TİROİd hastaliklari tani ve tedavi kilavuzu 2012 baski baski

TEMD Tan› ve Tedavi Önerisi
• Hashimoto tiroiditi tan›s› için klinik  kriter ve laboratuvar bulgular›ndan en az bir 
tanesinin varl›€› yeterlidir.
a- Klinik bulgular: Di€er nedenler ekarte edildikten sonra tiroid bezinin difüz 
genifllemesi.
b- Laboratuvar bulgular›: Anti-tiroid peroksidaz antikor pozitifli€i, anti-tiroglobülin
antikor pozitifli€i. Tan› için USG gerekli de€ildir. Gerçek nodül varl›€›nda genel 
nodül yaklafl›m› uygulan›r
• Ötiroid vakalarda tedavi gerekli de€ildir.  TSH’n›n yüksek oldu€u durumda  
levotiroksin replasman tedavisi gündeme gelebilir.
• Tiroid gland›nda h›zl› büyüme lenfoma kuflkusu yönünde de€erlendirilmelidir.
8.3. TANI
Seyrek olmayarak görülür. Viral sebepler gösterilmekle birlikte  tüm vakalar için tek bir viral
patojen gösterilebilmifl de€ildir. Mevsimsel da€›l›m gösterir, ilkbahar-sonbahar aylar›nda
s›kl›€› artar.
8.3.1. Klinik
Tiroid gland›n›n tümü hastal›ktan etkilenir, radyoaktif iyot uptake’inde azalma ,geçici
hipertiroksinemi, tiroglobülin düzeylerinde ve eritrosit sedimantasyon h›z›nda art›fl ile
karakterizedir. Klinik tablo haftalar, en geç aylar içinde spontan olarak geriler ancak
tekrarlama olas›l›€› vard›r.
Klinik olarak tiroid bezi üzerinde fliddetli a€r› ve hassasiyet karakteristiktir. Tiroid bezi normalin 2-
3 kat› genifllemifltir bazen büyüme tek lob ile s›n›rl› kalabilir. A€r› tiroid bezi içinde gezici olabilir.
Yutmada güçlük, ses k›s›kl›€› olabilir. Halsizlik, kas a€r›s›, artralji genellikle lokal semptomlara efllik
eder. Hafif-orta atefl  beklenen semptomlardand›r. Tipik olarak semptomlar 3-4 gün devam eder
ve bir hafta içinde kaybolur. Vakalar›n yar›s›nda tirotoksikoz semptomlar› (sinirlilik, çarp›nt›,
taflikardi, tremor, terleme) hastal›€›n ilk haftas›nda mevcuttur. Semptomlar akut dönemde tiroid
bezindeki inflamasyon nedeni ile oluflan harabiyetten afl›r› tiroid hormonunun kana
kar›flmas›ndan kaynaklan›r. Hastal›€›n klasik seyri do€al seyri tirotoksikoz (6-8 hafta)-ötiroidi- hafif
hipoitiroidi (2-4 ay) ve  ard›ndan ötiroididir. Tan› s›ras›ndaki gecikmeler nedeni ile hasta hipotiroid
halde endokrinolo€a gelir. Tekrarlayan vakalarda kal›c› hipotiroidi geliflebilir.
Subakut tiroidit sebebi bilinmeyen atefl etyolojsinde yer almalıdır. Düflük radyoiyod uptake
eflli€inde hafif lökositoz, yüksek sedimantasyon (100 mm/s) yüksek CRP, T3,T4 ve tiroglobülin
düzeyleri, düflük veya negatif tiroid antikorlar› subakut tiroidit için CRP, T3 karakteristiktir.
Hastal›€›n akut döneminde Doppler Ultrasonografi de€erlendirmesinde vaskülarizasyon
yoklu€u izlenir.
8.3.2. Tedavi
Semptomlar› hafif seyreden vakalarda tedaviye ihtiyaç olmayabilir. A€r› için nonsteroid
antiinflamatuar (NSA‹) ajanlar veya aspirin kullan›labilir. Steroid kullan›m›ndan mümkün
oldu€unca kaç›n›lmal› ancak a€r› ve inflamasyonun fliddetli oldu€u vakalarda
kullan›lmal›d›r. 
SUBAKUT T‹RO‹D‹T 
Tan›m: Tiroid bezinin spontan remisyon ile sonuçlanan inflamasyonudur. 
Granülomatöz tiroidit veya De Quervain tiroiditi olarak da adland›r›l›r. 

