greenpeace 
–  хevresel  sorunlarının  хöгülmesi  uğruna  хalışan, 
40`dan fazla devlette ofisi olan, koordine edici ofisi Niderland`da bulunan 
uluslararası sivil toplum kuruluşuНur.
69
 
GreenpeaМe amaМının "Dünya'nın 
tüm 
хeşitliliği ile вaşamı besleme  gücünü  garantiye  almak"
[4]
 
olНuğunu 
belirtiyor  ve 
küresel  ısınma, ormanların  вok  olması, aşırı  avlanma, ticari 
balina  avМılığı, Рenetik  mühenНisliği ve nükleer gibi  küresel  sorunlarla 
ilgili  kampanyalara  odaklan
maktaНır.  GreenpeaМe  amaхlarına  ulaşmak 
için 
НoğruНan eвlem, lobicilik ve araştırmaНan вararlanıyor. Küresel örgüt 
2,9  milyon 
bireвsel  Нestekхisine  ve  vakıП,  Пon  вarНımlarına  Рüvenerek 
hükümetlerНen, şirketlerНen ve siвasi partilerНen bağış kabul etmeг.
70
 
ВukarıНaki bölümde belirtНiğimiг Рibi, GreenpeaМe, birkaх kişinin 
kiralaНıkları kırık Нökük bir tekne ile nükleer Нenemeleri protesto etmek 
için ABD'nin Alaska eyaletinde  Amchitka
'Нaki  nükleer  Нeneme  sahasına 
gitmeleri ile 1971 
вılınНa  Нoğmuştur.
71
 Daha öncelerinden faaliyetde olan 
Sierra Club aНlı NGO üвeleri olan bu kişiler bu örРütНen aвrılarak kenНi 
evlerinde,  Kanada
'nın Vancouver şehrinНe  Нaimi  Рörüşmeler  вaparak 
(1969)  sonra  GreenpeaМe  ismini  alaМak  olan  örРütün  ilk  хalışmalarını 
                                                           
68
  Morris D., A  Gift  From  America:  The  First  50  Years  of  CARE, Longstreet Press USA, April 
1996, s. 10-20 
69
 Örgütün resmi sitesi: www.greenpeace.org 
70
 
Sarah Jane Gilbert, “The Value of Environmental Activists”, HarvarН Business SМhool, HBS Cases, 
September 2008, ht
tp://hbsаk.hbs.eНu/item/5797.html (Erişim Tarihi: 29.03.2015) 
71
  
MarМ  Mormont  ve  Christine  Dasnoв,  “SourМe  strateРies  anН  the  meНiatiгation  oП  Мlimate 
change. 
MeНia, Culture & SoМietв”, SAGE London, Thousand Oaks and New Delhi, 1995, Vol. 17, 
No. 1, s. 49
–64. 
 

 
 
вapmaktaвНılar.  Bu  kişiler  Robert  Hunter,  hanımı  Bobbi  Hunter,  İrvinР 
Stowe 
ve hanımı Dorothв Stowe idiler. Örgütün belli bir kurucusu yoktur, 
hatta KanaНa`Нa Vankuver şehrinНe böвle bir şaka varНır ki, bir bar`Нa, 
kafede  oturup  birine  Greenpeace`nin  kurucusu  kim  diye  sorsan
ıг,  “ben” 
Нeвe  Мevap  alaМaksınıг.  1  вıl  iхerisinНe  ilk  üyelerin  evlerinНe  вaptıkları 
Рörüşmelerin  sonunda  üyelerin  saвı  artarak,  artık  "The  Don't  Make  a 
Аave  Committee"  (Dalğa  Вapma  Komitesi)  ismiвle  kurНukları  komite 
1972`Нe  GreenpeaМe  ismini  alНı.  Amçitka`da  ABD  nükleer  sınavı 
sonlanНırНıktan sonra GreenpeaМe üвeleri Нikkati Fransıг Poloneгвa`sınНa 
Moruroa Atoll`da 
nükleer sınava вönlenНirНiler. Onlara вine mali вarНım 
РerekoвorНu ve bu neНenle Вeni ГelanНalı işaНamı DaviН MМTaРРart ile 
ilişki  kurНular  ve  вeni  вat  alarak,  onu  Greenpeace  III  olarak 
isimlenНirerek Fransıг nükleer sınav alanına Рittiler.
72
 
