Uşaq, yenİyetmə və gənc Böyük Rəhbər həzrət Ayətullah Xameneinin baxışında

Əməllə yanaşı olan elmin hətta ölümdən sonra da faydalı olması

Siz on illərlə bu dünyada yaşayacaqsınız. Odur ki, özünüzü elm baxımından hazırlamalısınız. Elm insana ömrünün sonuna qədər faydalı amillərdəndir. Əgər elmin ardınca yaxşı və həmişəyaşar əməl də olsa, ölümdən sonra üçün də faydalı olar. Dərs oxumaq sizə ən vacib əməllərdəndir.²⁴¹

Elm və imandan qaynaqlanan iradə

Əzizlər! zaman ötdükcə daha aydın görünür ki, xalqımızın və İslam vətənimizin gələcəyi elm və imandan qaynaqlanan iradələrdən asılıdır. Keçmiş zamanlarda başımıza gələnlər bu üç amilin birinin olmamasından gəlmişdir: iman, elm və bu iki amilə söykənən iradə. Siz öz həyatınızın bahar çağında elm öyrənməklə məşğulsunuz. Əvvəla, bunu mühüm sayın və bacardığınız qədər bundan bəhrələnin. İkincisi isə imanı gücləndirmək və mənəvi paklığı qoruma da gənclikdə daha asandır. Bunun üçün də lazımi səyinizi göstərin. Üçüncüsü isə öz vətəninizin vəziyyətini araşdırmağı, rəşadətli, mömin və aydın xalqın böyük problemini yaddan çıxarmayın. Siz və yetişməkdə olan mömin və işgüzar gənc nəsil Allahın istəyi ilə İran İslam Respublikasının müstəqlliyini, azadlığını hədəf seçmiş bütün bədxahlara qələbə çalacaqsınız. Sizin üçün Allahın yardımını və həzrət Bəqiyyətullahın duasını arzu edirəm.²⁴²

Siyasət və idarəçilik sahəsi

Vilayət və rəhbərlik

İmamın əsgərləri

Bütün xalq, xüsusən də əziz gənc və yeniyetmələr özlərini sevimli imamlarının əsgəri bilsinlər. Allaha arxalanmaqla və Allahın böyük vəlisi olan həzrət Mehdidən (ə) yardım almaqla, qüvvə və qüdrətlə imamlarının uca məqsədlərinə sarı hərəkət etsinlər və bilsinlər ki, son qələbə onlarındır.²⁴³

Gənclərin və rəhbərin qarşılıqlı sevgisi

Gənc çiçəklənməkdə olan yeni ağac və əksər yaxşılıqların, gözəlliklərin cəm olduğu şəxsdir. Siz əziz gənclərdə müşahidə olunan bu paklıq və məhəbbətin qaynağı pak və nurlu gənclik qəlbidir. Sizə deyim ki, mənim əzizlərim, bu məhəbbət qarşılıqlıdır. Bu qoca atanızın da ürəyi siz gənclərə məhəbbətlə doludur.²⁴⁴

Rəhbərin əsas müraciət tərəfi

Mənim əsas müraciət tərəfim gənc təbəqə, xüsusən də gənc alimlər, tələbələr, elm, mədəniyyət, maarif, tədqiqat, müzakirə və araşdırma adamlarıdır.²⁴⁵

Gənclərin ürəyinin fəthi

İmamın rəhbərliyi, xalqın çox böyük əksəriyyətinin dəstəyi və gənclərin canfəşanlığı ilə əzəmətli xalq qiyamı, dünyada bənzərsiz olan o hərəkət, yəni bizim İslam inqilabımız qələbə çaldı. Bu, bir fəth idi. Həm hegemonluqla mübarizə fəthi idi, həm də ondan üstünü, gənclərin qəlbinin fəthi. Bunu İslam, inqilab və imam etdi. Bu, ən böyük zəfər idi. İmamın ən böyük işi gəncləri belə yetişdirməsi idi.²⁴⁶

