Toshkent arxitektura qurilish instituti

Davlat mulki
–
 
turli darajadagi, ya’ni, respublika miqyosidagi, respublika 
va mahalliy sub’yektlar darajasidagi hokimiyat organlariga oid muassasalar, 
tashkilotlarga tegishli bo‘lib, ular tomonidan boshqariladi. Bu ko‘rinishdagi 
korxonalarga tegishli mol–mulk davlatga tegishli hisoblanib, bu hol korxona 
Nizomida tasdiqlanadi. Korxona rahbariyatiga ushbu mulkni xo‘jalik 
maqsadlarida tasarruf etish va tezkor tavsifdagi mustaqillik bilan egalik huquqi 
taqdim etiladi. Rahbariyat o‘z mohiyatiga ko‘ra yollanma xizmatchi hisoblanib, 
mulk egasi hisoblangan – davlat oldida o‘z harakatlari uchun to‘liq javobgarlikni 
o‘z zimmasiga oladi.
Xususiy mulk
qurilish sohasida quyidagi ko‘rsatilgan tashkiliy – huquqiy 
shakllarga ega hisoblanadi: 
o
Aksiyadorlik (hissadorlik) jamiyatlari: 

Ochiq turdagi aksiyadorlik jamiyatlari (OAJ); 

Yopiq turdagi aksiyadorlik jamiyatlari (YoAJ); 
o
Aksiyadorlikka asoslanmagan qurilish tashkilotlari: 

Javobgarlik chegaralanishi bilan tavsiflananadigan sherikchiliklar 
(shirkatlar) (MChJ, MChJ);

To‘liq javobgarlik asosidagi sherikchiliklar (to‘liq shirkatlar);

---

47 

Aralash sherikchilik. 
o
Kooperativlar. 
o
Yakka tartibdagi xususiy korxonalar. 
Hozirgi vaqtda mamlakatda qurilish tashkilotlari bo‘yicha muayyan 
atamashunoslik qaror topmagan. Tavsiflari quyida keltirilgan, xo‘jalik 
sub’yektlarining yangi nomlanishlari bilan bir qatorda, garchi ularning tashkiliy, 
xo‘jalik va huquqiy mazmun–mohiyati tubdan o‘zgartirilgan bo‘lsada, qurilish 
korxonalarining oldingi nomanishlaridan (QB, trest, bosh boshqarma va h.k.) 
ham foydalanish qayd qilinadi.
Ushbu o‘rinda mavjud joriy amaliyotni hisobga olgan holda va bayon 
qilishni qulaylashtirish uchun zaruriy izohlar bilan birga turli atamalardan 
foydalanish maqsadga muvofiq.
Bundan tashqari, xorijiy amaliyot tajribasi asosida 
firma
va 
kompaniya 
kabi atamalar hayotimizga kirib keldi. 
Firma
va 
kompaniya
tushunchalariga oid 
bir nechta ta’rif va izohlardan kelib chiqib, keyingi o‘rinlarda 
firma
tushunchasi 
xususiy korxonaning har qanday shaklini ifodalaydigan universal atama sifatida 
qabul qilingan.