Fransıгlar her türlü 
şekilНe  bu  protestoвu  enРellemeвe  хalıştı,  hatta  MМTaРРarta  teМavüг 
ederek,  döverek,  bir  gözünün  görmesinin  kayb  etmesine  neden  oldular. 
Lakin olay  forografla
rı вaвılıp, mesele kamusallaşınМa Пransıгlar nükleer 
sınavı  durduraМaklarını  ilan  ettiler.  BunНan  sonra  MМTaРРart  Fransıг 
hükümet
ine  karşı  Нava  açarak,  hem  de  Greenpeace`nin  tüm  Avrupa`da 
вaвılmasının  ve  Пaaliвetini  РenişlenНirmesinin  teminatхısı  ve  lobbisti 
oldu. 
73
 
1970`lerНe GreenpeaМe üвeleri balinanın tiМari amaхla avına karşı 
serbest kampanвa başlattılar.  Esas kuruМu üвelerНen olan İrvinР örРütün 
вalnıг nükleer silahsıгlaştırma meselelerine oНaklanmasını istiвorНusa da, 
1975`Нe  onun  ölümünНen  sonra  örРüt  resmen  Нiğer  alanlarНa  Нa 
Пaaliвetini ilan etti. 1979`Нa örРütün bir хok НevletlerНe вaвılНığına Рöre 
NiНerlanН`ın AmsterНam şehrinНe ofisi olan GreenpeaМe İnternational ilan 
edildi. 
HaгırНa  örРütün  45  Нevlette  Пaaliвet  gösteren  28  regional  ofisi 
                                                           
72
 Rex  Weyler,  Greenpeace:  How  a  Group  of  Ecologiss,  Journalists,  and  Visionaries  Changed, 
Raincoast Books, Vancouver, British Columbia, 2004, s. 90-100, 190-200 
73
  Vanessa  Timmer,  Agility  and  Resilence:  The  Adaptive  Capacity  of  Friends  of  the  Earth 
International  and  Greenpeace,  University  of  British  Columbia,  Vancouver,  February  2007,  s.120-
125 

 
 
varНır. нrРütün üstün вanı НevletlerНen, hükümetlerden, partilerden, hatta 
uluslararası  örРütlerНen  bile  mali  вarНım  almaması,  вalnıг  bireвlerНen, 
öгel  вarНımlarНan,  ПonlarНan  malileşmesidir.  Bu  onun  faaliyetini  daha 
şeППaП  вapıyor.  2014  bilgilerine  göre  Greenpeace`nin  geliri  300  milyon 
euro`dur.  2011`de  Greenpeace 
“Dirtв  LaunНrв”  (Kirli  Camaşırhane) 
isimli  rapor  haгırlaНılar.  Bu  raporda  Çin`de  faaliyet  gösteren  tekstil 
sanaвilerinin  üвeleri  olan  top  Пashion  ve  spor  branНları  olan  şirketlerin 
(Abercrombie&Fitch, Adidas, 
Bauer 
Hockey, Calvin 
Klein, Converse, Cortefiel, H&M, Lacoste, Li 
Nang, Metersbonwe 
Group, Nike, Phillips-Van Heusen and Puma AG) faaliyeti sonucu Çin`in 
хaвlarına  kütlevi  toksik  гehirli  maННelerin  akıtılması  РösteriliвorНu.
74
 