41
T‹RO‹D‹TLER
NSA‹ tedavisine yan›t al›nmayan vakalarda steroid düflünülebilir.  Steroid tedavisine genellikle
tek yüksek dozla bafllan›r. 40 mg  prednizolon bafllan›p 1 hafta sonra doz azalt›larak birkaç
hafta içinde kesilir. Steroide klinik yan›t dramatiktir. Steroid kullanma ihtiyac› olan vakalarda
prednizolon tedavisi kesildikten sonra relaps olabilir. Subakut tiroidit vakalar›n›n %90’›  spontan
ve tam remisyon ile sonuçlan›r. 
A⁄RISIZ POSTPARTUM TİROİDİT
8.1. Klinik Bulgular
Klinik seyir geçici hipertiroidi, geçici hipotiroidi  olarak izlenebilmekle birlikte klasik klinik seyir
geçici hipertiroidiyi (1-2 ay)  takip eden geçici hipotiroididir (4-6 ay).  Birinci y›l›n sonunda
Vakalar›n %80’i ötiroid olarak izlenir.
Kal›c› hipotiroidi belirteçleri akut fazda hipotiroidi olmas›, yüksek titrede anti TPO antikor 
pozitifli€i, ultrasonda hipoekoik patern
Fizik muayenede  tiroid bezi a€r›s›z sert ve küçük palpe edilir.
Laboratuvar
Anti TPO %80 vakada pozitiftir. Sedimentasyon normaldir.Radyoaktif iyot uptake azalm›flt›r.
Tedavi: Hipertiroid dönemde semptomatik tedavi olarak propranonol  kullan›labilir. Doz
semptomlara göre titre edilmelidir. Tedavinin ortalama süresi 2 ayd›r.
Hipotiroid dönemde tedavi karar›  hipotiroidinin düzeyi ve  yeni gebelik iste€ine göre verilir. TSH
4-10 mIU/ml  ve gebelik planlamayanlara tedavi verilmeyebilir, 4-8 haftal›k periyodlar ile takip
edilmelidir.
TSH 4-10 mIU/ml ise semptomatik veya gebelik planlanmas› söz konusu ise  levotiroksin ile
tedavi edilmelidir. TSH > 10 mIU/ml vakalar levotiroksin ile tedavi edilmelidir.
Postpartum birinci y›l sonunda levotiroksin dozu azalt›larak ötiroidi olup olmad›€›
de€erlendirilmelidir. Ötiroid  vakalar y›lda bir kez TSH ile takip edilmelidir.
Tan›m: Gebelik öncesi bilinen tiroidi hastal›€› olmayan kad›nlarda  postpartum  
ilk 1 y›l içinde izlenen tiroidin inflamasyonudur .
Subakut Tiroidit Tan› ve Tedavisinde 
TEMD Önerisi
• Tan›da klinik ve laboratuvar veriler birlikte kulllan›lmal›d›r.  
• Tiroid bezinde a€r›, hassasiyet, büyüme, radyoaktif iyot /Tc uptake azalmas›, 
geçici hipertiroksinemi, T3/T4 oran›nda destrüksiyona uyar flekilde azalma, 
tiroglobülin düzeylerinde ve eritrosit sedimantasyon h›z›nda  ciddi art›fl karakteristiktir.
• Spontan remisyon kurald›r bu nedenle tedavi semptomatiktir. 
• A€r› için nonsteroid antiinflamatuar ajanlar veya aspirin kullan›labilir. 
(Naproksen 1000 -1500 mg /gün, ‹buprofen 1200-3200  mg/gün, 
Aspirin maksimum 2600 mg/gün (serbest hormon düzeyini artt›rabilir), 
Hipertiroidi döneminde beta bloker kullan›labilir
• A€r› ve inflamasyon semptomlar› fliddetli olan, semptomatik tedaviye dirençli
vakalarda  prednizolon kullan›labilir. Steroid tedavisine  40-60 mg  prednizolon ile
bafllan›p 1 hafta sonra doz azalt›larak 1-3 ay içinde hafta içinde kesilmelidir.
• Subakut tiroidit varlığında tiroid nodülü değerlendirilmesi, remisyon sonrasına 
bırakılmalıdır. 

42
T‹RO‹D‹TLER
Takip
Uzun dönemde vakalr›n %20-64 ü kal›c› hipotiroidi gelifltirebilir. Bu nedenle uzun dönemli
takip önerilir.  Y›lda bir kez TSH 
A⁄RISIZ SPORADİK TİROİDİT (Sessiz Sporadik Tiroidit , Subakut Lenfositik Tiroidit)
Klinik Bulgular
Kad›nlarda ve iyot eksikli€i olan bölgelerde s›kt›r. Hipertiroidi (3-4 ay),hipotiroidi ve ötiroidi
dönemlerinden oluflur. Hastal›€›n total süresi 1 y›ldan azd›r.
