Üç dağ qoynunda yatan Tarovlum Kitab, dünyasını dəyişmiş tarovluların



Yüklə 7,55 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə7/44
tarix31.01.2017
ölçüsü7,55 Mb.
#6983
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   44

 

 
yal
 

El
şad Eyvazov_____________________
______________________ 
 
 
40
  
Tarovluda yer 
adları
 
 
Götürgə–Qubadlı
-
çayzə
mi  yolundan  Tarovluya 
ayrılan
 
yol 
Götürgə
 deyil
ə

yoxuşdan
 enirdi. Bu yol 
qoşa
 
saqqızlı
 
ağacların
 
yanından
 
keçirdi,
 
beş
-
altı
 
hektarlıq
 
münbit
 
ə
ra-
zil
ə
rd
ə
 
taxıl
 
ə
kilirdi.  
 
 
 
Çala
 
daşlar
-k
ə
ndin 
başlanğıcında
 yerl
əşir.
 
Ə
vv
ə
ll
ə
r bu-
rada 
taxıl
 
ə
kil
ə
rdi, sonralarsa orada 
şə
xsi t
ə
s
ə
r

fatlar ya-
ra
dıldı
.  Tarverdi  d
ə
r
ə
si-k
ə
ndin 
ə
sa
sını
  qoyan Taro 
kişinin
 
adı
 il
ə
 
bağlıdır.
 K
ə
ndin gir
ə
c
ə
yinin 
sağ
 t
ə
r
ə
find
ə
 
Ə
hm
ədalı
 
ya
lının
 
ə
t
ə
yind
ə
  yerl
əşir.
  Bu 
ə
razi 

ney  t
ə
r
ə
f  sa
yılır.
 
K
ə
ndd
ə
  yeni  tikil
ə
n  m
ə
kt
ə
b  v
ə
 
müa
sir  ma
ğa
za  burada 
yerl
əşirdi.
 

 bell
ə
r adlanan yer 
Korjalanlı

Qubadlı
 rayon m
ə
rk
ə
-
zi,  D
əmirçilə
r  k
ə
ndi  v
ə
 
Xocamsaxlı
  k
ə
ndl
ə
rinin 
ə
razisi  il
ə
 
h
ə
ms
ə
rh
ə
d  idi. 
Qırxbeş
-
Əlli
  hektardan  ibar
ə

ə
kin  yeridir. 
Orada  bir 
neçə
 
saqqız
 
ağacı
  var


Haça
  yeri-

bell
ə

ə
razisi v
ə
 
Yuxarı
 Xo
camsaxlı
 il
ə
 Qara qaya ara
sın
da yer-
l
əşirdi

İki
 hektar 
ə
kin sah
ə
sin
ə
 malikdi. XVIII 
ə
srin 
ə
vv
ə
l-
l
ə
rind
ə
  orada 
Haça
  k
ə
ndi  adlanan  bir 
yaşayış
  m
ə
sk
ə
ni 
var
mış.
 
Alırzayeri
-
Sudaşları

Darıyeri
 
Göydöşün
 
ə
t
ə
yind
ə
 
Darı  yeri 

___________________
________Üç dağ qoynunda yatan T
arovlum 
 
 
41
  
yerl
əşirdi.
 
Böyük

yaşı
 bilinm
ə
y
ə

palıd
 v
ə
 armud 
ağacları
 
vardı

Yolarası
-
keçmiş
  ticar
ə

karvanın
  yolu  ke
çə

ə
razi 
olaraq 
Ə
rik 
bağına
 
bitişik
  idi.  Eyvazyeri  is
ə
  Dar
ı
yeri  il
ə
 
M
ə
sd
ə
rl
ə
rin 
arasında
 yerl
əşirdi.
 
Darıyeri
 K
ə
rt 
dağının
 
ə
t
ə
-
yind
ə
 
Rüstə
m yerin
ə
 
bitişik
 idi. 
Yalyuxarı
 Bilgar v
ə
 N
əbiöl
-
dürülə

daş
, K
ə
sb
ə
l yeri 
arasındakı
 
ə
razi idi. N
ə
h
ə
ng pa-
lıd
 v
ə
 armud 
ağacları
 (o 
cümlə
d
ə
n, bir 
ə
d
ə

daş
 armudu) 
var


Göydöş
 
Ağbellə
r  v
ə
 
Qoşa
 
saqqızlar
  ara
sınd
a  yer-
l
əşirdi
.  XVIII 
ə
srin 
ə
vv
ə
l
ə
rind
ə
  burda  bir  k
ə
nd  olub.  Ala-
quşdağı
 