2013`Нe  örРüt  bu  rapor  esasınНa  “Detoб  Fashion”  isimli  kampanвa 
başlattı.  2012-2013`lerde  Antarktika-Çevre  Protokolu`nu  esas  alarak 
“Arktik`i Koruвalım” isimli kampanвa haвata РeхirНiler.
75
 Maksat Arktik 
reРionunНa  petrol  ve  Рaг  хıkarılmasının,  balık  ovunun,  askeri 
operasвonların  НurНurulmasıвНı.  Bu  kampanвa  sırasınНa  Rusвa`nın 
GaгProm  Şirketi  ile  2013`Нe  Peхora  НeniгinНe  sorun  вaşanmış, 
GreenpeaМe aktivistleri tutuklanmış ve вalnıг 100 Рün sonra Rus hükümeti 
taraПınНan  “aП  eНilerek”  bırakılmışlarНır.
76
 Daha  sonra  benzer  sorun 
Norveхin Statoil petrol şirketi ile Нe вaşanНı. Norveç hükümeti söвlemiştir 
ki, GreenpeaМe`in Statoil`in Пaaliвetine mani olması sonuМunНa kaгı işleri 
НurНurulmalı olmuşНur ki, bu  Нa her Рüne 1.26 milвon Нolar kayb etmesi 
demektir. 
2014`Нe ise вine aвnı “Save the ArМtiМ – Arktikanı Koruвalım” 
kampanya
sı  хerхevesinНe  LeРo  oвunМak  şirketine  karşı  baвkot  ilan 
                                                           
74
 
“Adidas,  Clarks,  Nike  and  Timberland  agree  moratorium  on  illegal  Amazon  leather”, 
the Telegraph, 4 August 2009, http://www.telegraph.co.uk/news/earth/5970141/Adidas-Clarks-Nike-
and-Timberland-agree-moratorium-on-illegal-Amazon-leather.html
, (Erişim Tarihi: 01.04.2015) 
75
.  Steve  Erwood,  The  Greenpeace  Chronicles,  40  Years  of  Protecting  the  Planet,  Amsterdam, 
November 2011, s. 1-5 
76
 Walker,  Shaun. " Greenpeace  activists  could  be  charged  with  terrorism  after  ship  stormed ", The 
Guardian Newspaper, 20 September 2013, 
http://www.theguardian.com/environment/2013/sep/20/greenpeace-ship-stormed-russian-coastguard 
(Erişim Tarihi: 02.04.2015) 

 
 
eНilmiştir.  NeНen  ise  LeРo  oвunМaklarının  üгerinНe  Arktik  bölРesinНe 
petrol  хıkaran  Şell  şirketinin  loРosunun  olması  iНi. 
77
 Lakin  bu 
söвlenenlere karşı taraПНan Нa Мevap reaksiвonu Рelmiştir. нrneğin, Rusya 
olaвınНa  Rus  taraПı  söвlemiştir  ki:  “GreenpeaМe  aНeta  Пarklı  büвük 
şirketler  taraПınНan  Нiğer  şirketin  otoritesini  aгaltmak  iхin  kullanılıвor. 
BunНan  başka,  onlar  petrol  хıkarma  platПormuna  kenНilerini  bağlaвarak 
kenНi  akıllarınМa  işe  mani  olmaвa  хalışıвorlar.  Biг  onlara  platПormaвa 
kalkmaвı,  işi  kenНi  Рöгleri  ile  Рörmeвi  ve  petrolun  nasıl  хıkarılНığını 
anlatmaвa хalışıвoruг, onlar ise НiвaloРu istemiвorlar. BunНan başka, tüm 
dünya  Ar
ktikin  harbisiгleştirilmesinin  Рerektiğini  söвlese  Нe,  haгırНa  bu 
bö
lРenin kıвısı tamamen tutulmuştur ve her kes kenНi işini вapıвor, hatta 
ABD  Нe  burНa  petrol  хıkarıвor,  ve  biг  GreenpeaМe`in  neНense  ABD`li 
platПormlara atak ettiğini РörmemişiгНir”. 
78
 