Sporadik Tiroidit TEMD Tedavi Önerisi
• Hipertiroidi döneminde semptomatiktir. 
• Proranolol (10-20 mg 3-4x1) hipotiroidi döneminde  TSH > 10 mIU/ml vakalarda 
levotiroksin tedavisine bafllanılmal›d›r.
• 1 y›l›n sonunda levotiroksin dozu azalt›l›p ötiroidi kontrol edilmelidir.
Postpartum Tiroidit Tan› ve Tedavi Önerisi
• Tan› postpartum ilk 1 y›l içerisinde geçici ve veya geçici hipotiroidi tespiti ile konulur.
Yüksek riskli kad›nlar tip 1 diyabet, postpartum tiroidit öyküsü olanlar, Anti TPO pozitifli€i
olanlar, düflük öyküsü olanlar, postpartum depresyon öyküsü olanlar ,aile öyküsü, di€er
otoimmün hastal›€› olanlar post partum 3. ayda  tiroidit aç›s›ndan de€erlendirilmelidir.
• Hipertiroid dönemde propranolol ile semptomatik tedavi yap›lmal›d›r (propranolol 
10-20 mg 4x1) ATI kullan›lmamal›d›r.
• Tip 1 diyabetiklerde ,Anti TPO antikoru pozitif olan kad›nlarda postpartum  3. ve 
6. ayda TSH ölçülmelidir.
• TSH < 10  mIU/ml,  asemptomatik ,gebelik planmayan vakalara levotiroksin 
tedavisi bafllanmayabilir ancak 4-8 haftal›k periyodlar ile takip edilmelidir.
• TSH<10 mIU/ml semptomatik veya gebelik planlan›yorsa levotiroksin 
replasman tedavisi  bafllanmal›d›r.
• TSH > 10 mIU/ml olan tüm vakalara levotiroksin tedavisi verilmelidir.
• Ötiroid vakalar uzun dönemde  hipotiroidi geliflme riski yüksek oldu€undan y›lda 
bir kez TSH ile takip edilmelidir.
Tan›m: Tiroidin otoimmün a€r›s›z inflamasyonudur. Klinik ve patolojik olarak 
postpartum tiroidite benzer.

43
T‹RO‹D‹TLER
RİEDEL T‹RO‹D‹T‹
8.2. TANI
Kronik sklerozan tiroidit olarak da adland›r›l›r. Çok ender görülür. Befl – alt›nc›  dekadda ve
kad›nlarda erkeklerden 3 kat daha s›k izlenir. Tiroid bezinin total destrüksiyonu ve  boyunda
bas› semptomlar› ile  karakterizedir. Tiroid bezi normal veya simetrik büyümüfl olabilir ve çok
serttir.
8.2.1. Klinik 
Büyüyen ve sertleflen tiroid bezinin yapt›€› lokal bask› sonucunda disfaji, dispne, ses k›s›kl›€›
görülebilir. Ender olarak paratiroid bezlerinin  fibrotik olaydan etkilenmesi hipoparatiroidi ile
sonuçlanabilir. Fibrotik olay tüm tiroid bezini etkiledi€inde  hipotiroidi semptomlar› ortaya ç›kar.
Tiroidin fibrozisi trakea ve özofagusa bask› yapabilir. Di€er fibrozis sendromlar› ile birlikte
görülebilir (retroperitoneal fibrozis vb. )
8.2.2. Laboratuvar
Tiroid fonksiyon testleri normal veya hipotiroid s›n›rlarda olabilir. Sedimantasyon normaldir.
Lökositoz izlenmez. Antitiroid antikorlar› vakalar›n %67 sinde pozitiftir. Tiroid MRI da gadolinium
tutulumunun düflük olmas› Graves ve subakut tiroidit ay›r›c› tan›s›nda de€erlidir.
8.2.3. Tedavi
Kontrollü çal›flma bulunmamaktad›r. Spesifik bir tedavi yoktur. Steroidlerin  aktif inflamasyonun
bask›n oldu€u vakalarda etkili oldu€u gösterilmifltir. Spontan remisyon ender oldu€undan tan›
konuldu€unda steroid tedavisi bafllanmas› önerilir.
