Turuz söZLÜGÜ 15-01-2017 1395- III 18 400 Başlıq Bey Hadi

turlu - durlu dursuz: türlü türsüz. burlubursuz: sifətli sifətsiz. sıylı sıysız. (sıy: saya. sayağ. sıya. sıyağ. dur. duruğ. tür. türük. bur. buruğ. bür. bürük. sifət. üz).
-qalın durlu, türlü, burlu, duruğlu: sıxıylı. sıyıxlı. türüklü. buruğlu. bürlü. bürüklü. sifətli. (sıy: saya. sayağ. sıya. sıyağ. dur. duruğ. tür. türük. bur. buruğ. bür. bürük. sifət. üz).

turma -yaşamla durma üz üzə sən, çatmasan amaca suyun tərsinə üzəsən.

turmaq durmaq. 1. səkləmək. arası kəsilmək. 1. səğmək. səğinmək. azalmaq. saylavmaq. saybalmaq. sayballamaq. dinmək. yatışmaq. sakinləşmək. 1. sağımaq. sağumaq. yaşamaq. gün keçirmək. - böylə sağumaq, kiminə yaramaz. - başın sağusun: sağ olsun, yaşasın. - sağa sağa: yaşa yaşa. - burda orda sağumaq, böylə olmaz yaşamaq. 1. saxlanmaq. salqınmaq. gözləmək. bəkləmək. - gedmə saxlan gözəlim.
- küsülü durmaq: kimsəylə darılmağı, danışmamağı, qonuşmamağı sürdürmək.
- güpürdəyib durmaq: yerli yersiz gələnə çıxışmaq.
-sallanıb durmaq: salbarmaq. - salbar buğlu.
-uzaq durmaq: sakınmaq.
-üzün turşatıb durmaq: sallanmaq. sallacıramaq. salsıramaq.
-arxasında durmaq: sırıtmaq. dayaqlamaq. arxalamaq. dəsdəkləmək. saport edmək.
-nərsəni çevrələyib durmaq: sarışmaq. (sataşmaq: dönərək nərsiyə dəğib, toxunmaq, toxunub keçmək)
-bir sürü, kərvanın çevrəsində çapıb durmaq, qaçışmaq, qoşuşmaq: səğirmək. səğrimək. dağalanmaq. dağqalanmaq. dalqalanmaq. çalxalanmaq. - göz qapağım səğirir. - yel əsib su örpəyin səğirir. 1. -şeşə durmaq. saça durmaq: şeşlənmək. şaha qalxmaq.

turmamaq -üzərində durmamaq: sərmək. sərimək. salmaq. yerdə bıraxmaq. atlamaq. unutmaq. dışında tutmaq. qarışdırmamaq. velləmək. sərf nəzər edmək. - heç bir incəliyi sərmədən işi bitirdilər.
-bir konuda durmamaq: konudan konuya keçmək. sıçramaq.

turması -atın şaha qalxması, iki dal ayağ üsdə durması: sırıtmaq. şahlanmaq.

turmatan durmadan. 1. dalbadal. sıyırqa. sırqav. sıdırqa. 1. dalbadal. sadasal. sıdırqasığa. sıtrasığa. sırqav. sıdırqa. sıyırqa. (şıdırqı) mudavim. tutaşa. tutaşı. tuşatı. (peyvəsdə). - işləri sıdırqa gözdə tutmaq. 1. . dura - atalar dedi, bizdə dinlədik, vermədik qulaq, dura inlədik. (dura: durmadan)
-durmadan atan, çırpan: sapıtqan. saplağan. vurağan. atağan. salağan.
-durmadan cüh cüh səriyən, oxuyan balaca: sərçə. səçə. çıpcığ. səğirçə. (> səriçə (fars)}. quş türü.

turmaz - qocalıqdı kölgə salmış üstümə, odum sönüb kimsə durmaz tüstümə
-qonaq köçər durmaz, yaxcı (yaman) keçər qalmaz.
- ocaq başı boş qalmaz, boş ocaqda kəs durmaz. (ocaq başı :ocaq yansa).

turmazsan durmazsan. qalmazsan. fanisən . -yada salma keçəni keçdi ömür durmazsan, gələcək gözləyəyiri olki gülər üzləri var. (durmazsan: qalmazsan. fanisən).

turmuş - işəngən durmuş, üşəngən ölmüş. (üşəngən: gəvik. təmbəl)
-qanmamazlıq qaldı bir ‘çıxmaz quyu’ hər çağ ıraq, qanmamazlardan uzaq dur çaşmasın durmuş yolun.

turna durna. salın. sağır. dəvamlı.
-sağır durna: sıytal. tez tez. ir ir. həmməşə. dəvamlı.

turnaqlı durnaqlı. durnuqlı. dayanıqlı. kürsülü. oturaqlı. sağlam.

turnuqlı durnuqlı. durnaqlı. dayanıqlı. kürsülü. oturaqlı. sağlam.

tursan -yaşam dedin iki dodaq arası, iyi olmaz dost dilinin yarası, yol dedigin uzaq değil şurası, gec qalmasan indi dursan yoluva, amac yolun başa yürüb yetərsən.

tursat dursat. dursut. (servis). salvaş. sarvaş. tə'mir.

tursuluq dursuluğ. durusluğ. sağalıq. tə'mirqah.

tursun dursun. yaşasın.
- gütrəmədiyin daşı öpdə yerində dursun.

tursunlamaq dursunlamaq. səkinləmək. səğinləmək. səngimək. sərinləmək. sərənləmək. sağınlamaq. saxınlamaq. sakınlamaq. səyinləmək. seyinləmək. kütənmək. saramlamaq. ərimcəmək. aramlamaq. astalamaq. yavaşlamaq.

tursunmaq dursunmaq. duruslanmaq. sağanmaq. sağınmaq. tə'mir olmaq.

tursut dursut. dursat. (servis). salvaş. sarvaş. tə'mir.

tursutmaq dursutmaq. duruslatmaq. sağaltmaq. tə'mir edmək.

tursutmaq dursutmaq. saplamaq. tə'mir edmək.

tursuz - durlu dursuz: türlü türsüz. burlubursuz: sifətli sifətsiz. sıylı sıysız. (sıy: saya. sayağ. sıya. sıyağ. dur. duruğ. tür. türük. bur. buruğ. bür. bürük. sifət. üz).

turşamaq -qarın turşamaq: sarın qaynamaq.

turşamış - turşamış, büzük, sallaq üz, qiyafə: sıxıq üz. (sıxıq: boğuq).

turşatıb -üzün turşatıb durmaq: sallanmaq. sallacıramaq. salsıramaq.

turşatmaq - üz turşatmaq: üz sallamaq. hirslənmək. utanıb yerə baxmaq. - ayağ sallayıb gedmək: boşuna, yarasız gedmək. - baş sallamaq: başı tovlamaq.

turşu - çaxır, turşu salmaq. (salmaq: qoymaq. təyərləmək. təhiyyə, amadə edmək).

turşuna durşuna. tutşuna. səlt. salt. çalt. tamamiylə. tamamən. - çalt daşlıq yer. - suya düşüb səlt su olduğ.

turtuqca durduqca. yaşadıqca. yaşam sürdükce.

turturmaq durdurmaq. 1. saxlatmaq. əğlətmək. əğritmək. mə'təl edmək. - bu qız iki il məni saxlatdı, sonunda başqasına geddi. - qonaqları iki saat qapıda saxlatdı. 1. sındırmaq.
-bir axarı, işləmi durdurmaq, daşlamaq: saxlamaq. - dəğirmanı sav.

turu duru. 1. dupduru. silmə. 1. . sağ. arın. təmiz. - sağ su: içməli, gözəl su. 1. seçik. şəffaf. sırac. parlaq. zülal.
-su kimi duru: saltan. sultan. arın. təmiz. sav. saf.
-dedi çalış duru saxla gönlüvü, keçən sönmüş, doğan günə güllü ol.
-ardış (kərvan) birbirin ardından uzanan duru: sırasır. sırsıra. silsilə. salsala. sap. rişdə. - dağ sırsırası. - sanlar salsalası: ə'dad silsilə.

turub -çoxdan durub düşman toxur torunu, bağlı qoyur türkcə açan okulu
-durub sürmək, var olmaq: . saxlanmaq. - topraqa duzların saxlanmağı bitgilərə çox çapıtlı, zərərlidir.

turuc duruc. doğru. dorut. doruc. durut. sağ. sağlam. onğ. önğ. onğat. oğat. onat. iyi. güclü. daynaq. dayqan. dadnaq. dadqan. acar. çağal. çağqal. sağlı. sağal. sağqal.

turuq duruğ. 1. durğ. bürgək. üzüş. üsbaş. üzgöz. sıva. sarığ. sarqı. üslük. üzlük. nərsənin dış qaplaması, örtüyü. qaplağ. qapağ. yayıq. yayqı. duvağ (> doğab (fars)}. sürək. sürük. yalca. yalcı. yaxı. boya. üz (üs) qat, təbəqə. geyim. geyiz. taxım. paltar. libas. qiyafə. rukeş. puşeş. sətr. kisvət. 1. durğ. qınıq. zahir. rixt. qiyafə. 1. durğ. siyn. siyin. dış görnüş. zahir. surət. 1. durğ. sırt (< yırt. qırt). nərsənin dış üzü. yaxıt. (# sığıt) çaxıt. çaxt. saxt. çıxda. çıxat. nəma. numa. çehrə. zahir. - savıq salıt: soyuq üz. - yağışdan çaxtı pozqun ev, iç toxusu sağlam dururu. 1. dur. tür. türük. saya. sayağ. sıya. sıyağ. silət. yalıt. bur. buruğ. bür. bürük. sifət. vəsf. 1. dur. tür. türük. saya. sayağ. sıya. sıyağ. sıy. bur. buruğ. bür. bürük. sifət. üz. - sıy sığat: üz iç. - sıyın atmış, sığın yox: üzün, donun dəğişmiş, için yox. - sıy atılır, sığ yox: üz, don dəğişir, iç yox. - sıylı sıysız: durlu dursuz. türlü ttürsüz. burlubursuz. sifətli sifətsiz. - sıxıylı: qalın durlu, türlü, burlu, duruğlu. türüklü, buruğlu, bürlü, bürüklü, sifətli. - sıyı sıyrılmış: üzü tökülmüş. - sıyıva lə'nət: üzüvə tüpürüm.
-tutuğ duruq: əsən sərin. sərin sağın. sər sağ. sağ dinc. sağ diş. sakin sağın. sağ səlamət.

turuqlu -qalın durlu, türlü, burlu, duruğlu: sıxıylı. sıyıxlı. türüklü. buruğlu. bürlü. bürüklü. sifətli. (sıy: saya. sayağ. sıya. sıyağ. dur. duruğ. tür. türük. bur. buruğ. bür. bürük. sifət. üz).

turuqsuz duruğsuz. durğusuz. qınıqsız. zahirsiz. rixtsiz. bədqiyafə.

turuqun duruğun. durğurun. sırtdan. sırıtdan. sırdan. sırtın. sırtqı. üzdən. öcürki görünür. zahirən.

turulmaq durulmaq. 1. quyruğu tava sapına dönmək. uslanmaq. qoyalmaq. qoyulmaq. başa düşmək. ağıllanmaq. 1. sızılmaq. süzülmək. safalmaq.

turulsan -yaşam bitəcək bilisin, durulsan, yorulsan, qırılsan belə.

turuluq duruluq. sığalıq. sığlıq. sıyalıq. sıylıq. sayılıq. ışığlıq. arınlığ. xalislik. bərraqlıq. saflıq.

turumlu -davamlı durumlu, sərt yumşaq, əsnək ağac çeşiti: kürt. (yay, çubuq düzəlinir) .

turumsanmaq - yuxarı durumsanmaq: kəndin yüksək tutmağa enimli, əğimli, meyilli olmaq. { -sınmaq. sıyınmaq. sıyanmaq. sınınmaq. sıyınmaq. sıyanmaq. oxşanmaq. nərsənin sayağın, sıyağın tutunan kimi görünmək, meyillənmək}.

turumsanmaq -aşağı durumsanmaq: kəndin alçaq tutmağa enimli, əğimli, meyilli olmaq. {sınmaq. sıyınmaq. sıyanmaq. sınınmaq. sıyınmaq. sıyanmaq. oxşanmaq. nərsənin sayağın, sıyağın tutunan kimi görünmək, meyillənmək}. meyillənmək.

turumta -yatar durumda olan: sərgin. salqın. kəsəl. xəsdə. (# dərgin. dirgin: asağsağlam) .

turumtan -ir əngələ ilişib bulunduğu durumdan, tutduğu yoldan yazmaq, sapmaq, burulmaq, yanğırmaq, münhərif olmaq: səkmək. səğmək. səğirmək. səğrimək. səpmək. çarpmaq. çalımaq. - ox səkdi. - ayağım daşa taxılıb səkdi.

turumtan -nərsəni olduğu yoldan, durumdan caydırmaq: savırmaq. sovırmaq. çevirmək. devdirmək. döndürmək. nərsənin yolun dəğişmək. - su savırmaq. - sözü savırdı. - daş atılan oxu savırdı. - sağa sav: sağa sov: sağa savır, çevir. devdirmək.

turumunta -koma, yığın durumunda olmayan: (sərili nərsə) sərgən. səryək. sərsək.