Siyasi baxış

İnqilabın əsas təməlləri

Siz tələbə, şagird və gənclər gələcək üçün inqilabın əsas təməllərisiniz. Bu gün də sizin inqilaba böyük təsiriniz var, çünki gəncsiniz. Siz bu gün də siyasi, hərbi quruculuq və digər hər hansı bir sahədə iştirak etsəniz, inqilabın aktiv qüvvələri olarsınız. Bu gün təsirli amilsiniz, sabah isə əsas və həlledici amil olacaqsınız. Çalışın inqilabı köklü surətdə, elmi və məntiqi əsasları ilə düzgün tanıyın.²⁴⁷

İnqilabın hadisə və məfhumlarının dərki

Ölkənin taleyini düşünməyən, dünyada ölkəsi əleyhinə planlaşdırılan hadisə və düşmənlikləri görməyən, onlara qarşı coşmayan bir gənc özünə inqilabçı bir xalqın gənc vətəndaşı adını qoymağa layiq deyil. Gəncin ruhu çətin dönəmlərdə ölkənin və xalqın dadına çatan xilaskar və aktiv ruhdur. Bugünkü nəslin gənci Rza xanın və Məhəmmədrza şahın repressiya dövründə yaşamadığı üçün bəxtəvərdir. O zamanın gənclərinin çəkdiyi çətinliklər heç zaman bugünkü gənclərin yadından çıxmamalıdır. Əlbəttə, bu fədakarlıq təkcə bizim millətə məxsus deyil. Digər xalqların gənc və yeniyetmələri də ölkələrinin işğalı və xalqlarına hakim olan repressiya dövründə fədakarlıq etmişlər. Bu gün siz gənclərin vəzifəsi budur ki, inqilabı ruhunuzun dərinliklərinə aparasınız, inqilab anlayışını və onun düşüncə əsaslarını dərindən dərk edəsiniz, bu xalqın ehtiyaclı olduğu və iki səhnədə mübarizə apardığı vaxt üçün özünüzdə saxlayasınız. Birinci səhnə inqilabı iqtisadi, hərbi və ya siyasi baxımdan təhdid edən səhnədir. Siz o ehtiyatı inqilabı və ölkəmizi zamanın və mövqeyin tələblərinə uyğun şəkildə qorumaq üçün işlətməlisiniz. İkinci səhnə quruculuq səhnəsidir. Ən yaxşı qurucular inqilabçı quruculardır.²⁴⁸

Tələbələr və siyasət

Bizim gənc təbəqəmizi, universitetlərimizi siyasətdən bixəbər yetişdirməyə çalışmış və indi də çalışan qüvvələrə Allah lənət eləsin! Gənclərinin ümumiyyətlə, siyasi məsələlərdən xəbəri olmayan, dünyanın siyasi hadisələrini və cərəyanlarını anlamayan və düzgün təhlil edə bilməyən bir ölkə məgər xalqa arxalanıb hakimiyyət, hərəkət, mübarizə və cihad edə bilər?²⁴⁹

Yanlış siyasi təfəkkürlər

İnqilabın əvvəllərində bu ölkədə bir qrup gənc əllərinə silah götürüb Şərqin və Qərbin mübarizə apardığı inqilabçı dövlətlə vuruşmağa başladılar. Düşmən bu yazıq uşaqların beyninə yanlış siyasi fikir yeritmişdi. 1979-1980-ci illərdə tələbələr Tehran Universitetində barrikada qurub, silah götürüb inqilabçı dövlətə və xalqa atəş açırdı. Bu iş hansı meyarla başadüşülən və inanılasıdır?! İnqilabın düşmənləri qarşısında sinəsini sipər etməli və həyatı bahasına olsa belə, bu inqilabı qorumalı olan bir tələbənin özü inqilabın bəlasına çevrildi. Bu, əsla inanılası deyil, lakin baş verdi.²⁵⁰