Prednizolon 100 mg/gün  ile bafllanabilir. Steroid tedavisinin dozu ve süresi hastal›€›n klinik
seyrine bak›larak düzenlenir. Steroid tedavisine cevap vermeyenlerde tamoksifen denenebilir.
Tamoksifen ve steroid kombinasyonunun da etkili oldu€u gösterilmifltir.
Cerrahi: Trakea veya özofagus bas›s› söz konusu oldu€unda gündeme gelir. Unilateral
hastal›k için serbestlefltirici cerrahi yap›l›r.
Tan›m: Tiroidin fibrosis ile karakterize, çevre dokular›n da etkilenebildi€i kronik
inflamatuar bir hastal›€›d›r.
Riedel Tiroiditi Tanı ve Tedavisi 
TEMD Önerisi
• Tanıda klinik esastır. Çok sert ve büyük tiroid bezi patognomoniktir.
• Ayırıcı tanıda tiroid MRG’inde gadolinum tutulumunun azalması tipiktir.
• Riedel tiroidi tanısı alan vakalar sistemik sklerotik hastalıklar aranmalıdır.
• Tanı için açık biyopsi gerekebilir.
• Spontanremisyon ender olduğundan Prednisolon 1mg/kg/gün ile başlanması, 
hastalık aktivasyonu ve süresi gözönüne alınarak steroid doz ve süresine karar 
verilmelidir.
• Steroid tedavisine yanıtsızlık durumunda tedaviye tamoksifen eklenebilir.
• Trakea veya özafagus tamoksifen baskısı söz konusu olduğunda cerrahi uygulanır.

44
T‹RO‹D‹TLER
AKUT SÜPÜRATİF (infeksiyöz) TİROİDİT
8.1. Klinik Bulgular
Tiroid bezinin etkilendi€i alanda (s›kl›kla sol lobda) a€r›, flifllik, s›cakl›k art›fl›, hassasiyet olur.
Boyun hareketleri a€r› nedeni ile k›s›tlanabilir.Yutma s›ras›nda a€r›, ,atefl, bakteriyemi olursa
üflüme-titreme görülür. Süpüratif tiroidit toraks içine ilerleyip  nekrotizan mediastinit ve/veya
perikardit oluflturabilir. 
Boyunda a€r› yönlendirici bir semptomdur.  Beraberinde tiroid fonksiyon bozuklu€u izlenmez.
Sistemik infeksiyon bulgular› oldu€u gibi, infeksiyöz tiroidit sistemik bir infeksiyonun seyrinde
de geliflebilir. Subakut tiroidit ile ay›r›c› tan›y› gerektirir. ‹yod uptake subakut tiroiditte azalm›fl,
lokalize bakteriyel tiroiditte ise normaldir. Tiroid USG de lokalize lezyon izlenirse i€ne
aspirasyonu ile patolojik ve mikrobiyolojik de€erlendirme için örnek al›nmaya çal›fl›lmal›d›r.
Abseyi lokalize etmek için BT incelemesine nadiren ihtiyaç duyulur.
8.1.2. Tedavi
Antibiyotik seçimi  mikrobiyolojik  incelemeden sonra yap›lmal›d›r. Tiroidden materyal al›m›n›n
ultrasonografi eflli€inde yap›lmas› önerilir. Ultrason  abse direnaj› için de kullan›labilir. Tedavi
hastan›n immün durumuna göre planlanmal›d›r. 
Kaynaklar
1. Stagnora Green A. Postpartum Thyroiditis J Clin Endocrinol Metab 2002;87:4042.
2. Abalovich M, Amino N, Barbour LA, Cobin RH, De Groot LJ, Glinoer D, Mandel SJ, Stagnaro-Green A.
Management of thyroid dysfunction during pregnancy and postpartum: an Endocrine Society Clinical Practice
Guideline. J Clin Endocrinol Metab 2007;92(8 Suppl):S1.
3. Pearce EN, Farwell AP , Braverman LE. Thyroiditis. N Engl J Med 2003;348:2646.
4.  Ladenson PW, Singer PA, Ain KB, Bagchi N, Bigos ST, Levy EG, Smith SA, Daniels GH, Cohen HD. American Thyroid
Association guidelines for detection of thyroid dysfunction. Arch Intern Med 2000;160:1573.
5. Baskin HJ, Cobin RH, Duick DS, Gharib H, Guttler RB, Kaplan MM, Segal RL; American Association of Clinical
Endocrinologists. American Association of Clinical Endocrinologists medical guidelines for clinical practice for the
evaluation and treatment of hyperthyroidism and hypothyroidism. Endocr Pract 2002;8:457.