Gödə
kd
ə
r
ə
  il
ə
 
Muradın
 
daşı
 
ə
razisi  deyil
ə
n  yer 
olub. Qism
ə

pöhrə
lik idi. Xoruzpiri K
ə
rt 
dağının
 
ə
t
ə
yind
ə
-
Ağa
 
çayının
 
böyük
 bir 
göl
 
ə
m
ə
l
ə
 g
ə
tirdiyi 
ə
razi idi ki, k
ə
n-
din 
cavanları
  yay 
dövründə
  bu 
gölə
 
çimmə
y
ə
  ged
ə
rdi, 
(K
ə
m
ə
r
ə
l
ə

qayasının
 
ə
t
ə
yind
ə
). O yerl
ə
r Tarovlu k
ə
ndinin 
ə
sas 
taxılçılıq
 m
ə
rk
ə
zi 
sayılırdı.
 Bu 
ə
razil
ə

ə
vv
ə
ll
ə
r me
şə
-
lik  v
ə
  qaratikan 
kollarından
  ibar
ə
t  olub,  sonralar 
ə
razi  bu 
kollardan t
ə
mizl
ə
nib.  
 
 
 
M
ə
sd
ə
rl
ə

sıx
 
meşə
likd
ə
n  ibar
ə
t  olub,  sovetl
ə


n
ə
-
mind
ə
, daha da  d
ə
qiq  des
ə
k, 1979-1982

ci ill
ə
rd
ə
  tarixin 
qan 
yaddaşı
 olan n
ə
h
ə
ng 
ağaclar
 m
ə
hv edil
mişdir.
 T
ə
ndir 
Qızıl
 
qayanın
 
ə
t
ə
yind
ə
 yerl
əşirdi,
 
ə
razinin bir hiss
ə
si 
Çar
-
dax

 k
ə
ndin
ə
 m
ə
xsus idi. Tarovlu k
ə
ndinin 
payına
 iki hek-
tara 
yaxın
 
ə
razi 
düşürdü.
 Burada 
ə
sas
ə

taxıl
 
ə
kilirdi. M
ə
-
mi  d
ə
r
ə
si  Zeyv
ə
  k
ə
ndin
ə
  ged
ə
n  yolun 
üstündə
  yerl
əşirdi.
 

El
şad Eyvazov_____________________
______________________ 
 
 
42
  
Bu 
ə
razi  k
ə
ndin 
örüş
  v
ə
  otlaq  sah
ə
l
ə
rind
ə
n  biri  idi. 
Ə
razi 
qism
ə

pöh
r
ə
lik  t
əşkil
  ed
ə
n  balaca 

aclardan  ibar
ə
tdir. 
Pi
şik
 d
ə
r
ə
si 
Şüşdağın
 
ə
t
ə
yind
ə
 yerl
əşirdi.
 Bu 
ə
razi 

ney 
t
ə
r
ə

sayılırdı

Ə
sas
ə
n  bura  qaratikan 
kolları
  il
ə
 
örtülü
 
olurdu. 
Qış
 
aylarında
 k
ə
ndin mal-
qarası
 burada ota
rılardı.
 
Kolavat M
ə
mi d
ə
r
ə
sinin sol t
ə
r
ə
find
ə
 yerl
əşirdi.
 
İki
 hektara 
yaxın
 
ə
razid
ə
 
ə
vv
ə
ll
ə

taxıl
, sonralar is
ə
 kartof 
ə
kilirdi. Bu 
bitkil
ə
r  d
ə
my
ə
,  y
ə
ni  su
varılmadan
 bec
ə
ril
ə
rdi. 
Gödə
kd
ə
r
ə
 
Qubadlıdan
  Qafan  v
ə
  Gorus  t
ə
r
ə
fl
ə
r
ə
  ged
ə

maşın
  yolu-
nun  k
ənarı
 
adlanırdı.
  Eyni  zamanda, 
qonşu
 
Çardaxlıya

Ə
yin
ə
,  Cibikli  v
ə
  X
ə
l
ə
c  k
ə
ndl
ə
rin
ə
  ged
ə
n  yol  da  burdan 
keçirdi.
 