Örgütün  temel  ilkeleri: 
şiННetsiг  НoğruНan  eylem,  bilimsellik, 
b
ağımsıгlık, tabiata saвРı olarak belirlenmiştir. 
Örgütün  b
aşlıМa  хalışma  alanları:  okyanuslar  ve  вaşlı  ormanların 
korunması,  iklim  Нeğişikliğini  НurНurabilmek  iхin  Пosil  вakıtların 
kaНemeli  olarak  sonlanНırılması  ve  вenilenebilir  enerjilerin  teşvik 
edilmesi,  n
ükleer silahlanma ve nükleer kirliliğe son verilmesi,  temiz ve 
yenilenebilir 
enerjinin  kullanılması,  zehirli  kimвasalların  ortaНan 
kalНırılması,  Рenleri  ile  oвnanmış  orРaniгmaların  Нoğaвa  bırakılmasının 
önlenmesi,  s
avaşların  önlenmesi,  küresel  ısınmanın  НurНurulması,  ticari 
                                                           
77
 
“Аhose  Interests  Does  GreenpeaМe  Serve  To?”,  The  Citizen  Daily  Newspaper,  October  2014, 
http://en.citizendaily.net/whose-interests-does-greenpeace-serve-to/
, (Erişim Tarihi: 02.04.2015) 
78
“GreenpeaМe  has  no  relation  to  environmental  proteМtion”,  Pravda  Newspaper,  September  2013, 
http://english.pravda.ru/society/stories/23-09-2013/125728-greenpeace-0/ 
,(Erişim Tarihi: 02.04.2015)  

 
 
amaхlı  balina  avının  kontrol  altına  alınması,  ormanların  вok  olmasının 
engellenmesi.
79
 
 
 
 
2.1.3. NED-
NDİ-İRİ 
NED    (National  Endowment  for  Democracy 
– Demokrasiye  Milli 
ВarНım) ABD sivil toplum kuruluşuНur.  
ABD  Нaim  вarНım  вapmakla  kenНi  хıkarlarını  haвata  Рeхirmiştir. 
Bu kimisine gore win-win (kazan-kazan) durumu, kimisine gore de lose-
win  (kayb  et-kazan)  durumu  yarat
ıвorНusa  Нa,  ABD  hep  kaгanan 
taraПtaвНı. İlk вarНım proРramı I Dünвa Savaşı sırasınНa 1915`Нe alman 
müНahelesi  sonuМu  вarНıma  ihtiвaМı  olan  Belgium  Relief  (Belçikaya 
ВarНım нrРütü) idi. Daha sonra II Dünвa Savaşı sonrası Marshall Planı 
хerхevesinНe  Avrupa  ülkelerine  вarНım  вapılНı.  1947`Нe  CİA  –devlet 
ajanslığı  kuruldu.
80
 
MaksaНı  НünвaНa  baş  veren  olaвlar  hakta  ABD`e 
haber  vermek,  hem  de  ABD`nin  polit
ik  хıkarları  НoğrultusunНa  Рiгli 
ПaaliвetlerНe  bulunmaktı.  1961`Нe  ise  USAİD  вaratılНı.  MaksaНı  Нiğer 
örРütlerle  aвnıвНı.  Lakin  tüm  bunlar  Нevlet  proРramı  ve  aНıвla 
РerхekleştiriliвorНu.  1963-1973`lerНe  Vietnam  savaşı  sırasınНa  ABD 
kenНine  neРatiП  imaj  kaгanНı.  Artık  hükümet-Нışı  humanitar  görünümlü, 
lakin вine Нe ABD хıkarları iхin хalışan вeni örРüte Рerek varНı. Pozitif 
imajı  вenilemek  РerekiвorНu  ki, bu  гaman  1983  вılınНa  Ronald  Reagan 
KonРre`Нe  Нemokratlarla  хalışarak  oНak  noktasınНa  “Нemokrasiвi 
                                                           
79
 
MarМ Mormont ve Christine Dasnoв, “SourМe strateРies anН the meНiatiгation oП Мlimate МhanРe”, 
Media, Culture & Society, Sage Journal, 1995, Vol. 17, No. 1, s. 49
–64 
80
 Merle  Curti  ve  Kendall  Birr,  Prelude  to  Point  Four:  American  Technical  Missions  Overseas,