Gəncin sayıqlığı, ağıllılığı və səbri

Bir kəlmə də siz gənclərə deyim. Əziz gənclər! Siz inqilabın və İslamın ümidlərisiniz. Siz bu məmləkəti sürətlə çiçəkləndirə bilərsiniz. Məmləkətin gənci ağıllı, sayıq, səbirli və mövqelərə diqqətlə danışsa, qərar versə və əməl etsə, ölkə gülüstana çevrilər, kor həyəcanlar ortaya çıxdıqda isə düşmən tez istifadə edər.²⁵¹

Tarixi sığortalayan amil

Aktiv, həvəskar, ümidli və əxlaqlı gənc bir tarixi sığortalaya bilər. Məhz buna görə sionistlər, müstəmləkəçilər və nəhəng transmilli şirkət sahibləri illərlə dünya ölkələrinin gəncləri üzərində işləmiş, gənc nəsilləri fəsada sürükləməyə çalışmışlar. Çalışmışlar ki, iradə və ümidlərini alsınlar, gələcəyi qaranlıq göstərib, məyus etsinlər, əsəbi və əxlaqi problemlərə düçar etsinlər. Dünyada gördükləriniz təsadüfi deyil. Bizim ölkəmizin əziz gənc və yeniyetmələri olan sizlər üçün də çox yuxular görüb, çox planlar cızıblar. Allaha şükür olsun ki, sizin sayıqlığınız nəticəsində bacarmayıblar.²⁵²

Siyasi düşüncənin zəruriliyi

Ən savadlı alimlərin də siyasi beyni, siyasi düşüncəsi olmasa, bir şirniyyatla düşmənə qoşularlar. Bizim gənclərimiz bu incə məqamları dərk etməlidirlər.²⁵³

Düzgün xəbərlərlə siyasi təhlil

Gənclərə tövsiyəm budur ki, cinah davalarına əhəmiyyət verməsinlər. Mən demirəm ki, bizim fikrimizcə eyibli olan bəzi məsələlər barədə müzakirə aparmayaq. Müzakirə aparın, lakin çalışın müzakirəniz obyektiv olsun. Gənclər xüsusən universitetdə söhbət etsinlər, müzakirə aparsınlar, lakin təhlilləri düzgün xəbərlərə və reallıqlara əsaslansın və təhlillər doğru olsun.²⁵⁴

Siyasi baxışın olmaması

ABŞ-ın qorxduğu hətta siyasi çıxışlar da deyil. Əlbəttə, siz siyasi təhlil qabiliyyəti əldə etməlisiniz. Gənclərin və xalqın siyasi görüşü olmasa, aldanarlar, onları səhnədən çıxarar və din vasitəsilə kənara çəkərlər.²⁵⁵

Siyasi ayıqlığı gücləndirmək

Özünüzdə siyasi ayıqlığı gücləndirin ki, düşmənin təbliğatına aldanmayasınız. Bu da mühüm şərtdir. Bunu unutmaq olmaz. Elm öyrənməkdə olan siz gənclər xalqın birliyini daha uca tutun. Ehtiyatlı olun ki, qrup, partiya, üslub və istiqamət maraqları sizi bir kənara çəkməsin. Bunlar şeytanın işidir və böyük şeytan bunlardan çox xoşlanır.

Diqqətli olun. Bu gün kiminsə ağzından təsadüfən, müxalif söz çıxsa, sabah beynəlxalq media onu yayacaq; kim olursa-olsun. Nə üçün? Çünki onu deyənlə işləri yoxdur, bu ölkədə müxalif sözün özü onlar üçün əhəmiyyətlidir.²⁵⁶
Qlobal hegemonizmə qarşı mübarizə