Gödə
kd
ə
r
ə
 
böyük
 
ə
razi idi, ancaq onun 
üç
 hektar 
ə
razisi Tarovlu k
ə
ndinin pa
yına
 
düşürdü.
 K
ə
pri yal 
ə
rik ba-
ğının
 
sağ
 t
ə
r
ə
fi 
sayılırdı.
 Burada Tarovlu k
ə
ndin
ə
 m
ə
xsus 
şə
xsi evl
ə
r yerl
əşirdi
. Taxta yeri K
ə
pri 
yalın
 
sağ
 quzey his-
s
ə
si 
sayılırdı
.  Burada 
ə
vv
ə
ll
ə

taxıl
 
ə
kil
ə
rdi,  son  vaxtlar 
k
ə
ndd
ə
  t
ə
s
ərrüfatlar
  art
dıqca

şə
xsi  t
ə
s
ərrüfatlar
  qurul-
mu
ş
du.  K
ə
rt 
dağının
 
ə
t
ə
yind
ə
-A
ğtorpaq
  deyil
ə
n  yerd
ə
 
z
ə
ngin  t
əbaşir
  eh
tiyatları
  a
şka
r  edilm

di. 
Oranın
  a
ğ
  tor-
paq
larından
 
çə
ltik 
döyə
rk
ə
n  lingin 
altına
  ata
rdılar.
 
Qızıl
 
qaya  Tarovlu  v
ə
 
Çar
dax

 
arasında
 
üç
  kilometrlik  bir  m
ə
-
saf
ə
d
ə
  yerl
əşirdi.
  Qaya
nın
 
hündür
  yeri 
yüz
  iyirmi  metr 
olar
dı.
 Qaya 
üç
 t
ə
r
ə
fd
ə

sıldırımlı
 
dağlarla
 
ə
hat
ə
l
ənmişd
i. 
Yalnız
 arxa t
ə
r
ə
fd
ə
n-P
ə
hyan 
düzü
nd
ə
n, 
Çardaxlı
 t
ə
r
ə
fd
ə

qayanın
 
başına
 
çıx
-
maq 
olardı.
  Bu 
cür
 
ə
l-
çatmaz
 
qayanın
 
hün
-
dür
  kaha
larında
  bal 
arıları
 
bütün
 il boyu yu-
va 
qurardı.
 B
ə
zi ill
ə
rd
ə
 
dağın
 
sıldırımlarında
 qu-
rulan 
arı
  p
ə
t
ə
kl
ə
rind
ə

bal axar
dı.
 
Əkin sahəsi 

___________________
________Üç dağ qoynunda yatan T
arovlum 
 
 
43
  
K
ə
rt 
dağı
  Erm
ə
nistanla  s
ə
rh
ə
dd
ə

başla
yaraq 
Yuxarı
 
Xocamsax

  k
ə
ndin
ə
 
doğ
ru  bir 
neçə
  kilometr 
uzanırdı.
 
Hündürlüyü
  min 
beş
 
yüz
  metr 
olardı.
  Orada  yerl
əşə
n  s
ıx
 
meşə
likl
ə
rd
ə
 
zoğal
, al
ça
, qaragil
ə

ə
zgil, pa
lıd,
 ulas (v
ə
l
ə
-
si), v
ə

ağacları
 
üstünlük
 t
əş
kil  edirdi. K
ə
rt da
ğının
 zirv
ə
-
sinin eni 
beş
 
yüz
-
altı
 
yüz
 metr, 
uzunluğu
 is
ə
 bir tam onda 
s
ə
kkiz  kilometr  olan 
ə
kin  sah
ə
sind
ə
  arpa,  ya  da 
buğda
 
ə
kil
ə
rdi. Bu 
dağın
 
üstünə
 yal
nız
 Xan
ə
y
ə
 
ə
razid
ə

çıx
maq 
mümkün
  idi.  Sa

  yo
xuş
 
beş
 
yüz
  metrlik  bir 
ə
razini 
ə
hat
ə
 
edirdi. 
Hün
d
ürlüyü
  alt
mış
  metr  olar
dı.
  Torpa
ğın
  r
ə
ngi  sa-

ya 
çalardı
.  Ya
ğış
  ya
ğanda
 
möh
k
ə
m  pal
çıq
  olard
ı

Sarı
 
yo
xuş
 
Çar
dax

  k
ə
ndi  il
ə
  Tarovlu  s
ə
rh
ə
ddind
ə
  yerl
əşirdi.
 
