Soliq statistikasi indd
Yüklə 0,94 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Rag‘batlantirish xususiyatiga ega to‘lov t/r Rag‘batlantirish xususiyatiga ega to‘lov turlari
|
soliq tushumiga ta’siri
Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i jismoniy shaxs lar tomonidan mehnatga haq to‘lash ko‘rinishida va boshqa toifa dagi daromadlaridan undiriladi. Mazkur soliq to‘lovchilari bo‘ lib soliq solinadigan daromadga ega bo‘lgan barcha jismoniy shaxs lar, shuningdek O‘zbekiston Respublikasi rezidentlari va nore zidentlari hisoblanadi. Ushbu soliq turi jismoniy shaxslar tomo nidan olinadigan daromad bilan bevosita bog‘liq ekan, jis- mo niy shaxslarning jami daromadlari va ularning tarkibi jismoniy shaxs lardan olinadigan daromad solig‘ini mohiyatini ochadi. Jismoniy shaxslarning jami daromadi tarkibi O‘zbekiston Res- pub likasi Soliq kodeksining 30-bobida bayon qilingan. O‘zbekiston Respublikasi soliq kodeksining 171- moddasiga asosan jismoniy shaxslarning jami daromadlari tarkibiga quyidagilar kiradi: – mehnatga haq to‘lash tarzidagi daromadlar; – mulkiy daromadlar; – moddiy naf tarzidagi daromadlar; – boshqa daromadlar. Ish beruvchi bilan tuzilgan mehnatga oid mehnat shartnomasiga muvo fi q ishlarni bajarayotgan jismoniy shaxslarga hisoblanadigan va to‘lanadigan barcha to‘lovlar mehnatga haq to‘lash tarzidagi daromadlar deb e’tirof etiladi. Mehnatga to‘langan haq ishbay narx lar, tarif stavkalari va mansab maoshlari asosida hisoblanadi. Bun dan tashqari, mehnatga haq to‘lash tarzidagi daromadlari 268 turiga rag‘batlantirish xususiyatiga ega to‘lovlar, kompensatsiya to‘lovlari, ishlanmagan vaqt uchun haq to‘lashlar ham kiradi. Rag‘batlantirish xususiyatiga ega to‘lovlar sifatida quyidagilarni ko‘rsatishimiz mumkin. 9–1-jadvalga qarang. 9–1-jadval Rag‘batlantirish xususiyatiga ega to‘lov t/r Rag‘batlantirish xususiyatiga ega to‘lov turlari 1. yillik ish yakunlari bo‘yicha mukofot, bayram sanalari va muhim sanalar, jamoatchilik faoliyatidagi yutuqlar munosabati bilan xodimlarni rag‘batlantirish xususiyatiga ega bir yo‘la beriladigan mukofotlar va boshqa shunga o‘xshash to‘lovlar 2. yuridik shaxsni mukofotlash to‘g‘risidagi qoidada nazarda tutilgan rag‘batlantirish xususiyatiga ega to‘lovlar 3. kasb mahorati, murabbiylik uchun tarif stavkalariga va maoshlarga ustamalar 4. ko‘p yil ishlaganlik uchun pul mukofoti va to‘lovlar 5. ta’tilga qo‘shimcha haqlar 6. ratsionalizatorlik takli fi uchun to‘lov Rag‘batlantirish xususiyatlariga ega bo‘lgan to‘lovlar tarkibiga ishchi va xodimlarning ish natijalari, kasbiy mahorati, ko‘p yillik ish staji va shunga o‘xshash ko‘rsatkichlar asosida, mukofot tariqasida to‘lanuvchi mukofotlar kiradi. Ish haqi ko‘rinishidagi to‘lovlar tarkibida kompensatsion to‘- lovlar muhim o‘rin egallaydi. 9–2-jadvalga qarang. Aksariyat yuridik shaxslar ishchi va xodimlarga kom pensatsion to‘lovlarni og‘ir, zararli, o‘ta zararli mehnat sharoitlarida ishlaganlik uchun, xizmat ishlari uchun xodimning shaxsiy avtomobilidan yoki xizmat maqsadlari uchun uning boshqa mol-mulkidan normalardan ortiqcha foydalanganlik uchun va shu kabi boshqa holatlar bo‘yicha amalga oshiradilar. |