turunmaq durunmaq. dayanmaq. sarmaq. sarınmaq. sarılmaq. qatlanmaq. tutunmaq. ummaq. umursunmaq. umursanmaq. sanmaq. sağınmaq. sağanmaq. düşünmək. səbr edmək. bəkləmək. gözətləmək. can atmaq. dözmək.

turunsuz durunsuz. tutunsuz. güvəniməz. bəfasız. uydurma. düzmə. düzməcə. yapma. yapmacıq. saxta. qəlb.

turur - kəsgin qılıc dil durur, qansız izsiz öldürür
-sevəcəklərim qorxutmaz məni, açarları içimdə durur, qırırsa bağın sevgili məndən, bir qapı bağlanır, başqasın açır. (bağın: bağa. bəfa).

tururam -birquşam bir qəfəs içrə dururam, qırasan tellərini bu qəfəsin el bağırar sən kişisən.

turuslanmaq duruslanmaq. dursunmaq. sağanmaq. sağınmaq. tə'mir olmaq.

turuslatmaq duruslatmaq. dursutmaq. sağaltmaq. tə'mir edmək.

turusluq durusluğ. dursuluğ. sağalıq. tə'mirqah.

turusunuşmaq durusunuşmaq. səkinləşmək. səğinləşmək. səngişmək. sərinləşmək. sərənləşmək. sağınlaşmaq. saxınlaşmaq. sakınlaşmaq. səyinləşmək. seynləşmək. saramlaşmaq. ərimcəşmək. aramlaşmaq. astalaşmaq. yavaşlaşmaq. kütəşmək. şitabsızlaşmaq.

turut durut. 1. dürt. dürüt. savar. saprat. savrat. (< savmaq: uzaqlatmaq). seçik. bəlirli. açıq. aşkar. (mütəməyyiz. mütəfərriq. mücəzza. cüda. məfruz. münfək. mutarikə. infisal. firqət) 1. doğru. dorut. doruc. duruc. sağ. sağlam. onğ. önğ. onğat. oğat. onat. iyi. güclü. daynaq. dayqan. dadnaq. dadqan. acar. çağal. çağqal. sağlı. sağal. sağqal.

turuzmaq duruzmaq. düşünmək. sanmaq. ağırlamaq. anlamaq. arıtmaq. bağışmaq. bağşamaq. bəkləmək. dözmək. gərəkləmək. götürmək. gözləmək. sarqırmaq. onarmaq. önləmək. saltamaq. sayğımaq. saymaq. sıylamaq. yoğlamaq. yoğurlamaq. ummaq. güvənmək. güdmək. inanmaq. qaldırmaq. qıldıqmaq. qılmaq. - qabağdan onanmış ölüm güc gəlir. - eşitmək, onamaq deyil. - sorunu eşitmək, o demək deyir ki onadın.

tusi - tusi boya: < tozsu boya -siçan boyasın andıran tozsu (> tusi) boya: siçantösi.

tusqarlamaq tutsatmaq. quşatmaq. sarmaq. sarqıtmaq. sarvalamaq. salıtmaq. saltatmaq. ayırmaq. ayıtmaq. ayrı tutmaq. dalqutlamaq. soyutlamaq. yalıtmaq. təcrit edmək. sıva, izolə, mücəzza, münfərid, cüdda, tənha edmək.

tustaq dusdağ. tanq. tank. çanğ. kanğ. banğ. vanğ. sarınc. sarğov. sarov. (< sarmaq) depo. qozan. qozğan. məxzən. sillul. həpisxana.
-bura dustaq içi bir quş qalıb bağlı qanat bağırır, bilməzləri harayına çağırır.
-sevməyənlərnə dusdaq, sevənlərin bulamazlar.
-ağır dusdaq: kürək. küyrək. gürək.

tuş 1. sağday. sayaq. sıyaq. musavi. (mürəbbə'). 1. . tuş gəlmək: tuç gəlmək: duş gəlmək: ras gəlmək. 1. tuşuş. salbasal. salqasal. duranğ. parayapay. məadil. maadil. musavi. 1. duş. su. - su tutmaq: duş tutmaq.

tuşac tutac. tutaş. sancaq. 1. qullab. çəngəl. qaymaq. 1. cıda. dirgən. dirən. neyzə. 1. iki nərsəni birləşdirən ucu iti, qaymaqlı tikə. 1. patuğ. 1. aşıl. rəbt. irtibat. peyvənd. 1. sancığ. birləşim çəki, nuxdəsi. qatım, qovşum, ək yeri.

