Toshkent kimyo texnologiya instituti sifatni boshqarish usullari va vositalari


Ma’ruza. Tovarlar sifati nazorati va sinov qurilmalari xamda ularda qо‘llaniladigan texnik vositalar



Yüklə 57,17 Kb.
səhifə3/17
tarix26.09.2023
ölçüsü57,17 Kb.
#149180
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   17
Usullar va vositalar sirtqi

Ma’ruza. Tovarlar sifati nazorati va sinov qurilmalari xamda ularda qо‘llaniladigan texnik vositalar


Reja:
1. Elektromagnit to'lqinlar spektri;
2. Yorug'lik ko'zga ko'rinadigan nur,
3 Optik nurlarning yutilishiga asoslangan spektroskopiya;
4. Infraqizil spektroskopiya (IQ - spektr); 1.4.2. Ultrabinafsha spektroskopiya (UB - spektr);
5 Radio to'lqinlarning yutilishiga asoslangan radiospektroskopiya
6 Yadro magnit rezonansi (YAMR - spektr);
7. Mass- spektrometriya (Mass- spektr).


Elektromagnit to'lqinlar spektri.
Hozirgi zamon tasavvurlariga ko'ra yorug'lik ham zarracha, ham to'lqin hususiyatiga ega, ya'ni har qanday nur suv yuzasidagi to'lqinlar kabi tarqaladi. To'lqinlar to'lqin uzunligi (lambda), to'lqin balandligi (amplitudasi) A va shu to'lqinning tarqalish tezligi S kabi kattaliklarga ega.
Ariq suvidagi to'lqinlar uzunligi uncha katta bo'lmagan holda okean va dengizlar yuzasidagi to'lqinlar uzunligi bir necha o'n metrga etadi. To'lqin tarqalayotgan joydan sal nariroqda bir nuqtani belgilab, shu nuqtadan bir sekundda o'tgan balandliklar yoki chuqurliklar (boshqacha qilib aytganda tebranishlar) soni aniqlansa, to'lqin chastotasi U (ni) topilgan bo'ladi. Chastota birligi qilib gera qabul qilingan. Bir gers sekundiga bir tebranishdir.
Yorug'lik va elektromagnit to'lqinlar uchun S o'zgarmas kattalikdir (S 300000 kms). Demak, birinchi tenglamaning chap tomoni o'zgarmasligi hisobga olinsa, bilan o'rtasidagi bog'lanish kelib chiqadi. Bu tenglamaga muvofiq to'lqin uzunligi va chastotasi teskari proporsional bo'lib, oshsa kamayadi.
Spektroskopiya - elektromagnit nurlanish va materiya o'rtasidagi o'zaro ta'sir natijasida yuzaga keladigan elektromagnit spektrlarni to'lqin uzunligi yoki nurlanish chastotasiga qarab o'lchaydigan va sharhlaydigan tadqiqot sohasi.[1][2][3][4][5][6] Materiya to'lqinlari va akustik to'lqinlar ham radiatsiyaviy energiya shakllari sifatida ko'rib chiqilishi mumkin
S.ning paydo boʻlishi (I. Nyuton birinchi bor Quyosh nurlarini spektrga ajratgan vaqti) 1666-yillarga toʻgʻri keladi. Asosan, 19-asrning boshidan spektral sistematik ravishda oʻrganilgan. S. maʼlum belgilarga koʻra, mas, elektromagnit toʻlqinlarning toʻlqin uzunligiga koʻra radiospektroskopiya (radiotoʻlqin sohasi), optik spektroskopiya, rentgen spektroskopiyasi va h.k., tekshirilayotgan tizimlarning xiliga qarab atom spektroskopiyasi, molekulyar spektroskopiya va boshqa boʻlimlarga boʻlib qaraladi.

Yüklə 57,17 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   17




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin