Serebral palsi ve rehabiLİtasyonu serebral Palsi (CP) Tanımı

Klasik hareket paterni 1-3 yaş arasında açığa çıkar

a-Ataksik Tip

• a-Ataksik Tip

• Denge ve koordinasyon bozukluğu ön plandadır

• DTR normal, sıklıkla hipotoni ve nistagmus mevcuttur

• 2-3 yaşından sonra kas tonusu artar ataksi belirginleşir

• Zeka düzeyi genelde normaldir

b-Atetoid tip

• Koordine olmayan istem dışı hareketler vardır, uykuda azalır, istemli aktivite ile artar, hastanın emosyonel durumundan etkilenir

• Kas tonusunda hipotoni- hipertoni şeklinde dalgalanma ve kas spazmı mevcuttur

• Kaslarda ko-kontraksiyon yoktur, DTR normaldir

• Genellikle baş, gövde ve üst ekstremite tutulumu daha belirgindir

• Genelde yeni doğan döneminde geçirilen kern ikterus’a bağlıdır

c-Rijid tip

• Agonist ve antagonist kaslarda pasif harekete direnç vardır

• Tüm adeleler hipertonik olup kurşun boru ve dişli çark tipi gerginlik mevcuttur

• DTR normal, klonus yoktur

• Genelde mental retardasyon ile birliktedir

d-Tremorlu Tip

• d-Tremorlu Tip

• Bir ya da bir grup eklemde agonist- antagonist kasların belirli bir şekle uyarak, ritmik, kontrolsuz, istem dışı, ardısıra kontraksiyonu söz konusudur

CP TANI

• Anamnez

• Nörolojik muayene

• Kas iskelet sistemi muayenesi

• Laboratuar

• Radyolojik değerlendirme

Anamnez

• CP tanısı prenatal, perinatal ve postnatal anamnezin alınmasıyla başlar. Annenin:

• Hamilelik öncesi ve hamilelik dönemindeki yaşantısı
• Hamilelik süresi
• Doğum sırasında zorluk, morarma, alet kullanımı
• Doğum sonrasında hemen ağlayıp ağlamadığı
• Düşük apgar skorunun varlığı
• Doğum kilosu
• Postnatal sarılık
• Ateşli hastalık öyküsü

Nörolojik Muayene

• A-Mental durum: Çocuğun çevre ile ilişkisi gözlenir, yaşına uygun zihinsel fonksiyonlarının olup olmadığı değerlendirilir

• B-Görme-işitme-konuşma: Erken tanı ile görme ve işitme sorunları tedavi edilebildiğinden, her çocuk mutlaka ayrıntılı görme ve işitme tetkiklerinden geçirilmelidir

CP’li çocuk kaslarını istemli kasıp gevşetemediği için eklemlerini birbirinden bağımsız, tek tek hareket ettiremez. Buna selektif motor kontrol bozukluğu denir

• CP’li çocuk kaslarını istemli kasıp gevşetemediği için eklemlerini birbirinden bağımsız, tek tek hareket ettiremez. Buna selektif motor kontrol bozukluğu denir

• Çocuk bir hareket yapmak istediğinde, gereken eklemini değil bütün ekstremitesini birden oynatır. Bu nedenle kas gücü hiçbir zaman izole olarak değerlendirilemez, çocuğa basit hareketler yaptırarak dolaylı fikir edinilir

D-Refleksler:

• Normalde baskılanması gereken ilkel reflekslerden hangilerinin sebat ettiği değerlendirilir

• Asimetrik tonik boyun ve simetrik tonik boyun refleksi, moro, ekstensör itme, ayak basma reflekslerinin sebat etmesi, boyun doğrultma reaksiyonu gelişmemesi olumsuz prognoz göstergesidir

• Asimetrik tonik boyun ve çapraz ekstansör refleks tanıda en yararlı primitif refleksler olarak bildirilmiştir

E-Kas tonusu ve istemsiz hareketler:

• Spastisiteyi değerlendirmek amacıyla, eklem sabit hızla pasif olarak hareket ettirilir ve hissedilen direnç Ashworth Skalası kullanılarak derecelendirilir

• Bunun dışında tremor, kore, atetoz, distoni, ataksi gibi istemsiz hareket varlığına bakılır ve CP tipi belirlenir

Kas tonusu ve istemsiz hareketler

• Ashworth Skalası

• Eklem hareketine karşı artmış direnç yok, tonus doğal

• Eklem hareketine karşı hafif artmış direnç

• Eklem hareketine karşı belirgin artmış direnç, hareket güçlükle tamamlanır

• Ekstremite rijittir, kıpırdatılamaz

Tonus anomalilerinin ortaya çıkarılmasında çeşitli manevralar yardımcı olabilir:

• Tonus anomalilerinin ortaya çıkarılmasında çeşitli manevralar yardımcı olabilir:

• Çocuk yatar durumdan oturur duruma getirilirken, kalça ve dizlerin ekstansiyonu ile doğrudan ayağa kalkması alt ekstremite hiper-tonisitesini gösterir

• Çocuk vertikal olarak havada tutulduğunda bacaklarda makaslama olması kalça addüktörlerinin hipertonisitesine bağlıdır

• Hipotoninin göstergesi ise büyük eklemlerde eklem hareket açıklığının artmış olmasıdır

Nörolojik Muayenede Önemli Noktalar

• < 6 ayda: tonus anomalileri, DTR artması, primitif reflekslerin kalıcı olması

• 6-12 ay: ellerde asimetrik kullanım

• > 12 ay kollarını aşırı yana açarak ayak parmakları ucunda yürüme

• Ekstrapramidal serebral palsi’de istemsiz hareket paterni sıklıkla ilk bir yıldan sonra ortaya çıkar, bundan önce primitif refleklerin kalıcı olması, tonus bozuklukları, beslenme ve emme güçlüğü ön plandadır