The series of the humanitarian

ƏDƏBİYYAT 
 
1.
 
Azərbaycan  Respublikası  Dövlət  Tarix  Arxivi:  F.527, siy.1,  iş  170, v.3 
2.
 
Azərbaycan  Milli  Elmlər  Akademiyası  Əlyazmaları  İnstitutu:  F.25, iş  18, v.5-7 
3.
 
Azərbaycan  Respublikası  Dövlət  Ədəbiyyat  və  İncəsənət  Arxivi:  F.527, siy.1,  iş 170, v.21-25 
4.
 
Cəfərov  H. Naxçıvanda  təhsil:  inkişaf  yolu  və imkanları.  Bakı,  Elm  və təhsil,  2011. 544 s. 

- 264 - 
5.
 
Əhmədov  H. XIX əsr Azərbaycan  məkbəti.  Bakı,  Maarif,  2000, 366 s. 
6.
 
 Həbibbəyli  İ. Cəlil  Məmmədquluzadə:  mühiti  və müasirləri.  Bakı,  Azərnəşr,  1997, 682 s 
7.
 
 Hüseyn  C. Əsərləri.  5 cilddə.  V c., Bakı:  Lider,  2005, 288 s. 
8.
 
 Hüseynzadə  R.  M.  T.  Sidqi  dilimiz  və  məktəbimiz  haqqında  (Böyük  pedaqoq  və  ədib  M.  T. 
Sidqinin  150 illiyi  münasibətilə).  Bakı,  Müəllim,  2005, 60 s. 
9.
 
 Məhəmməd  Tağı  Sidqi.  Əsərləri  (Toplayanı,  tərtib  edəni  və  müqəddimənin  müəllifi 
İ.Həbibbəyli).  Bakı,  Çaşıoğlu,  2004. 279 s. 
10.
 
Məmmədov  V.  Cəlil  Məmmədquluzadə  adına  Naxçıvan  Dövlət  Müəllimlər  İnistitutu.  Bakı, 
Çənlibel,  2001, 220 s. 
11.
 
 Məmmədov  X.  Azərbaycanda  maarifçilik  və  milli  hərəkat  (XIX  yüzilliyin    sonları  –  XX 
yüzilliyin  əvvəlləri):  Tar. Elm.  dok. ...dis.  Bakı,  1998, 188 s. 
12.
 
  Məmmədova  İ.  Naxçıvanda  pedaqoji  təhsilin  inkişafı  (1917-1977-ci  illər):  Ped.  elm.  nam. 
...dis.  avtoref.  Bakı,  1994. 23 s. 
13.
 
 Məmmədquluzadə  C. Seçilmiş  əsərləri.  I c., Bakı,  Maarif,  1951, 472 s. 
14.
 
 Mərdanov  M. Azərbaycan  təhsil  tarixi.  3 cilddə.  I c., Bakı,  Təhsil,  2011, 296 s.  
15.
 
 Mollayev  İ. Məhəmməd  Tağı  Sidqinin  pedaqoji  görüşləri.  Bakı,  Maarif,  1996, 104 s. 
16.
 
 Mollayev  İ. Naxçıvan  MSSR-də xalq  maarifinin  inkişafı.  Bakı,  Bilik  cəmiyyəti,  1983. 31 s. 
17.
 
 Mollayev  İ., Hacıyev  A. Naxçıvanın  ilk  yeni  üsullu  məktəbləri.  Naxçıvan,  Məktəb, 2004, 35 s. 
18.
 
 Naxçıvan  Muxtar  Respublikası  Dövlət  Arxivi:  F.3,  siy.1,  iş 12, v.33 
19.
 
 Naxçıvan  Muxtar  Respublikası  Dövlət  Arxivi:  F.3, siy.1,  iş 29, v.1 
20.
 
 Naxçıvan  Muxtar  Respublikası  Dövlət  Arxivi:  F.. 5, siy.1,  iş 1/1, v.7 
21.
 
 Naxçıvan  Muxtar  Respublikası  Dövlət  Arxivi:  F.314, siy.5,  iş 14, v.1 
22.
 
 Naxçıvan  Muxtar  Respublikası  Dövlət  Arxivi:  F.1, siy.1,  iş 121, v.9 
23.
 
 Qədimov  Ə. Məhəmməd  Tağı  Sidqinin  həyatı  və yaradıcılığı.  Bakı,  Çaşıoğlu,  2004. 152 s. 
 
 
ABSTRACT 
Taleh Khalilov   
Nakhchivan  the nineteenth  century  and early twentieth  century  establishment  and 
development  of language  schools 
 
The  article  at  the  end  of  the  nineteenth  century  and  early  twentieth  century,  the  newly 
formed  parent  language  schools  in  Nakhchivan  have  been  involved  in  the  study.  Mother  tongue  of 
history,  and  the  number  of  students  in  the  subjects  studied,  such  as  the  creation  of  schools  and 
teachers  in  the educational  activities  of Nakhchivan  were analyzed  outstanding  educator. 
 