Tan›m: Tiroidin bakteriyel/fungal infeksiyöz iltihabıdır.
‹nfeksiyöz Tiroidit Tan› ve Tedavi 
TEMD Önerisi
• İnfeksiyöz tiroidit tanısında klinik esastır.
• Tiroidde ağrı  olabilir  tiroid fonksiyonu genellikle normaldir.
• Tiroidde ağrı, hassasiyet durumunda tiroid sintigrafisi yapılması subakut tiroidit ile 
ayırıcı tanı için önerilir.
• TSH, T4, sedimentasyon hızı, lökosit, CRP takip edilmelidir.
• Varsa abse drenajı yapılmalıdır.
• Geniş spektrumlu bir antibiyotikle tedaviye başlanıp, kültür ve antibiyogram 
sonucuna göre değişiklik yapılabilir.

45
GEBEL‹K VE T‹RO‹D HAST
ALIKLARI
9.1. GEBELİKTE DEĞİŞEN TİROİD FİZYOLOJİSİ
Tiroid bezi fonksiyonlar› gebelikle de€iflikli€e u€ramakta,  tiroid hastal›klar›n›n seyrinde
de€ifliklikler meydana gelmektedir. Gebeli€in erken dönemlerinde, insan koryonik
gonadotropini (hCG)’nin TSH benzeri aktivitesi nedeniyle serbest T4 artmakta, TSH
azalmaktad›r Gebeli€in geç dönemlerinde ise serbest T4 azalma göstermektedir. Bu
de€ifliklikler, örne€in erken dönemde hipotiroidiyi maskelemekte ve tiroid fonksiyon testlerinin
yorumunu güçlefltirebilmektedir. 
Tüm gebelerde rutin tiroid fonksiyon testlerinin yap›lmas›  uygun görülmektedir.
9.2.1. Gebelikte Tiroid Hastal›€›  İçin Risk Faktörleri
1. Ailede veya kendisinde tiroid hastal›€› anamnezi (hipertiroidi veya hipotiroidi, 
postpartum tiroidit)
2. Daha önce tiroid ameliyat› geçirmifl olmak
3. Tip 1 DM veya di€er otoimmün hastal›klar›n mevcudiyeti
4. Tiroid hastal›€› düflündüren klinik bulgular›n mevcudiyeti, guvatr 
5. Daha önceden tiroid otoantikorlar›n›n varl›€›
6. Anemi, kolesterol yüksekli€i, hiponatremi
7. Bafl boyun radyoterapisi alm›fl kad›nlar
8. ‹nfertilite tedavisi görmüfl olanlar
9. Daha önce düflük veya ölü do€um hikayesi olanlar
9.2. HİPOTİROİDİ VE GEBELİK 
Gebelikte hipotiroidi görülmesinin en önemli sebebi iyot yeterli bölgelerde otoimmün tiroid
hastal›€›d›r. ‹yot eksikli€i olan bölgelerde ise  iyot eksikli€idir. Cerrahi ve radyoiyot ablasyon
tedavileri ve daha öncesinde levotiroksin replasman› alan kad›nlarda, baflta  demir ve
kalsiyum olmak üzere levotiroksin emilimini bozan ilaçlar›n kullan›m›  gebelikte hipotiroidiye
yol açan di€er nedenler aras›ndad›r. 
Tan›m: Gebelikte tiroid fonksiyonlar›n›n de€erlendirmesinde TSH ve TT4 
ölçümleri kullan›lmal›d›r.
GEBELİK VE TİROİD HASTALIKLARI
TEMD Önerisi
Gebelikte tiroid fonksiyonlar›n›n de€erlendirmesinde TSH ve TT4 ölçümleri 
kullan›lmal›d›r. Gebelikte TSH ölçümlerinde alt ve üst s›n›rlar› afla€›daki 
flekilde de€erlendirilmelidir.
TSH alt s›n›r› 
TSH üst s›n›r›
1. Trimester
0.1 mIU/L
2.5 mIU/L
2. Trimester
0.2 mIU/L
3 mIU/L
3. Trimester
0.3 mIU/L
3 mIU/L

46
GEBEL‹K VE T‹RO‹D HAST
ALIKLARI
Otoimmun tiroiditli hastalarda gebeli€in ilerlemesiyle, bafllang›çta ötiroid olan vakalarda
subklinik ve aflikar hipotiroidi geliflme riski artmaktad›r. Bu nedenle bu gebeler, tiroid
fonksiyonlar› aç›s›ndan tüm gebelik boyunca izlenmelidirler. 
