Toshkent arxitektura qurilish instituti

loyihalash tashkilotlari 
(loyihalovchi)ga
– loyihalash, izlanishlar (tadqiqotlar) olib boradigan va 
majmuaviy loyihalash – tadqiqotchilik va turli xil shakllardagi (institutlar, 
boshqarmalar, konstruktorlik byurolari, ustaxonalar) ilmiy – tadqiqot 
tashkilotlari kiritiladi. O‘zbekiston sharoitida, masalan, O‘zshaharsozlik loyiha 
va ilmiy tadqiqot instituti (O‘zshaharsozlikLITI), Bosh temir yo‘l transporti 
loyiha instituti (Boshtransloyiha) va boshqalarni ko‘rsatish mumkin. 
Loyihalovchi o‘z ishi (loyiha)ni buyurtmachi tashkilot mablag‘lari hisobiga 
amalga oshirib, bunda buyurtmachi bosh loyihalashtiruvchi bilan loyihalash 
ishlarini bajarish uchun shartnoma tuzadi.
Bosh loyihalashtiruvchi 
– loyihalash ishlarining (sanoat maqsadlarida 
mo‘ljallangan qurilishlarda – texnologik ishlar) asosiy qismini bajaradigan 
tashkilot hisoblanadi. Bosh loyihalashtiruvchi loyihaning alohida qismlarini 
(tadqiqot ishlari, maxsus ishlar va boshqalar) bajarish uchun shartnoma asosida 
subpudratchi sifatida ixtisoslashgan, masalan, kadastr, zilzilalarni o‘rganish 
tashkilotlarini ishga jalb qiladi. Bunda u loyihaning majmuaviy bajarilishi, ya’ni 
uning barcha qismlari bajarilishi o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqliklarni ta’minlashni
zimmasiga oladi. 
Fuqarolik maqsadlarida foydalanishga mo‘ljallangan turar – joylar 
va kommunal tavsifdagi qurilish ob’yektlarini loyihalash
. Yirik industrial 
markazlarda bir nechta loyihalash tashkilotlari mavjud bo‘lib, ular loyihalash 
davomida ma’lum aniq sohalar bo‘yicha ixtisoslashtiriladi. Shunday qilib, 
Moskvada Bosh me’morchilik–rejalashtirish boshqarmasi tarkibida Namunaviy 
va eksperimental loyihalash bo‘yicha Moskva ilmiy – tadqiqot va loyihalash 
instituti (
MNELITI
); Bosh rejalashtirish instituti; ommaviy va yakka tartibdagi 
qurilishlarni loyihalashtiruvchi – Moskvaloyiha AJ; magistral tarmoqlar, yo‘llar, 

---

130 
ko‘priklar, qirg‘oqbo‘yi inshootlari qurilishlarini loyihalashtiradigan– 
Mosinjloyiha AOA; geodeziya ishlari va muhandislik tadqiqotlarini amalga 
oshiradigan – Mosgorgeotrest AOA va boshqalar faoliyat olib boradi. Institutlar 
tarkibida ularga birlashgan shahar hududlarida qurilishlarni loyihalash va qurish 
bo‘yicha javobgar loyihalash ustaxonalari ish olib boradi. 
Mamlakatning qator hududlarida bu hududlarning tabiiy–iqlim 
sharoitlariga mos, hududiy loyihalash institutlari (S.PbZNIiEPI, SibZNIIEP va 
boshqalar) tashkil qilingan bo‘lib, ular fuqarolik maqsadlarida foydalanishga 
mo‘ljallangan turar –joylar qurilish ob’yektlari uchun joyning o‘ziga xos shart – 
sharoitlarini (tuproq qatlamining cho‘kuvchanligi, seysmik tavsiflar, muzlash 
sharoitlari va h.k.) hisobga olib, namunaviy loyihalash variantlari ishlab chiqadi.