Siz tam ayıq olmalısınız. Biz gənc nəsildən bunu gözləyirik. "Hegemonizmə ölüm!", yaxud "ABŞ-a ölüm!" deməklə iş bitmir. Bu, bir şüardır, lazımdır və var. Lakin şüar əsasında işləmək də lazımdır. Siz gənclər bir yerdə əyləşin, söhbət edin. Mən universitetin və gənc mühitinin siyasi olmasını dedikdə bunu nəzərdə tuturam. Bu xalqın, bu ölkənin yolunu göstərən bir nişan olan qlobal hegemonizmlə mübarizəni araşdırın və açıqlayın.²⁵⁷

Dindarlıq və siyasət

Haqqı tanımaq üçün ayıqlığa ehtiyac

Hər bir inqilabın çətin dövrü haqq və batilin qarışdığı dövrdür. Baxın, Əmirəlmöminin bundan fəryad çəkir. Peyğəmbər zamanı belə deyildi. Peyğəmbər zamanı sıralar aydın idi. Qarşı tərəf kafirlər, müşriklər və Məkkə əhalisi idi, mühacirlərin hər birinin onlara dair xatirəsi vardı: "O məni vurdu"; "O məni zindana saldı"; "O mənim sərvətimi taladı" və sair. Odur ki, şübhə yox idi. Yəhudilər vardı, bütün Mədinə əhalisinin, mühacir və ənsarın tanış olduğu təxribatçılar vardı. Bəni-Qüreyzə döyüşündə Peyğəmbər çoxlarının boynunun vurulmasını əmr edəndə heç kəs qaşını çatıb demədi ki, nə üçün. Çünki məsələ aydın idi, şübhə və qaranlıq məqam yox idi. Belə yerdə döyüşmək də, imanı qorumaq da asandır. Bəs Əmirəlmömininə qarşı çıxanlar kimlər idilər? Elə bilirsiniz zarafatdır?! Elə bilirsiniz Abdullah ibn Məsud kimi böyük bir səhabənin, nəql olunanlara əsasən, Əmirəlmömininin vilayətinə sadiq qalmaması kiçik məsələdir?! Siffeyn döyüşündə Rəbi ibn Xuseym və digərləri Əmirəlmömininin yanına gəlib dedilər ki, biz bu döyüşdən narazıyıq, icazə ver sərhədlərə gedək və döyüşə qatılmayaq. Rəvayətdə deyilir ki, onlar Abdullah ibn Məsudun səhabələri idilər.²⁵⁸ Belə yerdə məsələ çətinləşir.

Şübhə daha güclü olanda İmam Həsənin (ə) dövrü kimi olur. Siz nə baş verdiyini bilirsiniz. Əmirəlmömininin dövründə şübhə bir qədər zəif idi, Əmmar Yasir kimi böyük ifşaçılar var idi. Harada bir hadisə baş verirdisə, Əmmar Yasir və Peyğəmbərin bəzi böyük səhabələri gedib danışır, izah edir və ən azı, bəzi adamlar üçün şübhələri aradan qaldırırdılar. İmam Həsənin (ə) dövründə isə bu da yox idi. Şübhə dövründə və aydın bilinməyən kafirlə döyüşmək, şüarları öz məqsədlərinə uyğunlaşdıran adamlarla vuruşmaq olduqca çətindir. Çox sayıq olmaq lazımdır.

Allaha şükür olsun ki, biz hələ belə bir dövrdə deyilik. Hələ sıralar, çoxlu prinsip və həqiqətlər aydın və aşkardır. Amma əmin olun ki, həmişə belə olmayacaq. Siz ayıq olmalısınız. Gərək bəsirət gözünüz olsun, Allah istəyən xətdə olub-olmadığınızı biləsiniz. Bunun üçün ayıqlıq lazımdır. Buna əhəmiyyətsiz yanaşmayın.²⁵⁹

Ölkənin gələcəyi, dindar və mütəfəkkir gənc

Bu günün gənci dindar, mənəviyyatlı, mərifətli, düşüncəli və qeyd etdiyim mənada təqvalı olsa - yəni diqqətlə, planlı və düşünülmüş şəkildə qərar versə və addım atsa, ölkənin gələcəyi ona məxsus olacaq.

