Toshkent – 2019 №1 Laboratoriya ishi Oqsilning sho`rlanishi

Plazmoliz va deplazmoliz xodisasini kuzatish
Plazmoliz va deplazmoliz xodisalarini kuzatish uchun rang (antotsian) li piyoz pо‘stidan yupqa kesik olinadi. Uni buyum oynasiga qо‘yib . ustiga suv tomiziladi va qoplag‘ich oyna bilan yopiladi. Sо‘ngra preparat mikroskopning kichik (8x li) obyektivida kuzatiladi. Mikroskopda xujayralar bir tekis bо‘yalgan va tarang xolda kо‘rinadi. Qolag‘ich oynaning bir chekkasiga NaCl, KCl yoki saxarozaning 1 n eritmasidan bir tomchi tomiziladi. Qoplag‘ich oynaning ikkinchi tomonidan filtir qog‘ozga suv shimdirilib oladi. Shu vaktda sitoplazma xujayra pо‘stidan ajralib о‘rtaga tо‘plana boshlaydi. lekin u rangsiz bo‘lganligi sababli kuzatilayotgan preparatda antotsian xujayra pо‘stidan ajrala boshlaganday bо‘lib kо‘rinadi. Bu xodisa tarkibida antotsian bо‘lgan xujayralardagi vakuolning va sitoplazmaning ketma-ket qiskarishi natijasida yuz beradi. Sitoplazma xujayraning markaziga yoki bir chekkasiga о‘tib ketmay , avval xujayra pо‘stidan burchaklaridan kо‘cha boshlaydi, keyin tamoman ajraladi. Sitoplazmaning ba’zi bir qismlari sitoplazmatik ipchalar yordamida xujayra pо‘stiga bog‘langan bо‘ladi. Bu ipchalar Gext ipchalari deb ataladi.
Oradap bir oz vaqt о‘tgach qoplag‘ich oynaning bir chekkasiga bir tomchi suv tomizib. ikkinchi tomonidan dastlab tomizilgan 1n NaCl, KCl yoki saxarozaning eritmasi filtr qog‘ozga shimdirib olinadi. Suvning qayta shimilishi natijasida xujayralar dastlabki xolatiga qaytadi. ya’ni deplazmoliz xodisasi rо‘y seradi.
Plazmoliz botiq xamda qavariq bо‘ladi. Bu sitoplazmani kovushqoqlik darajasiga bog‘liq. xujayralar sitoplazmaning kovushqoqligi yukori bо‘lganligidan .ulardagi plazmoliz avval botik. bо‘lib sо‘ngra qavarik shaklga keladi.Qarib qolgap xujayralarda esa birdaniga qavariq plazmoliz xosil bо‘ladi, bu xodisa xujayradagi plazmaning qovushqoqligi pastligini bildiradi.

№	Savollar	Yakka javob	Tо‘g‘ri javob	Sizning harakatingiz
1	Gipertonik eritma			Hujayra pо‘stidan ajralish
2	Plazmiliz xadisasi			Bir biriga mos eritma
3	Izotonik eritma			Konsentratsiyasi yuqori
4	Deplazmoliz xodisasi			Hujayraning о‘z holatiga qaytishi
5	Gipotonik eritma			Konsentratsiyasi past

№ 3. Laboratoriya ishi