tuşat 1. tutaş. tutaşı. salanaq. dəb. rəsm. qayda. adət. 1. tutaş. tutaşı. san. törə. rəsm. adət. 1. tutaş. tutaşı. satış. adət. ürf. rəsm.

tuşatıtmaq tutaşırmaq. tutaşıtmaq. axıtmaq. yürgətmək. yürkətmək. sərmək. sərgitmək. cari, rayic edmək. cərəyan vermək. adətə, dəbə salmaq. mərsum edmək.

tuşca tutşı. tutşu. tuştu. sınğıl. sınıl. səmimi. sincir. sinsir. dosca. yardağ. yartay. sıcağ. isti. ılığ. ısnığ. (lətif) mehriban. sevrək. söyrək. sövrək. söyəl. sövəl. süyəl. süvəl. (xudumani. mə'luf. utufətli) .

tuşçuluq tutsuluq. salçılıq. savçılıq. elçilik. (xastqari) .

tuşitən {> duşidən (fars) } < düşülmək sağılmaq. yağılmaq.

tuşlar - çatar barğa doğru yük, tuşlar amac doğru ox.

tuşlayacaq -sansız yaman tuşlayacaq yaşamın, hünər odur dolayıbən keçəsən, bəs bəllidir yaman basar eyini, sinə gərib döğüşünə girəsən. (sansız :saysız). (dolayıbən: dönük verərək. dövr vuraraq) .

tuşluq quşluq. ağızalma. sübhanə. çaşt.

tuşsun 1. tutşın. tutşun. tutsun. tuştun. sarqan. cana yaxın. cana yatan. - sarqan ər arvad. 1. . tutsun . -eski aldışı qayuq çoğunun, oğrunu qoysun, doğrunu tuşsun. (tuşsun: tutsun). (qayuq çoğunun: qəhbə, namət fələyin).

tuştay sağday. sayaq. sıyaq. mütəarif.

tuştu 1. tutşı. tutşu. sağ könül. sın, çin könül. səmimi qəlbli. 1. tutşı. tutşu. sinik. səmimi. 1. tutşı. tutşu. səlim. gəlişgin. yoğursaq. yoğsaq. yaxın. isrik. isti qanlı (xungərm) yarsıy. yastağ. (qavışsın. yumuşaq. yola verən) ilisin. insinik. inənc. çin sıtqılıy, çıtqılıy. sındıq. sinsir. sinbat. içdən. candan. canciyər. doğus dürüst. doğru dürüst. içli dışlı. muxlis. sadiq. səmimi. 1. tutşı. tutşu. tuşca. sınğıl. sınıl. səmimi. sincir. sinsir. dosca. yardağ. yartay. sıcağ. isti. ılığ. ısnığ. (lətif) mehriban. sevrək. söyrək. sövrək. söyəl. sövəl. süyəl. süvəl. (xudumani. mə'luf. utufətli) .

tuştuq tutşuq. 1. şölənğ. şölən. şöləngə. qurama. yeyib içməkli qonağlıq. sallıq. rəsmi, təşrifatlı çağrış. 1. tutuzuq. törən. törə. yortu. yorut. ayin. təşrifat. 1. tutuzuq. tutşuq. salvaş. sarvaş. təşrifat. 1. tutğuc. saçaltı. çatşuq. çaştuq (> çaşt (fars)}. qəhvəaltı. ağızalma. sübhanə. 1. tutuzuq. tutşuq. sansaç. təşrifat.

tuştun tutşın. tutşun. tutsun. tuşsun. sarqan. cana yaxın. cana yatan. - sarqan ər arvad.

tuşuş tuş. salbasal. salqasal. duranğ. parayapay. məadil. maadil. musavi.

tut -yanan ilə kül olma, hər tikana gül olma, qaçsa əlindən bəxdin, bırax bəxdin qoy qaça, qaçan bəxdə qul olma, bəx dediyin əlində, biri öldü biri doğar, quyla itsin öləni, əlində tut doğanı.
-düd, dud qarası tutmaq: qurumlanmaq. qurunlanmaq. qurumsılanmaq. quyumlanmaq. qoyumlanmaq.
-düd, dud qarası: qurum. qurun. qurumsı. quyum. qoyum.
- saldınsa bul, qoydunsa götür, qaçırdınsa tut.
-vur tut: soxa. hammısı. - soxa yalnız: yapa yalnız. - soxa bir uşağım var. - soxa bircə çörəyim qalıb.