Hipotiroidinin varl›€›, fertiliteyi olumsuz etkilemektedir. Bu nedenle gebeli€e haz›rlanan
kad›nlar›n öncelikle ötiroid hale getirilmesi gerekmektedir. E€er gebelikte hipotiroidi (subklinik
veya aflikar) tedavi edilmezse, düflük, anemi, preeklampsi, plasental ayr›lma ve erken do€um
riski artmaktad›r. Yenido€an›n akut solunum yetersizli€i sendromu da tedavisiz kalm›fl
hipotiroid gebelerde daha s›k oluflmaktad›r. Bu nedenle, sorun saptan›r saptanmaz tedaviye
en erken dönemde bafllanmas› büyük önem tafl›maktad›r.
Hipotiroidinin saptan›p tedavi edilmemesi, fetusun nörolojik geliflimini de olumsuz yönde
etkilemekte, kognitif ve entellektüel performans düflüklüklerine yol açmaktad›r. Geç gebelik
döneminde tespit edilen hipotiroid gebelerde gebeli€in sonland›r›lmas› önerilmemektedir. Bu
vakalarda ivedilikte tam replasman dozu ile levotiroksin tedavisine bafllanmal› ve olas› 
komplikasyonlar hakk›nda aileye bilgi verilmelidir.
9.2.1. Gebelikte Hipotiroidinin Tedavisi
Gebelik öncesi hipotiroidisi zaten bilinen olgular›n TSH’s› konsepsiyon öncesi 2,5 mIU/L
seviyesinin alt›na getirilmelidir. Otoimmun tiroid hastal›€› olanlarda da ayn› eflik de€er
al›nabilir.  Levotiroksin replasman› alan ve TSH de€eri gebelik i öncesi önerildi€i flekilde <2,5
mIU/L olan kad›nlarda  gebelik tan›s› konduktan sonra levotiroksin dozunun %30 oran›nda
art›r›lmas› önerilir. TSH>2,5 mIU/L bulunan kad›nlarda daha fazla doz art›fl› gerekebilir.
Hashimoto tiroiditi olanlarda daha az art›fl gerekece€i öngörülebilir.
Gebelik olufltuktan sonra hasta görülmüflse TSH hemen bak›lmal› ve levotiroksin dozu
ayarlanmal›d›r. Hasta tedaviye baflland›ktan 4-6 hafta sonra yeniden de€erlendirilmeli ve
sonra her 4-6 haftada bir görülmelidir. TSH hedefi, daha once de belirtildi€i flekilde ilk trimester
için <2.5 mU/l, sonraki dönemler için <3 mIU/L olmal›d›r.
9.3. HİPERTİROİDİ VE GEBELİK
Hipertiroidinin tipik semptomlar› gebelikte oluflan fizyolojik de€iflikliklere ba€l› semptomlarla
s›kl›kta örtüfltü€ünden dolay› erken tan› koymak bazen güçleflebilmektedir. Gebeli€in erken
döneminde görülen T4 art›fl› ve TSH bask›lanmas› da eklendi€inde, tan› daha da güç hale
gelmektedir. 
Gebelikte de en s›k tirotoksikoz nedeni Graves hastal›€›d›r. TSH reseptör antikorlar› plasentay›
geçerek bebekte neonatal Graves ve tiromegaliye yol açabilmektedir. Trofoblastik hastal›klar,
toksik multinodüler veya uninodülar guatr, viral tiroiditler ve TSH-salg›layan hipofiz adenomlar›
da gebelikte daha seyrek olarak hipertiroidiye yol açabilmektedir.
Gebelik geçici tirotoksikozu ve kal›c› hipertiroidi ayr›c› tan›s› önemlidir. Klinik bulgular çok 
benzedi€inden yard›mc› de€ildir. Beklenenden daha fazla hCG at›fl› bulunmas› gestasyonel
tirotoksikozun Graves hastal›€›ndan ayr›lmas›na yard›mc› olur.
9.3.1. Hipertiroidinin Gebeli€e Etkisi
Tedavi edilmemifl hipertiroidi gebelikle ilgili çok ciddi sonuçlara yol açabilmektedir. Bunlar
aras›nda ölüdo€um, erken do€um riski, preeklampsi ve intrauterin geliflme gerili€i say›labilir.
