Toshkent – 2019 №1 Laboratoriya ishi Oqsilning sho`rlanishi

Mavzu: TURGOR XODISASINI KUZATISH

Buning uchun kartoshkadan uzunligi 5 sm, kо‘ndalang kesimi 64 mm² bо‘lgan 10 dona kesik tayyorlanadi (6-rasm) Kesiklarning 5 tasi NaCl yeki saxarozaning 1 n eritmasiga, qolgan 5 tasi suvga solinadi. Oradan 1—1,5 soat о‘tgach, kesiklarning hamma tomoni qayta о‘lchanadi. Qand yeki NaCl eritmasiga solingan kesiklar burishib, hajmi kichrayib qoladi, suvga solinganlarining hajmi, aksincha, kattalashib, tо‘qimalaritaranglashadi. Hujayra yoki tо‘qimaning taranglanishi turgorotsent holat, taranglanish protsessining о‘zi turgor deyiladi.


6-rasm . Turgor hodisasini aniqlash uchun ishlatiladigan bulakchalarning hajmi va shakli

Blits о‘yin

№	Savollar	Yakka javob	Tо‘g‘ri javob	Sizning harakatingiz
1	Turgor			Burishib qolishi
2	Eritmaga solinganda			Taraglashishi
3	Suvga solinganda			Suvga qо‘shuluvchi modda
4	1n eritma			Hajmi kattalashadi

№ 4. Laboratoriya ishi
Mavzu: О‘simlik tо‘qimasi (hujayrasi)ning shimish kuchini aniqlash
Asbob va reaktivlar : sabizi yoki krtoshka , ystara millimetirli qog`oz probirkali shtativ , buyritkali temit shtativ , saxaroza yoki KCl ning 1 n eritmasi . Buning uchin kartoshka yoki sabizidan uzinligi 30-50 mm . Ko`ndalang kesim 4mm bo`lgan kesiklar tayorlanadi . Kartooshkaning ko`ndalang kesimi tavsiya etiladi . Sungra saxaroza yoki KCl ning 1 n eritmasidan 0,1 n ga farq qiladigan eritmalar tayorlanadi . Kesiklarni tayorlangan erirmaga solishdan oldin ularning uzinligi o`lchanadi . Oradan 20-30 minut o`tgach eritmaga solingan kesiklar olinadi , uzinligi qayta ulchanadi , natejasi quyidagi jadvalga yoziladi .

Eritmaning konsintirasiyasi	Kesiklar eritmaga solinishdan oldin	Yzinligi eritmaga solingandan kеyin	Farqi
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9

Eritmalarning izotonik konsintiratsiyasi aniqlangandan so`ng quyidagi formulaga muvofiq tekshirilayotgan to`qimaning shimish kuchi aniqlanadi

S=RTCi
Bu erda : S- Tu`qimaning shimish kuchi . R- gaz konstantasi (0.0821). T- absalyut tempratura (273+ uy tempraturasi ). C- izotonik konsintiratsiya i-izotonik koeffisent.

«Charhpalak» - interfaol mashq
Quyidagi namunalar qaysi qatorga tegishli?

	Quyidagi hujayra organoidlari qaysi hujayraga tegishli?	Hayvon hujayrasi	О‘simlik hujayrasi
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10	Ribosomalar Endoplazmatik tо‘r Golji apparati Mitoxondiriyalar Plastidlar Xloroplastlar Xromoplastlar Leykoplastlar Yadro

Mavzu: Guttatsiya hodisasini kuzatish
Mavzu: Guttatsiya hodisasini kuzatish
Mavzu: Guttatsiya hodisasini kuzatish
Mavzu: Guttatsiya hodisasini kuzatish
Mavzu: Guttatsiya hodisasini kuzatish
Mavzu: Guttatsiya hodisasini kuzatish
Mavzu: Guttatsiya hodisasini kuzatish
Mavzu: Guttatsiya hodisasini kuzatish
Mavzu: Guttatsiya hodisasini kuzatish
Mavzu: Guttatsiya hodisasini kuzatish
Mavzu: Guttatsiya hodisasini kuzatish
Mavzu: Guttatsiya hodisasini kuzatish
Mavzu: Guttatsiya hodisasini kuzatish
Mavzu: Guttatsiya hodisasini kuzatish
Mavzu: Guttatsiya hodisasini kuzatish
Mavzu: Guttatsiya hodisasini kuzatish
№ 5 Laboratoriya ishi
GUTTATSIYA HODISASINI KUZATISH MAVZU: GUTTATSIYA
О‘simliklar novdasi shikastlanganda, shu joydan anchagina shira tomchilab oqib turadi. Havo nam bо‘lganida yoki uzoq davom etgan yog‘ingarchilikdan keyin shikastlanmagan о‘simlik barglari uchidan shira oqib chiqishi guttatsiya hodisasi deyiladi.
“Yig‘lash” va guttatsiya hodsalarida о‘simliklar tanasidan shira oqib chiqishi ildizning bosim kuchi borligini tо‘la-tо‘kkis ifodalaydi.
Buni aniqlash uchun tuvakchada bug‘doy, sholi yoki arpa о‘stiriladi. Tajriba oldidan 3-4 kunlik maysalar qondirib sug‘oriladi. Sug‘orilgan maysalar ustiga shisha stakan yoki shisha qalpoqcha tо‘nkarib qо‘yiladi. Oradan 30-60 minut о‘tgach, maysalar bargi ustida suv tomchilari paydo bо‘ladi. Bu hodisa havo va turpoq tarkibidagi nam holdan tashqari ortib ketganda yuz beradi. Namning normadan ortiq bо‘lishi suvning bubg‘lanishiga tо‘sqinlik qiladi. Natijada о‘simliklar tanasidagi ortiqcha suv ildiz bosimi ta’sirida barglar uchidan siqib chiqariladi. Shu tariqada, ildiz bosimi о‘simlik tarkibidagi suvni normal darajada saqlab turadi.
Tuvakchada о‘stirilayotgan maysalar yoniga xloroform shimdirilgan paxta qо‘yilsa, guttatsiya hodisasi tо‘xtab qoladi. Paxtani olib tashlash bilan u yangidan boshlanadi. Bu hodisa xloroform о‘simliklar ildiziga ta’sir etib, о‘sish va rivojlanishiga qishini ifodalaydi. Tuvakchada о‘stirilayotgan maysalarda xloroform ta’sirida guttatsiya hodisasi birdaniga emas, balki oradan bir qancha vaqt о‘tgandan keyin tо‘xtaydi.

№ 6 Laboratoriya ishi