tuta tuka. saluq. saluğ. salığ. çalığ. qalıb.
-uzanan. evrə evrə, mərhələ mərhələ, tuta tuta, dura dura uzanıb gedən: səğrik. səğrək. səğrə. səyrə.
- tuta tuta. səkə səkə. səpə səpə. sapa sapa. saça saça.

tutac tutaş. tuşac. sancaq. 1. qullab. çəngəl. qaymaq. 1. cıda. dirgən. dirən. neyzə. 1. iki nərsəni birləşdirən ucu iti, qaymaqlı tikə. 1. patuğ. 1. aşıl. rəbt. irtibat. peyvənd. 1. sancığ. birləşim çəki, nuxdəsi. qatım, qovşum, ək yeri.

tutamayan -südüyün tutamayan, saxlayanmayan: sidsək.

tutan qapan. (# sapan: savan > süpəh. qavan. qovan. qoğan. atan. daş atma ayqıtı)
- toxumada ipləri tutan ağac: sıyırqı
-kötü dilək düzgün yola götürməz, düz yol tutan hər gələnə əğilməz.
-hər nəyin ən incə, əl tutan yeri: sapaldağ. boyun. - yazığın sapaldağına birdənə endirdi.
-iti anlayan, qavayan, tutan: sıpıvğan. sıpqır. sezigir. sezüvğan. sezivgən. sızığır. sızğır. sızıvğan. dəryaftlı. fərasatlı. dərkli.
-sel tutan, sel axan yer, dərə: selavat. selağat. selaşat.
-sözün, qovlun tutan: sağdıyan. sözünün əri. tuturuqlu. tutruqlu. güvənilir.
-yoxsullardan əl tutan quruluş: səpilik.
-baştutan: salbaş. qalabaş. dikəbəy. məğrur.
-yerdə gizlətilmiş, saçılaraq qonan quşu tutan tələ çeşiti: saçratqu. saçratuq.
- dögül kişi bu: sözünü yel kimi tutan, özünü çox ucuz satan
-dırnağ tutan: sırtaş. sırtac. sırtax. sıntac. sıncar. naxungir.

tutanaq 1. (xəbər vermə). götəriş. götrüş. açığlayış. bildiri. bildirim. anlatı. iləti. sorağış. sorğayış. yazanaq. bültən. rapor. quzariş 1. kütük. çötük. bəlgə. vəsiqə. sicil.

tutar 1. > sudar. salın. zehn. andağ. yadaç. yaddaşt. 1. sın. sin. həcm.
-evrən verər yamanların tovunu, alçaq, tutar yaxşıların toyunu.
-kim bilirki kimi sevə kimini, gözdü görər ürək tutar birini.

tutarıq sudarıq (< tutarıq). andağıq. oylaq, not, yaddaş kağazı. kütül. küt. küsül. küs. çütül. çüt. fiş. - cibində küsül əlindən təprəşmək olmur.

tutarlı sınlı. sınığ. sinik. sinli. oyumlu. həcmli.
-az tapılır, tutarlı nərsələr yemək: quş sütüylə bəslənmək.

tutarsız 1. . silik. bağımsız. 1. savır. sovır. sapır. müsrif. 1. sınsız. sinsiz. həcmsiz.
- boş, anlamsız, tutarsız, yarasız söz: qozağ. kovaz. loğaz. ( > gəzafə). quru söz. (quru: boş. kofı. kovı. yararsız. yaraşsız. təksiz. bihudə. qoşdurum. havayi).

tutasan - yıxılırsa biri əldən tutasan sən kişisən, düşənə vurmuyasan taqqa təkə sən kişisən, varasan malla davara yoluvu azmıyasan sən kişisən, əzilib ya əzələr olsana topraq təki bərk sən kişisən, istəyin salmaya əldən ələ, ovsarlıyasan sən kişisən, kar koru kəl keçəli manlamasan sən kişisən (istəyin: həvəsin. nəfsin). (manlamasan: ayıblamayasan).

tutasıya tutmuş olaraq.

tutaş 1. tutaşı. tuşat. san. törə. rəsm. adət. 1. . tutaşı. tuşat. satış. adət. ürf. rəsm. 1. tutaşı. tuşat. salanaq. dəb. rəsm. qayda. adət. 1. tutac. tuşac. sancaq. qullab. çəngəl. qaymaq. 1. tutac. tuşac. sancaq. cıda. dirgən. dirən. neyzə. 1. tutac. tuşac. sancaq. iki nərsəni birləşdirən ucu iti, qaymaqlı tikə. 1. tutac. tuşac. sancaq. patuğ. 1. tutac. tuşac. sancaq. aşıl. rəbt. irtibat. peyvənd. 1. tutac. tuşac. sancaq. sancığ. birləşim çəki, nuxdəsi. qatım, qovşum, ək yeri.