Əksinə, ölkənin gənci avaralıqla, din və inqilabın prinsiplərinə, həqiqi şüarlarına etinasızlıqla, ölkənin və dünyanın müxtəlif məsələlərinə dair təhlildən uzaq inkişaf etsə, əgər dərs oxusa da, bu, ölkənin xeyrinə tamalanmayacaq və ölkənin uğurlu gələcəyi təmin olunmayacaq.²⁶⁰
Gəncləri ucaldan amillər

İndiki nəsli ucalda bilən aşağıdakı xüsusiyyətlərə yiyələnmək lazımdır: dindarlıq, elm, işçi vicdanı və intizam, cəsarət, iffət, alicənablıq, siyasi ayıqlıq, inqilabçı ixlası, əmanətdarlıq, məhəbbət, qardaşlıq, müstəqillik və azadlıqsevərlik.²⁶¹

Səadət və azadlıq bayrağını ucaltmaq

Bu dövrdə müsəlmanlıq - səadətdən, azadlıqdan, xeyir-bərəkətdən və əsarət zəncirlərini qırmaqdan ibarət olan bayrağı ucaltmaqdır. Bu qədər səmərəli bir bayrağı ucaltmaq asan deyil, müqavimət lazımdır.²⁶²

Müharibə və əsarət imtahanı

Bəzi gənc tələbələr elm hövzələrindən cəbhəyə yollandılar, ağır müharibə dövründən sonra əsirlik sınağını da uğurla başa çatdırdılar, ruhaniliyə eşq və ümidlə uca yurdlarına döndülər. Bu, çox böyük, möhtəşəm və tarixi bir məsələdr. Mən deyərdim ki, Şiəliyin, fiqh elminin və din alimlərinin minillik səmərəli ömrü boyu belə bir hal görünməmişdi. Mən bunu yaxşı əlamət kimi qəbul edir, bu qrupu çox əhəmiyyətli sayır və ümidvaram ki, İslam dünyası və müsəlman xalqlar gələcəkdə sizin faydalarınızı bütün vücudları ilə hiss etinslər.²⁶³

Gəncin zülmə qarşı çıxması

Gənc təbiətcə zülmə və şiddətə qarşı mübarizdir. Gəncin xisləti belədir ki, varlığı zülmdən ibarət olan - sionizm rejimi belədir - bir dövlət görsə, ona qarşı çıxır.

...Gəncin xisləti belədir. Gənc zülmə qarşıdır, quldurluğa, haqsızlığa, zülm və zorakılığa müxalifdir. Bizim gənclərimizə heç bir təbliğat aparılmasa da, ABŞ-ın ölkəmizə, Orta Şərq ölkələrinə, inqilaba nə etdiyini bilmələri ona qarşı çıxmaları üçün yetər. Yəni ABŞ və sionizmə, təcavüzkar və zalıma qarşı mövqe seçmək üçün kiminsə tövsiyəsinə ehtiyacları yoxdur. Gəncin xisləti belədir.²⁶⁴
Bir xalqa ən böyük hörmətsizlik

Lakin xalq, xüsusən də gənclər, tələbə və şagirdlər harada olsalar, bir xalq üçün ən böyük hörmətsizliyin hegemon əcnəbiyə təslim olmaqdan ibarət olduğunu dərk edirlər.²⁶⁵

Amalların keşiyini çəkmək

Gəncin real və canlı amalları

Bəzən hansısa maneələr insanın gözünü tutur, amalları çox uzaqda və əlçatmaz göstərir. Bu, çox təhlükəlidir. Bəzən amallar unudulur. Gənc mühitlərində isə amallar hiss olunur, yaşanır, canlı və əlçatandır.²⁶⁶

