Ungan urug‘lar tomonidan kislorod о‘zlashtirilishini aniqlash. Ungan urug‘lar, egri shisha nay о‘rnatilgan tiqin, probirkaga quyilgan ishqor eritmasi, rangli suz solingan idish.
Bu mashrulotni о‘tkazish uchun kolbaning yarmigacha ungan yoki nish otgan urur solib, ular orasiga KON yoki NaON eritmasi quyilgan probirka joylanadi. Kolbaning og‘zi egri shisha nay о‘rnatilgan kauchuk tiqin bilan mahkam berkitiladi. Egri shisha nay-ning ikkinchi uchi rangli suv kuyilgan idishga botirib qо‘yiladi.
Oradan 20-30 minut о‘tgach, idishdagi rangli eritma shisha nay orqali yuqoriga kо‘tarila boshlaydi. Urug‘larning nafas olishi qancha kuchli bо‘lsa, rangli eritmaning kо‘tarilishi ham shuncha kuchayadi. Rangli eritmaning kо‘tarilishi kolba ichidagi havoning siyraklashuviga bog‘liq. Ungan urug‘ nafas olish pro-sessida kislorod qabul qilib, karbonat angidrid ajratadi. Ajralgan CO2 gazi probirkadagi ishqor bilan reaksiyaga kirishib bog‘lanadi. Natijada kolba ichidagi xavo siyraklashadi, uning о‘rniga nay ichidagi rangli eritma kо‘tariladi.
№ 13 Laboratoriya ishi “О‘simlik kulida uchraydigan elementlarni aniqlash”
О‘simliklar kulida uchraydigan elementlarni aniqlash uchun tamaki yoki yog‘och kuli ishlatiladi. Avvalo 2 ta probirkaga 0,2 grammdan kul solinadi. Sо‘ngra ularning biriga distillangan suv, ikkinchisiga HCL ning 10% li eritmasidan quyib chayqatiladi, ular reaksiyaga kirishib bо‘lgandan keyin aralashma filtirlanadi.
Tayyorlangan filtratdan pipetkada bir tomchi olib, buyum oynasiga tomiziladi. Keyin buyum oynasiga biror elementni aniqlash uchun qо‘llaniladigan tegishli reaktivdan bir tomchi tomiziladi. Oynadagi tomchilar bir biridan 2 sm narida bо‘lishi kerak.
Keyin bu tomchilar shisha tayyoqcha yoki gugurt chо‘pi bilan bir-biriga qо‘shiladi. U qurigandan keyin mikroskopda kо‘riladi. Har qaysi ryaksiyaning borishida о‘ziga xos tuzilgan kristallar hosil bо‘lganligi kuzatiladi. Birinchi probirkadagi filtiratdan suvda eriydigan xlorit tuzlar bо‘ladi. Xlaritni aniq belgilashda talliy (1) sulfat (TLSO) ning 1 % li eritmasi ishlatiladi. Bu reaksiya quyidagicha boradi.