РЕЗЮМЕ 
 Талех Халилов  
Нахичеванской девятнадцатого века и в начале создание хх века и развитие языка 
школ 
Статья в конце девятнадцатого века и в начале ХХ века, вновь образованные родитель 
языковые  школы  в  Нахчыване  были  вовлечены  в  исследование.  Родной  язык  истории,  и 
количество  студентов  в  изученных  предметов,  таких  как  создание  школ  и  учителей  в 
образовательной  деятельности  Нахчыване  были  проанализированы  выдающегося 
просветителя. 
 
 
 

- 265 - 
NDU-nun  Elmi  Şurasının  23  yanvar  2015-ci  il  tarixli  qərarı  ilə  çapa  tövsiyə 
olunmuşdur  (protokol  №  05) 
         Məqaləni  çapa təqdim  etdi:  Fəlsəfə üzrə elmlər doktoru, professor M.Rzayev 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
MÜNDƏRİCAT 
 
ƏDƏBİYYATŞÜNASLIQ 
 
1.
 
Adil  Bağırov.  Bədii  əsər adları..............................................................................................................3 
2.
 
Hüseyn Həşimli. Ələkbər   Qərib  Naxçıvanlının  1920-ci  illərdəki   yaradıcılığı...........................9 
3.
 
Vaqif  Məmmədov. Azərbaycan   şeirində   Araz   mövzusu..........................................................16 
4.
 
Hikmət  Mehdiyev. Səməd  Vurğunun  “Vaqif”  mənzum  dramında  ezop dilindən  istifadənin    
     özəllikləri.......................................................................................................................................20 
5.
 
İman  Cəfərov. Lev  Tolstoy  irsinə  münasibətin  “Molla  Nəsrəddin”  prinsipləri...........................25 
6.
 
Mehriban  Quliyeva.  Nizaminin   əsərlərində  məcazi  adlar  aləmi................................................31 
7.
 
Səbuhi  İbrahimov.  Məhəmmədtağı  Sidqinin  şəxsi  kolleksiyası  haqqında.................................36                                                                                
8.
 
Şəhla Şirəliyeva. Şairə  Ümgülsümün  həyat  və yaradıcılığına  dair..............................................41 
9.
 
Abbas   Hacıyev.  Azərbaycanın   dissident  ziyalılarına   Heydər   Əliyev   qayğıları    və   
      bunun   bəhrələri............................................................................................................................45   
10.
 
Almaz  Bayramova.  İrəvan  xanlığının  dərəçiçək  mahalı  və onun  ərazisində  yerləşən  bəzi    
       toponimlər  haqqında....................................................................................................................49 
11.
 
Sədaqət Nemətova. Folklorda  gəlimli  - gedimli  dünya  təsəvvürü.............................................54 
12.
 
Şəhla Mehdiyeva. Bəxtiyar  Vahabzadə  yaradıcılığında  vətənpərvərlik   
       ideyasının   tərənnümü..................................................................................................................57 
13.
 
Elxan  Məmmədov. Eynəli  bəy Sultanovun  hekayələrində  nağıl  təhkiyəsi................................61 
14.
 
Nərgiz Ismayılova.  Məmməd  Araz  yaradıcılığında  tərcümə.....................................................67 
15.
 
Elnurə   Babayeva. Əruz  elminin  meydana  gəlməsi  və onun  Azərbaycan  poeziyasında   

- 266 - 
       ən çox işlənən  bəhrləri.................................................................................................................71 
16.
 
İlhamə  Əsgərova. Əli   Sultanlı    “Kitabi-Dədə   Qorqud”   haqqında.........................................75 
17.
 
Mehparə Əhmədova.  Məmməd  Arazın  yaradıcılığı  və maarifçilik  fəaliyyəti..........................81 
 
 
 
ƏDƏBİ ƏLAQƏLƏR VƏ MƏTBUAT  TARİXİ 
                                                                                    
18.
 
Гусейн Адыгезалов.
 
Доказательство пришлости армян в русских  литературных    
       источниках................................................................................................................................ 86 
19.
 
Vüqar  Rəhimzadə.  Kiv-in  “dördüncü  hakimiyyət”  kimi  funksiyaları......................................95 
20.
 
Xumar  Məmmədova. Yapon mifologiyasından  yapon  teatrınadək........................................101 
 
DİLÇİLİK 
 
21.
 
Elbəyi   Maqsudov. Durğu  işarələri  ilə   bağlı  işin  düzgün  təşkili,  ana dili  dərslərinin   
       əsas tələblərindən  biri  kimi........................................................................................................106 
22.
 
Sədaqət Həsənova. İlyas  Əfəndiyev  və ədəbi  dilimiz..............................................................112 
23.
 
Qurban  Qurbanlı.  “Azərbaycan  dilinin  izahlı  lüğəti”  nin  son  nəşri  barədə  
       bəzi  mülahizələr.........................................................................................................................116 
24.
 
Qənirə Əsgərova. Abbasqulu  Ağa Bakıxanovun  fars  dilçiliyinin  inkişafında    rolu...............120 
25.
 