tutaşa tutaşı. tuşatı. sadasal. dalbadal. durmadan. sıdırqasığa. sıtrasığa. sırqav. sıdırqa. sıyırqa. (şıdırqı) mudavim. (peyvəsdə). - işləri sıdırqa gözdə tutmaq.

tutaşı 1. tutaş. tuşat. salanaq. dəb. rəsm. qayda. adət. 1. tutaşa. tuşatı. sadasal. dalbadal. durmadan. sıdırqasığa. sıtrasığa. sırqav. sıdırqa. sıyırqa. (şıdırqı) mudavim. (peyvəsdə). - işləri sıdırqa gözdə tutmaq. 1. tutaş. tuşat. san. törə. rəsm. adət. 1. tutaş. tuşat. satış. adət. ürf. rəsm.

tutaşırmaq tutaşıtmaq. tuşatıtmaq. axıtmaq. yürgətmək. yürkətmək. sərmək. sərgitmək. cari, rayic edmək. cərəyan vermək. adətə, dəbə salmaq. mərsum edmək.

tutaşıtmaq tutaşırmaq. tuşatıtmaq. axıtmaq. yürgətmək. yürkətmək. sərmək. sərgitmək. cari, rayic edmək. cərəyan vermək. adətə, dəbə salmaq. mərsum edmək.

tutaşmaq tutuşmaq. gürməkləşmək. gurmaqlaşmaq.

tutat danat. (< danmaq). bükət. büğət. büvət. bənd. bağat. qayat. qaysat. (< qaytarmaq) sapat. savat. saçat. təpət. tüpət. duvat. sədd .

tutqu tutuş. sevgi. murad.
-təkin kişi sözün tutdu, döğüş keçdi savaş utdu. (təkin : seçgin. quzidə) (təkin kişi: təkcə kişiki). (təkin kişi: təkcə kişiki).

tutquc tutğuc. tuştuğ. saçaltı. çatşuq. çaştuq (> çaşt (fars)}. qəhvəaltı. ağızalma. sübhanə.

tutqun 1. sarqın. puslu. bürküt. (hava) 1. seçgin. seçin. tanğın. tanığın. müsəmməm. 1. sevgili. sövgülü. söygülü. süygülü. mə'şuq.
-çağlan ürək, çox bir üzü güldürər, tutqun ürək, bənizləri söldürər. (çağlan: şad olan)
-tutqun, yasıq, qəmli ötüş: satı. sağı. (sığı) .

tutqunluq sevgi. düşgünlük. bağlılıq. (duyqulanım).

tutqunluq quyu. qoyu. tuman. duman. qaranlıq. - quyu gecə. - tuman gecə. - quyuya daş atmaq: qaranlığı oxlamaq. güman, fərziyyə ilə davranmaq.

tutqunmaq utanmaq. durqunmaq. sıxınmaq. sifinmək. sıxcınmaq. sıxışmaq. sifcinmək. sifişmək. çəkinmək. -sənə nə olub belə sifinirsin. - sıxın:sifin: çəkin. utan.

tutqutan -bir tutudan, tutqudan, bənddən çözülmək, açılmaq istəmək: saçınsıramaq. çözənsirəmək.

tutlu dudlu. düdlü. qurumlu. qurunlu. qurumsı. quyumlu. qoyumlu. - qurumlu gözlük: günəş gözlüyü. tüstülü, tozlu gözlük.

tutluq tutluğ. sağlaqıc. saxlaqıc. sağlac. saxlac. 1. dingic. dingəc. dinclik, sağlaqlıq, güvənlik, əmanlıq, qorunma, əmniyyət, itminan, imənlik, yəminlik, tə'minat, atağsızlıq, təhlükəsizlik quramları, aracları, boyuğları, vəsayilləri. 1. vəsiqə. 1. girov. 1. rəhn. 1. təzmin. zamin. 1. asayişi xatir tə'minatı. 1. əmniyyəti iqdamlar.