Qış
 f
ə
slind
ə
 h
ə
min yol 
çox
 t
ə
h

k
ə
li olar
dı.
 Yal 
yuxarı
 is
ə
 
Zeyv
ə
  k
ə
ndin
ə
 
yaxın
  bir 
ə
razid
ə
  yerl
əşir
di. 
Ə
kin  sah
ə
-
sind
ə
  peyv
ə
nd  armud  v
ə
 
palıd
 
ağacları
 
göv
d
ə
sinin  dia-
metri  b
ə
z
ə
n  bir  tam  onda  s
ə
kkiz-iki  metr
ə
 
çatardı
.  Bu 
ə
razi on hektara 
yaxın
 
ə
kin sah
ə
sind
ə
n ibar
ə
tdir. Sovetl
ə

d
ö
n
ə
mind
ə
  burada  Frunze 
adı
na  kolxozun 
taxıl
 
xırmanı
 
yerl
əşirdi
.  Bilgar  iki  hektara  ya
xın
 
ə
kin  sah
ə
sind
ə
n  iba-
r
ə
tdir.  Son 
dövrlə
r  Tarovlu  sakini  Oqtay 
müə
llim  bu 
ə
ra-
ziy
ə
  su 
çə
kib, 
keçmiş
 
arxı
  b
ə
rpa  ed
ə
r
ə
k  t
ə
p
ə
ni  ya
rıb
 
ə
lli 
santimetrlik eni, d
ö
rd tam onda 
beş
 metr 
hündürlüyü
 olan 
arx vasit
ə
sil
ə
 
bağ
-bostan sal
mışdı
. Bu 
ə
razid
ə
 k
ə
ndin 
heç
 
bir  sah
ə
sind
ə
  bitm
ə
y
ə
n  Xa
rıbülbül
 
gülü
  bitirdi.  H
ə
min 
ə
razid
ə
 
qoşa
  armud 
ağaclarının
 
ə
tra
flarında
 
sıx
  v
ə
  s
ə
rt 
pöhrə
lik  yerl
əşirdi
.  S
ə
rt 
pöh
r
ə
nin 
ə
t
ə
yind
ə
  S
ə
n
ə
m
düşə

gölü
  yerl
əşirdi
.  Bu 
gölün
  ya
xınlığında
 
fındıq
 
ağac
la
rının
 
dibind
ə
  Nov
ruzalı
 
kişinin
 
oğlu
 
Ə
sg
ə
rin  h
ə
yat 
yoldaşı

k
ə
ndd
ə
 
çoxlarının
 
biş
-
düşünü
  b
ə
y
ə
nm
ə
y
ə

gözə
l  ana-
Narış
 
xanımın
 
adını
 
daşıyan
 bir bulaq 
vardı
. H
ə
min bulaq 
yalnız
 
Narış
 
xanıma
 m
ə
xsus idi. 
 
Adını
  d
ə
f
ə
l
ə
rl
ə
 
vurğu
la
dığımız
 
Ə
rik 
bağı
  K
ə
rt  da
ğının
 
ə
t
ə
kl
ə
rind
ə
n k
ə
nd
ə
 t
ə
r
ə

beş
 
yüz
 metrlik bir m
ə
saf
ə
d
ə
 yer-

El
şad Eyvazov_____________________
______________________ 
 
 
44
  
l
əş
irdi. Bu 
ə
razid
ə
, ad
ın
dan 
göründüyü
 kimi, 
çox
lu 
ə
rik v
ə
 
alma 

acla

 
salınmışdı
. Sonralar bu 
bağ
 sah
ə
si kolxoza 
verildi. 
Sarı

qır
m
ızımtıl
 r
ə
ng
ə
 
çalan
 
ə
rik v
ə
 yemi
şə
b
ə
nz
ə

uzunsov  alma  a
ğac
lar
ının
  meyv
ə
l
ə
ri  ye
tiş
dikd
ə
 
ağaclar
 
kolxozun 

susi 
komissiyası
  t
ə
r
ə
find
ə
n  qiym
ə
tl
ə
ndiril
ə
r
ə

k
ə
nd 
ə
halisin
ə
  sa
tılırdı.
 
Şil
-
lanlı
  K
ə
rt 
dağının
 
ə
t
ə
yind
ə
 
yerl
əşirdi.
  Bura 
şillanın
  v
ə
-
t
ə
ni idi. 
Şillan
 
ə
sas
ə


 l
ə
-
çə
kli 
qızılgülün
 meyv
ə
si sa-
yılırdı.
  Bu 
ə
razid
ə
  eyni  za-
manda 
özü
n
ə
m
ə
xsus 

 

-
zılgüllə

olardı
  ki,  buna  da 
«
k
ə
l
ə
m-
qızılgül
l
ə
ri
»
  deyilir-
di. Bu 
güllə
r kol 
şə
kild
ə
 yox, 
t
ə
k-t
ə
k, 
çu
buq ha
lında
 bit
ə
r, 
hündürlüyü
 otuz-
qırx
 santimetr
ə
 
çatardı

Şüşdağ 
k
ə
nd
ə
 bi-
tişik
  idi, 
hündürlüyü
  min  iki 
yüz
  metr  olar
dı.
 
