Strateji TƏHLİL
Yüklə 287,38 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Komitəsi yaradıldı və bununla da ölkənin müdafiəsinin təşkili konkret bir orqanda mərkəzləşdirildi.
|
1919-cu ilin yayında Denikin
ordusunun Azərbaycana hərbi müdaxiləsi təhlükəsinin artdığı bir dövrdə Cümhuriyyət ordusunun döyüş qabiliyyətinə arxalanmaqla bütöv müdafiə sisteminin yaradılmasına nail olundu, Şimal sərhədlərinin, Abşeronun və Bakının müdafiə sistemləri quruldu. Bu müdafiə sistemlərinin möhkəmləndirilməsi üçün kifayət qədər qüvvə və vəsait ayrıldı. 1919-cu ilin iyununda Dövlət Müdafiə Komitəsi yaradıldı və bununla da ölkənin müdafiəsinin təşkili konkret bir orqanda mərkəzləşdirildi. STRATEJİ TƏHLİL | Say 1-2 (23-24) • 2018 345 rın 24-də mövqe batareyasının, oktyabrın 1-də “Astrabad” hərbi gəmisinin ştatlarının formalaşdırılması başa çatdı. Oktyabr ayında isə 6-cı Göyçay pi- yada alayının təşkili yekunlaşdırıldı. 1919-cu ilin sonuna kimi 7-ci Şirvan və 8-ci Ağdaş piyada alaylarının təşkili sona çatdırıldı [22, 179]. Hərbi Nazirlik bütün bu təşkilati işləri həyata keçriməklə 1919-cu ilin sonunadək Cümhuriyyət ordusunun şəxsi heyətinin sayını 20 min nəfərə, ordudakı atların sayını 5 min başa, 1920-ci ildə isə ordunun sayını 40 min nəfərə, atların sayını 10 min başa çatdırmağı planlaşdırırdı. Buna nail olmaq üçün 1920-ci ilin ilk günlərindən etibarən çox geniş quruculuq işlərinin aparılması nəzərdə tutulurdu. Tərtib edilmiş quruculuq planına əsasən il ərzində 9-cu piyada alayı, 4-cü süvari alayı, iki haubitsa batareya- sı, haubitsa divizionunun qərargahı, bir dağ-süvari batareyası, dağ-süvari divizionunun qərargahı, üç batareyadan ibarət yüngül səhra divizionu və onun qərargahı, hər biri bir bölükdən ibarət olan dördməhəlli komanda və hər biri üç bölükdən ibarət olan üçməhəlli komanda yaradılmalı idi. Nəzərdə tutlmuşdu ki, 9-cu piyada alayının təşkilindən sonra 3-cü piyada diviziyası yaradılsın və 7-ci, 8-ci və 9-cu piyada alayları bu diviziyanın tərkibinə verilsin [12, 24]. 1919-cu ilin yayından başlayaraq əvvəlcə Qarabağda, sonra Lənkəran bölgəsində, daha sonra Zəngəzurda hərbi şəraitin kəskinləşməsinə baxmayaraq Hərbi Nazirliyin rəhbərliyi ordu quruculuğunu qətiyyətlə davam etdirdi. 1920-ci ilin elə ilk günlərindən 3-cü zirehli qatarın komplektləşdirilməsi qərara alındı. 1920-ci ilin əvvəllərində hərbi xidmətə növbəti çağırış və səfərbərlik kampaniyası başlandı. Ordunun ali idarəetmə orqanlarında əsaslı struktur dəyişikliyi baş verdi. Belə ki, 1920-ci ilin mart ayında Baş Ərkani-hərblə Ümumi qərargah birləşdirilərək Azərbaycan ordusunun qərargahı yaradıldı və general-mayor Həbib bəy Səlimov bu strukturun rəhbəri təyin edildi. Bundan başqa, ordunun təchizat və təminat orqanları da birləşdirilərək onların bazasında Azərbaycan ordu- sunun təchizat rəisinin idarəsi təşkil edildi. 1920-ci il bolşevik işğalı ərəfəsində AXC ordusunun döyüş hissə və birləşmələri aşağıdakılardan ibarət idi: hər birinin tərkibində üç piyada alayı olan iki piyada diviziyası, əlavə iki əlahiddə piyada alayı (ümumən 8 piyada alayı), üç süvari alayından ibarət olan bir süvari diviziyası, iki topçu briqadası, üç ədəd zirehli qatar, əlahiddə topçu divizionu, əlahiddə batareya, avtokomanda, hərbi gəmilər, zirehli avtomobil tağımı, təyyarə dəstəsi, mühafizə bölüyü, Zəngəzur bölgəsində yerli əhalidən təşkil edil- miş piyada taboru və atlı divizionu. Bunlardan başqa, ordunun tərkibində hərbi məktəblər, müxtəlif anbarlar, tibb müəssisələri, hərbi zavodlar, hərbi nümayəndəliklər və digər xidmət bölmələri var idi.
|