İnqilab dəyərlərinin müdafiəçisi

Dünyaya və şəxsi maraqlara könül verməyən mömin gənc dəyərləri müdafiə edə bilər. Özü çirkab içində və əsir olan şəxs dəyərləri müdafiə edə bilməz. İnqilabı, İslamı və İslam dəyərlərini ixlaslı gənclər müdafiə edə bilərlər.²⁶⁷

Gənclərin fəallığı

Siz əziz gənclər həmişə inqilabın ən səmimi müraciət tərəfləri olmusunuz. Sizin gözəl cavablarınız həmişə inqilabın nəfəsini təzələmiş, fəryadları bir-birinə calayaraq inqilabın əzəmətini düşmənə göstərmişdir.²⁶⁸

İnqilabın şüarlarını uca tutmaq

Əzizlər! Bu ölkənin inkişaf, ucalıq və abadlıq yolunun nişanları olan inqilab şüarlarını uca tutun, bütün vücudunuzla müdafiə edin, bəzən öz içimizdən olan və öz dilimizdə danışan əcnəbilərin uyğun səhlənkarlığına dözməyin.²⁶⁹

İnqilabın gənclərə təsiri

İslam inqilabının bu parlaq ulduzlarının - indi cəbhələrdə şəhidliyi sevinclə qarşılayan gənclərin ibadəti, itaətkarlığı və bu gün simalarında görünən səcdə əlamətləri keçmişdə belə parlaq və möhtəşəm olmamışdır. Bizim İslam inqilabımız bir iksir sayağı bu insanları elə dəyişdirdi ki, inqilabın rəhbəri və dünya məzlumlarının ümidi uzaqdan onların əllərini öpdü və bununla fəxr etdi.²⁷⁰

Düşmən qarşısında müqavimət və ölkəni müdafiə

Ölkəmizi və İslamı təhdid edən düşmənlər qarşısında güclü iradənizlə və igidliklə möhkəm dayanmalısınız. Ölkənin müstəqilliyi sizdən asılıdır. Ölkəni müdafiə işi sizin kimi qeyrətli və iradəli gənclərin üzərinə düşür.²⁷¹

İslam inqilabını müdafiə

Məcburən qatıldığımız səkkizillik uzun müharibəni bu məmləkətin gəncləri bitirdilər. Bu gün də gənclər Allah və İslam yolundadırlar. Əgər bu gün də bu inqilabı hər hansı bir təhlükə təhdid etsə, ilk növbədə bu gənclər meydana çıxacaqlar; hövzələrin, universitetlərin, bütün ölkənin və müxtəlif təbəqələrin gəncləri.²⁷²

Müqaviməti və birliyi qorumaq

Bu müqaviməti qoruyun, bu dirənişi uca tutun! Müqavimətinizlə, birliyinizlə, ölkənin müxtəlif siyasi, iqtisadi, quruculuq və idarə sahələrində iştirakınızla, məmurlara arxa durmanızla İslama xidməti davam etdirin.²⁷³

Mömin gəncin düşmənin təxribatı qarşısında sayıqlığı

Bu gün inqilabdan ziyan görənlər, İslam Respublikası sayəsində bu ölkəni qarət süfrələri yığışdırılanlar gənclərin üzərində mərkəzləşmişlər. Dəfələrlə demiş və təkrar etmişlər ki, İranda gördükləri iş mədəni işdir, siyasi də deyil. Mədəni iş nədir? Yəni elə bir iş görmək istəyirlər ki, bu gün siz gənclərdə mövcud olan bu iman, həvəs, eşq və mənəvi paklıq məhv olsun. Onların planı budur və mən qətiyyətlə deyirəm ki, müvəffəq olmayacaqlar.

Bizim gəncimiz, oğlan və qızımız ayıqdır, şagirdlərimiz, universitet və hövzə tələbələrimiz ayıqdırlar. Bu oyanışı bu ölkəyə və bu gənclərə İslam və inqilab vermişdir. Məktəb və universitetlərin içinə girməyə çalışırlar. Onların ilk addımı budur ki, gənci cinsi özbaşınalığa və fəsada çəksinlər, onda olan həya hissini öldürsünlər. Siz onların məlumatsız və avam adamları vasitəsilə məktəblərdə nə işlər gördüyünü yəqin ki, məndən yaxşı bilirsiniz. Bugünkü mömin və dindar gənc bu təxribatlar qarşısında ayıqdır, harada düşmənin barmağını görsə, onu ayaqları altda əzəcək.²⁷⁴
Tənqidçilik ruhiyyəsi

Məchul məsələlərə cavab istəyi

Gənc öz gənclik dövründə - istər həddi-büluğun əvvəllərində və istər sonralar çoxlu məchul məsələlərlə rastlaşır, onun üçün sual doğuran yeni məsələlər qarşıya çıxır, beynində şübhə və suallar yaranır. O bunlara cavab istəyir, amma çox zaman vaxtında və ürəkaçan cavab verilmir. Odur ki, boşluq və məchulluq hiss edir.²⁷⁵

Problemlərə həssaslıq və nigaranlıq

Biz sizin problemlərdən nigaran olmanıza sevinirik; bunu bilin. Biz siz gənclərin ümumiyyətlə, nigaranlığının olmadığını, cəmiyyətdə baş verənlərə qarşı biganə yanaşdığınızı gördükdə nigaran oluruq.²⁷⁶

Həqiqi və mücadilədən uzaq müzakirə

Mən əvvəldə bir məqamı deyim. O da budur ki, məncə, quruluşun yüksək məmurlarına və üzərinə ağır vəzifə götürmüş şəxslərə etimad etmək lazımdır. Baxın, siz bir avtobusa minmisiniz. Təbii ki, bu avtobus bəzən sürətlə gedəcək, bəzən yavaş gedəcək, vəzən dönəcək, bəzən qarşıdakı avtomobili ötəcək, bəzən isə ötməyəcək. Bunların hər birində sürücüyə "nə üçün tormoz verdin?", "nə üçün sürətini dəyişdin?", "nə üçün bu tərəfə getdin?" demək düzgün deyil. Etimad etmək lazımdır. Bir adamı qəbul edib bir vəzifəni icra etməsini istədiksə, təbii ki, etimad lazımdır.

Mən demirəm ki, bizim fikrimizcə eyibli olan bəzi məsələlər barədə müzakirə aparmayaq. Müzakirə aparın, lakin çalışın müzakirəniz obyektiv olsun. Gənclər xüsusən universitetdə söhbət etsinlər, müzakirə aparsınlar, lakin təhlilləri düzgün xəbərlərə və reallıqlara əsaslansın və təhlillər doğru olsun.

İkinci məsələ budur ki, müzakirələrin mücadiləyə çevrilməsinə imkan verməyin. Mücadilə pisdir. İslam ədəbiyyatında pis mücadiləyə “mira” deyirlər. “Mira” – daim öz elmini gözə soxmaq və mübahisədə öz sözünü yeritməyə çalışmaqdır. Bu iş şəriətdə çox qınanmışdır, əqli baxımdan da bəyənilmir. Əgər bu iki məsələyə riayət etsəniz, məncə, nə qədər oturub fikirləşsəniz, müzakirə etsəniz, böyük toplantılar keçirsəniz və bir-birinizlə mübahisə etsəniz, yaxşıdır. Bu, zehinləri işıqlandırır.²⁷⁷

Beynəlxalq siyasət

Siyasi təfəkkür və təhlil

Mənim ürəyim istəyir ki, bizim gənclərimiz, siz tələbə və şagirdlər dünyanın ən xırda siyasi hadisələri haqda düşünüb təhlil edəsiniz. Təhliliniz düz olmasa da, eybi yoxdur.²⁷⁸