Dağa
  yal
nız
 
texniki  vasit
ə
l
ə
rin 
kömə
yil
ə
 
çıx
maq 
mümkü
n  idi.  Bu 
dağa 
yalnız
 

Camal  yeri

nd
ə
n  qalxmaq 
mümkündü
.  Bu 
dağda 
cin 
daşları
 v
ə
 tarixi m
ə
lum olmayan t
ə
v
ə
r
ə
 
daşları
 deyil
ə

n
ə
h
ə
ng  qaya  t
ə
p
ə
l
ə
ri 
vardı
.  Bu  qayalarda 
böyük
  kahalar 
var idi ki, yaz 
aylarında
 
güclü
 ya
ğış
lar 
yağan
 zaman 
xırda
-
buynuzlu 
heyvanları
  h
ə
min  kahalara 
yığardılar.
 
Şüşdağı
 
ə
sas
ə

güney
 
olduğu
 
üçün
  orada  k
ə
klik 
çox
 
olardı.Yaz
 
f
ə
slind
ə
  k
ə
klikl
ə
rin  qaq
qıltısı
  sanki  bir  ansambl  t
əşkil
 
edirdi. 
Ə
hm
ədalı  yalı
-
gödə
k  d
ə
r
ə
d
ən  başlayaraq  çaladaş
lara 
q
ə
d
ər uzanır.
 
Yalı
n bir t
ə
r
ə
fi 
ə
kin  sah
əsi üçün, qa
lan his-
s
ə
si  is
ə
 
örüş yeri üçün ə
h
ə
miyy
ətli idi. Gü
ney  hiss
ə
sind
ə
 
yazda sarıköy
n
ə
k  v
ə
 
alapaxta quşları çox olardı.  Bu yer
-
l
ə
rd
ə
 1915-1917-ci ill
ə
rd
ə
 erm
ə
nil
ə
rl
ə
 apa
rılmış döyüş za
-
Şillan kolu 

___________________
________Üç dağ qoynunda yatan T
arovlum 
 
 
45
  
manı çoxlu sayda beşatılan tü
f
ə
ngl
ə
rin gilizl
ə
rini toplamaq 
mümkün idi.
 
 
 
 
Quyu  bulaq-k
ə
ndin  giri
şin
d
ə
  Saq
qızlı
  adlanan 
qayanın
 
ə
t
ə
yind
ə
 yerl
əşir.
 Uzunlu
ğu
 bir tam onda 
üç
 kilometr olan, 
ə
sas
ə
n  d
ə
  qaratikan  kol
larından
,  tarixi  m
ə
lum  olmayan 
daş
  kahala
rın
dan  ibar
ə
tdir  v
ə
  k
eçilmə
z  bu
rulğan
  quyular
ı
 
var.  Qara  d
ə
r
ə
  deyil
ə

ə
razi 
Qubadlı–ç
ayz
əmi maşın
  yo-
lunun sağ tə
r
ə
find
ə
 yerl
əşi
r. Bu 
ə
razini bir vaxtlar 
özlə
rin
ə
 
sığınacaq
 
seçə
n quldurlar sa
vadlı
, ziya

 v
ə
 z
ə
hm
ə
t sev
ə

insanlara 
güc
l
ə
ri 
çat
ma
dığın
dan pis 
ə
m
ə
ll
ə
rini, niyy
ə
tl
ə
rini 
h
ə
yata 
keçirmə

üçün
  h
ə
min 
şə
xsl
ə
rin  t
ə
s
ə
r

fat
larına,
 
mal-
qaralarına
  x
ə
sar
ə
t  yetir
ə
rdil
ə
r.  Sonralar  k
ə
nd 
ə
ha-
lisinin 
kömə
kliyi say
ə
sind
ə
 
dövlə
t orqan
ları
 t
ə
r
ə
find
ə
n h
ə
-
min 
quldurların
  kimliyi 
müə
yy
ə
nl
əş
dirilib  c
ə
za
larına
 
çat
-
dırıldı.
 
Onlar İ
lahi t
ə
r
ə
find
ə

ə
m
ə
ll
ərinin “ca
vab
larını” alır
-
dılar.
 
*** 
Yüklə 7,55 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   44




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin