Тупроқшунослик асослари

7. С1 va Р0₄ anioni o’g’it eritmasiga 4 protsent kumush nitrat ta’sir ettirish tufayli aniqlanadi. Buning uchun nrobirkadagi o’g’it eritmasiga 2 — 3 tomchi kumush nitrat tomiziladi.

Xosil bo’lgan oq cho’kma xlor ioni borligini ko’rsatadi.
Foofatni aniqlash uchun esa, probirkaga o’g’itdan 1 — 2 g. solib o’g’itga nisbatan 10 marta kup distillangan suv quyib aralashtiriladi, o’g’it probirkaning ostyga cho’kkandan so’ng kumush nitratdan 2 — 3 tomchi tomiziladi. Agar reaktiv ta’siridan eritma va cho’kma sarg’aysa fosforli o’g’it hisoblanadi.
8. O’g’it eritmasi muxiti lakmus kog’ozi yordamida aniqlanadi. Buning uchun probirkaga 2 — 3 g. o’g’itdan solib, biroz suv bilan chayiladi. CHo’kmani birozdan sung probirka ostyga cho’ktirib eritmasiga kuk va qizil tusli lakmus bulakchalari tashlanadi. O’g’it muxiti kislotali bo’lsa, kuk tusli lakmus qizaradi, muxit ishqoriy bulsa, qizil tusli lakmus ko’karadi, muxit neytral bo’lsa. lakmusniig rangi uzgarmaydy, yoki kuk tusli lakmus safsar rangga kiradi.
Mineral o’g’itlar tarkibidagi ammiak azotini farmalik usuli bilan aniqlash.
Maqsad:Azotli mineral o’g’itlar tarkibidagi sof xoldagi azot miqdorini aniqlashni o’rganadi.
Odatda zavod belgilangan standart buyicha ma’lum foizdagi ozika elementiga ega bulgan o’g’itlar ishlab chiqaradi va bu kursatkich o’g’it bilan birga kelgan xujjatlarda ifodalanadi.
Birok, o’g’itlarni nokulay sharoitda saklanganda uziga nam tortib olib, og’irligi ortib ketishi yoki yomgir ostida kolib foydali elementlarning bir kismi yuvilib ketishi mumkin. Bunday xollarda o’g’itlar tarkibidagi ozika elementlarining mikdorini aniklashga tugri keladi.
Bu usul bilan ammiakli selira NH₄NO₃ ammoniy sulfat (NH₄)₂SO₄
Va ammoniy xlorid NH₄Сl tarkibidagi azotning foiz mikdorini aniklash mumkin. Bu usul o’g’it tarkibidagi ammiak azotini farmalin bilan birikib organik moddalardan geksometilen tetramin xosil kilishiga asoslangan. Ma’lumki, bu bilan bir qatorda azot ekvalentiga teng mikdorda anorganik kislotalar xosil bo’ladi. Kislotalar mikdori esa NaOH yoki KON bilan titrlash natijasida topiladi.
4NH₄NO₃ + 6HSOH(CH₂)₆N₄ + 4HNO₃ + 6H₂O
2(NH₄)₂SO₄ + 6HSOH = (CH₂)₆N₄ + 2H₂SO₄ + 6H₂O
4NH₄Сl + 6HСOH = (CH₂)₆N₄ + 4HС1 + 6H₂O