Səbuhi  Novruzov.  Rəsul  Rzanın  dilində  yeni  söz və ifadələr..................................................123
 
 
 
 
SƏNƏTŞÜNASLIQ 
 
26.
 
 İnara  Məhərrəmova. İbrahim  Məmmədovun  alleqorik  janrlı  “tülkü  və alabaş”  operasının   
səciyyəvi    xüsusiyyətləri............................................................................................................127 
27.
 
Validə Hüseynova. Şifahi  peşəkar musiqi  janri  – muğam.......................................................135 
28.
 
Gülnarə  Qənbərova,  Serap Bulat. Şəki xan  sarayının  memarlığı..........................................139 
29.
 
Ляман Мамедова. Крито-микенское искусство. Археологические  исследования и   
       открытия……………………  ……………………………………………………………….146 
30.
 
Bənövşə Rzayeva, Xalidə Mərdanova. Ümummilli  lider  Heydər  Əliyevin   milli
 
       dəyərlərimizə  qayğısı..............
..................................................................................................
.152
 
31.
 
Gülxarə   Əhmədova.  Məktəb teatrı  ənənələri  və zaman.........................................................156
     
 
32.
 
Günay  Məmmədova. Azərbaycan  xalq  musiqisində  forma  məsələsi......................................160
                             
 
33.
 
Sevda Hüseynova. Görkəmli  bəstəkar − Qara Qarayevin  Azərbaycan  fortepiano 
       musiqisinin  inkişafında  rolu  və yeri
................................................
.............................................165 
34.
 
Aynur  Qasımova.  Cövdət Hacıyev  yaradıcılığında  “Sülh  uğrunda”  simfonik  poeması.........170 
35.
 
Barış Aydın.  Osmanlı  dönemi  Erzurum  Bakirci  Cami............................................................174 
36.
 
Vidadi  Heydərov. Barokko və rokoko bədii  üslubları.............................................................177 
37.
 
Solmaz  Axundova.
 
L.V.Bethovenin  sonata  yaradıcılığı……………………………………..181 
38.
 
Həbibə Allahverdiyeva.  Səyyad  Bayramovun  yaradıcılığında  səhnə  tərtibatı........................184 
39.
 
Mehriban  Cəfərova. “Çahargah”  muğamının  öyrədilməsi  zamapnı  yeniyetmələrin  mənəvi       
        keyfiyyətlərinin  formalaşdırılması  yolları................................................................................188 
40.
 
Малахат Велиева. Культурно-исторический аспект билингвизма..................................193 
41.
 
Rəna Cəfərova. Musiqi  müəllimlərinin  şagirdlərlə  yaradıcılıq  əlaqəsi...................................196 
42.
 
Ряшидя  Мяммядова.  Инсанын мяняви тярбийясиндя мусигинин 
ролу.....................................200
        
 

- 267 - 
43.
 
Muhammed  Keskin, Naci Edi.  Selçuklu  dönemi  siirt  ulucami  bezemelerinin  ahlat  türbe 
  
       mimarisinde  etkisi.....................................................................................................................205
 
                                                                            
 
PEDAQOGİKA VƏ METODİKA 
 
44.
 
Vahid  Rzayev. Naxçıvan  qəza məktəbinin  ilk  Azərbaycan  dili  müəllimi...............................210 
45.
 
Rəcəb Ağayev. Doğma  ana dilinə  məhəbbət  tərbiyəsi.............................................................215 
46.
 
Kamal  Camalov.  Fəzlullah  Nəiminin  əxlaqi  görüşləri............................................................218 
47.
 
Şəfahət  Abdullayeva.  Pozitiv  psixologiyanın  əsas problemləri.............................................223 
48.
 
Salatın   Hacıyeva. Psixologiyada  şəxsiyyətin  sosiallaşması  problemi....................................230
 
 
49.
 
Nəzakət İsmayilova.  Tofiq  Mahmud  yaradıcılığında  tərbiyəvi  mövzuların  tərənnümü..........233 
     
 
50.
 
Mirhəsən Eminov.  Kurikulum  islahati:  şəxsiyyətyönümlü  təhsilin 
       məzmununa  verilən  tələblər......................................................................................................237
                                                                         
 
51.
 
Bağır Babayev. XX əsrin  əvvəllərində  (1900-1920) Azərbaycan  demokratik  fikrində    
       dünyəvi  məktəb  ( “Üsuli-  cədid”)   problemi.............................................................................241 
52.
 
Nəzakət Yusifova,
 
Sevda Kərimova
.
  Nizami  Gəncəvinin  əsərlərində   
       təlim  - tərbiyə  məsələləri...........................................................................................................249 
53.
 
Çinarə  Hüseynova. Elektron  kitabxana  elm  və təhsilin  inkişafının  prioritet   
       istiqaməti  kimi...........................................................................................................................252 
54.
 
Taleh  Xəlilov. XIX  əsrin  sonu  XX əsrin  əvvəllərində  Naxçıvanda  ana dili  və dünyəvi    
        məktəblərin  yaranması..............................................................................................................255   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

- 268 -