Konsepsiyonda tespit edilmemifl bir hipertiroidi ise spontan abortusa yol açabilir. Bundan
sak›nmak için hastay› gebelik planlanmadan once ötiroid hale getirmek tavsiye edilir. Gebeye
tan›sal yada terapötik aç›dan hiçbir flekilde radyonüklid verilmemelidir, fetal tiroid hasar› ortaya
ç›kabilir.
9.3.2. Graves Hastal›€› ve Gebelik 
Graves hastal›€› genellikle gebeli€in 2. ve 3. trimesterinde kendili€inden remisyona girmeye
meyleder. Hatta baz› hastalarda antitiroid ilaçlar›n kesilmesi gerekebilir. Ancak postpartum
dönemde yeniden aktivasyon gösterebilir.

47
GEBELİK VE TİROİD HAST
ALIKLARI
Graves hastal›€› olan gebeler gebelikleri boyunca antitiroid ilaçlarla tedavi edilebilirler.
Propiltiyourasil (PTU) daha az transplasental geçifli ve metimazol kullan›m› ile iliflkilendirilen
embriyopati riskinin daha az olmas› nedeni ile tercih edilmelidir. Ancal PTU da doza ba€›ml› bir
flekilde plasentay› geçebilir. Ayr›ca T4’den T3 dönüflümünü bask›lay›c› özelli€i nedeniyle ötiroidi
sa€lanmas› PTU ile daha h›zl› olabilir. Tedavi s›ras›nda, bebe€e yeterince tiroid 
hormon transferi olabilmesi için hasta hafif hipertiroid tarafta kalmal›, mümkün olan en düflük
doz ilaç verilmelidir.
PTU için bafllang›ç dozu hastal›€›n fliddetine ba€l›d›r. Bafllang›ç dozu  50-300 mg/gün olmal›;
bafllang›ç tedavisinde 200 mg/gün den yüksek dozlar,   fetüsta hipotiroidi ve guvatr geliflme
riskini azaltmak aç›s›ndan, 2 haftadan uzun süre kullan›lmamal›d›r. ‹dame dozu hastay› hafif
hipertiroidik (serbest T4 gebelik d›fl› normal aral›€›n üst s›n›r›nda kalacak flekilde ) tutulmal›d›r.
Tedavi bafllad›ktan sonar, en k›sa sürede idame doza (bafllang›c›n yar›s›na) inilip 2-4 haftal›k
periodlar ile hasta takip edilmelidir. Tiroid hormonlar› ile birlikte AST, ALT, total bilirubin ve
hemogram takibi  önerilir.
‹htiyac› olan vakalarda beta bloker olarak propranonol 20-40mg/gün verilebilir.
Propranonolun uzun kullan›lmas› fetal büyüme bozuklu€u ve neonatal hipoglisemiye yol
açaca€›ndan  mümkün oldu€unca  k›sa (2-6 hafta) kullan›lmal›d›r.
A€›r vakalarda yüksek doz ilaçla yeterli kontrolün sa€lanamad›€› durumlarda 2. trimesterde
cerrahi tiroidektomi yap›labilir. Cerrahiye haz›rl›k için iyot kullan›lmamal›d›r. Radyoaktif iyot 
kontrendike oldu€undan e€er planlan›yorsa gebelik sonuna ertelenmelidir.
Gebelik s›ras›nda aktif Graves hastal›€› mevcut olup tedavi edilen ya da Graves hastal›€›
öyküsü olup remisyonda olan kad›nlarda, fetusa geçip, fetal tiroid dokusunu uyararak
neonatal hipertiroidiye yol açabilen TSH reseptör antikorlar› konsantrasyonu  20.-24. gebelik
haftas›nda ölçülmelidir. Antikorun pozitif bulundu€u gebelerde fetus intaruterin ve neonatal
hipertiroidi aç›s›ndan takip edilmelidir. 
9.4. GEBELİKTE ‹YOT EKSIKLİĞİ
‹yot durumunun en iyi göstergesi olan idrar iyodu gebede >100-200 mcg/L  aras›nda olmal›,
bunu sa€lamak için iyodlu tuz, deniz ürünleri ve iyoddan zengin g›dalar ve g›da ekleri ile
günlük ortalama 250-300 mcg iyot al›nmas› sa€lanmal›d›r . ‹yod eksikli€i düzeltilmezse, a€›rl›k
derecesiyle ba€lant›l› olarak fetal IQ düflüklü€ünden kretenizme (a€›r nörolojik bozukluklar,
geliflme gerili€i vs) giden tablolar ortaya ç›kabilir .