tutmaq 1. (nərsəni nərsədən ayırmaq). sırmamaq. sırmalamaq. - balıq sırmadıq: balıq tutmaq. 1. avmaq. (# savmaq. atmaq) 1. quşutmaq. quşatmaq. qurşamaq. köşütmək. örtmək. - bulut göyü quşatdı. - duvar günün önün quşur, gün düşmür. 1. sinmək. sınğımaq. sınımaq. sinğmək. qapmaq. - qara boya hər çeşit ışığı sınar: qapar.
- sözə tutmaq: 1. sözlə başın qatmaq, oyalamaq. 1. sözü uzaldıb işdən alıqoymaq.
- su tutmaq: duş tutmaq.
-boş tutmaq: sərmək. sərimək. salına bıraxmaq. asmaq. oluruna, axışına vermək, ötürmək. saymamaq. boş vermək. boşlamaq. taxmamaq. önəmsəməmək. uğraşmamaq. ilgilənməmək. aldırmamaq. başısoyuğluq, qəflət edmək. ötürmək. qısrınmaq. qırsınmaq. ehmal edmək. - işin gücün sərib, gündən günə dalı düşdü. - ev eşiyin sərib, oynaş dalıca gəzir.
-dışında tutmaq: sərmək. sərimək. salmaq. yerdə bıraxmaq. atlamaq. unutmaq. üzərində durmamaq. qarışdırmamaq. velləmək. sərf nəzər edmək. - heç bir incəliyi sərmədən işi bitirdilər.
-qışqırıq tutmaq: qışqırınmaq. qışqınmaq. səkirmək. səkrəmək. səkmək. səksəmək.
-suysuzluğa, azlığa üz tutmaq. seyizləşmək. sayızlaşmaq. sayazlaşmaq. nadir, kəmyab oluşmaq.
-nərsiyə, bir yana əğinmək, yenilmək, düşnülmək, üz tutmaq, qəsd edmək, meyillənmək, təmayül göstərmək: sısınmaq. sesinmək. səsinmək. sıysınmaq. səvsinmək. sevsinmək. səvsinirmək. sevsinirmək. sansırmaq. sanısırmaq. sınısırmaq. sartınmaq. - bizim yeyib içib yatmağa çox sesinir. - göz könül öğrəşsə qana, əl yuşaqlığa savsıramaz. (yuşaqlığa: yumşaqlığa). - o uşağı vurğalı sesindi. - yavaş yavaş gedməyə sesinir. - havalar soyuğa səvsənimiş artıq. - hirsindən vurmağa, əl açmağa sevsindi. - könlün nəyə sansırır. - oyuna (qumara) haçandan səvsindiz: meyilləndiz. - bu sansırışın (bu təmayülün, meyillənişin) əlindən cana doydum.
-birbirindən sav, xəbər tutmaq:savlaşmaq. bilginişmək.
- küsü tutmaq: darılmaq. danışmamaq. qonuşmamaq.
- yaxcı fala tutmaq: qutqa saymaq, sağmaq.
-kef əhval, hal əhval tutmaq, soruşmaq: sağınışmaq. səğinişmək. umursuşmaq. sorunuşmaq.
-kölün iyi tutmaq: iyilik, yaxcı dilək diləmək. iyiyə, yaxcıya düşünmək. xoşbinanə düşünmək. uyğu (iygi) sağınmaq.
-ayrı tutmaq: ayırmaq. ayıtmaq. sarmaq. sarqıtmaq. sarvalamaq. salıtmaq. saltatmaq. quşatmaq. tutsatmaq. tusqarlamaq. dalqutlamaq. soyutlamaq. yalıtmaq. təcrit edmək. sıva, izolə, mücəzza, münfərid, cüdda, tənha edmək.
-düd, dud qarası tutmaq: qurumlanmaq. qurunlanmaq. qurumsılanmaq. quyumlanmaq. qoyumlanmaq.
-səngər tutmaq: sakınmaq. sınğırmaq.
-yas, matəm tutmaq: sağurlamaq. sağmırlamaq.
-qışqırıq tutmaq: sıncqırmaq. sıncırağımaq. sıncırağmaq. sincirəmək. hıncqırıqmaq. hıçqırmaq.
-nərsənin arxasən, dalısın tutmaq: sırıtmaq.
-nərsənin sayağın, sıyağın tutmaq: oxşamaq. sımaq. sıymaq. sıyamaq. sınmaq. sıyınmaq. sıyanmaq. - ona sımağa çox çalışdı, amma olmadı. - özün atasına sıydırır.
-tor, qarmaq (qullab), kəmənd kimi nərsə ilə tutmaq: qapdırmaq.
-üz tutmaq: savulmaq. sevilmək. sevrilmək. sıvılmaq. səğrilmək. sərğilmək. əğrilmək. sevməyə başlamaq. süzmək. axmaq. yenğimək. yenimək. yenismək. yensimək. sağınmaq. meyl edmək. - gün batmağa savuldu. - könlüm ona savuldu.