9.5. SUBAKUT AĞRILI TİROİDİT 
Tanisinda boyunda a€r›, tirotoksikoz bulgular› ve akut faz reaktanlar›nda yükselme
yard›mc›d›r, sintigrafik korelasyon yap›lmamal›d›r. Tedavi semptomatik olup, hafif vakalar
sadece izlenmelidir. A€›r vakalarda  propranolol 20-40 mg/gün ve a€r› kontrolü
sa€lanamayan vakalarda düflük doz kortikosteroid geçici olarak verilebilir .
9.6. TİROİD NODÜLLERİ
Ötiroid vakalarda çap› 1 cm’den küçük ve sonografik malignite kriterleri tafl›mayanlar
nodüllerde sadece izlem yeterlidir. Sonografik malignite kriterleri (mikrokalsifikasyon, internal
kanlanma art›fl›, hipoekojenite vs) mevcut ve çap >1 cm ise, h›zl› büyüme öyküsü varsa i€ne
aspirasyonu yap›lmal›d›r. Malign sonuç gelirse 2. trimesterde ameliyat edilebilir. Selim sonuç
elde edilirse izlenir. Diferansiye tiroid kanseri için operasyonun gebelik sonras›na b›rak›lmas›
tiroid kanseri seyrini olumsuz etkilememektedir.  Toksik adenom ve toksik multinodüler guatrda
tedavi prensipleri Graves hastal›€› ile benzerdir. Tan›da sintigrafi kullan›lmamal›d›r. 
9.7. TİROİD KANSERLERİ
Palpabl nodüllü hastaya yaklafl›m aynen gebe olmayan kad›nlardaki gibidir. ‹kinci ve 3.
trimesterde tan› konmuş, lokalize, diferansiye epitelyal kanserlerde cerrahi ve radyoaktif iyot
tedavileri gebelik sonuna ötelenebilir. Yap›lan çal›flmalar bunun gebelik seyrini ve tiroid kanseri
aç›s›ndan genel prognozu etkilemedi€ini ortaya ç›karm›flt›r. Ancak az indiferansiye ya da

48
GEBEL‹K VE T‹RO‹D HAST
ALIKLARI
indiferansiye tiroid kanseri ve medüller tiroid kanseri  kuflkusu varsa ya da farkl›laflm›fl tiroid
kanserinde tiroid d›fl› yay›l›m bulgusu varsa, tercihan 2. trimesterde cerrahi  ve gerekti€inde
lenf nodu disseksiyonu yap›l›p hasta takibe al›nmal›d›r. Gebelik süresince postoperatif
dönemde iyot taramas› yap›lmamal›, TSH < 0.1 olacak levotiroksin bafllanmal›, hasta serum
tiroglobulin tayini ile takibedilmelidir. TSH’y› afl›r› bask›lay›p hastay› tirotoksik hale getirecek afl›r›
doz uygulamalardan kaç›n›lmal›d›r. ‹yot tarama ve radyoiyot ablasyon tedavileri postpartum
döneme ertelenmelidir.
Gebelik öncesi tiroid kanseri oldu€u bilinen vakalarda risk derecelendirmesine göre seçilen
hedef TSH gebelik süresince sürdürülmelidir.
Kaynaklar
1. Stagnaro-Green A, Abalovich M, Alexander E, Azizi F, Mestman J, Negro R, Nixon A, Pearce EN, Soldin OP,
Sullivan S, Wiersinga W. Guidelines of American Thyroid Association for  the diagnosis and management of
thyroid disease during pregnancy and postpartum. Thyroid 2011;21:1081. 
2. Glinoer D, Abalovich M. Unresolved questions in managing hypothyroidism during pregnancy. BMJ 2007;
335:300.
3. Poppe K, Velkeniers B, Glinoer D. The role of thyroid autoimmunity in fertility and pregnancy. Nat Clin Pract
Endocrinol Metab 2008;4:394.
4. Glinoer D, Delange F. The potential repercussions of maternal, fetal, and neonatal hypothyroxinemia on the
progeny. Thyroid 2000;10:871.
5. Abalovich M, Amino N, Barbour LA, Cobin RH, De Groot LJ, Glinoer D, Mandel SJ, Stagnaro-Green A.
Management of thyroid dysfunction during pregnancy and postpartum: an Endocrine Society Clinical Practice
Guideline. J Clin Endocrinol Metab 2007;92(8 Suppl):S1.
6. Fitzpatrick DL, Russell MA. Diagnosis and management of thyroid disease in pregnancy. Obstet Gynecol Clin
North Am 2010;37:173.