Hegemonizmin və mübarizənin mənasını dərk etmək

Yaxşı olar ki, əziz gənclər öz tələbə və şagird müzakirələrində həm “hegemonizm”, həm də “mübarizə” sözünü araşdırsınlar, inqilabın dünyanın siyasi leksikonuna daxil etdiyi yeni termini dərindən öyrənsinlər.²⁷⁹

Zehni inkişaf etdirmək üçün siyasi təhlil

Zehni inkişaf etdirən düzgün siyasi təhlil olduqca mühüm amildir. Zehni inkişaf etdirmək lazımdır.²⁸⁰

Mədəniyyət və sivilizasiya sahəsi

Xalq və hökumət bir-birinin yanında

Bu gün gənci inqilabın məsul şəxslərindən, öncüllərindən və ölkə rəhbərlərindən ayrı olduğunu duymağa sövq edən hər bir fikir düşünülmüş şəkildə təlqin edilən yanlış siyasi təfəkkürlərdəndir. Bu gün xalq və hökumət əl-ələ verib bir-birinin yanında dayanmalı, bütün gücləri ilə müstəmləkəçiliyin və hegemonizmin bütün tilsimlərini qırmağa və məhv etməyə çalışmalıdırlar. Bu, çox əhəmiyyətli və həssas bir məsələdir.²⁸¹

Söz birliyini qorumaq, imamı və şəhidləri yad etmək

Söz birliyini qoruyun! Universitetdə, hövzədə, iş və yaşayış yerlərinizdə imamın, inqilab öncüllərinin, böyük şəhidlərin, inqilab və müharibənin möhtəşəm səhnələrinin xatirəsini uca tutun! Əgər belə olsa, Allahın lütfü ilə gələcək illərdə və onilliklərdə burada və çoxlu yerlərdə uca sivilizasiyanın təməli elə qoyulacaq, İslam və müsəlmanların əzəməti elə aşkara çıxacaq ki, daha qlobal hegemonizm üçün heç bir şey qalmayacaq. Və daha heç bir hegemonluq olmayacaq.²⁸²

Söz birliyi qələbənin rəmzi kimi

Söz birliyi hər bir xalqın qələbə rəmzidir. Bizim iniqlabımızın qələbə rəmzi də həqiqətən, söz birliyi idi. Müharibədə də qələbə rəmzi bu idi. Müharibədən sonra başlayan quruculuq dövründə də qələbə rəmzi söz birliyi olmuşdur. Əgər bizim söz birliyimiz olmasa, böyük milli anlaşma olmasa, bu xalqın bütün nailiyyətləri əldən çıxar. Xoşbəxtlikdən, bizdə bu var və xalq bunun ətrafında birləşmişdir. Nümayişlərdə, möhtəşəm xalq toplantılarında, xalqın müştərək şüarlarının və ümumi arzularının ortaya qoyulduğu yerlərdə bütün təbəqələr aktiv iştirak edir və bir-biri ilə heç bir ixtilaf hissi keçirmirlər.²⁸³

Din alimləri

Bizim İbn Sinamız da belə olmuşdur. İbn Sina bir din alimidir. Bildiyiniz və İşarat kitabından göründüyü kimi, o, müəyyən mənada bir arif olmuşdur. Biruni də din alimidir. O, "Hindistan həqiqətləri" kitabını yazmışdır. Bilirsiniz ki, bu kitabın adı bir şeirdən götürülmüşdür.

O öz dövründə riyaziyyat, astronomiya və müxtəlif elmlər üzrə mütəxəssis olmuşdur. Tam bir ruhani olan Şeyx Bəhai də belə idi. Şeyx Bəhainin dövründə dini fənlər yalnız ruhani təbəqəsinə məxsus olmuşdu. Ondan öncə isə belə deyildi, bir ruhani bütün elmlərə yiyələnirdi. Misal üçün, İbn Sinanın özünün fəlsəfə şagirdi də olmuşdur, tibb şagirdi də. Lakin Şeyx Bəhai ruhaniliyin təbəqə formasına çevrildiyi bir dövrdə elmli və peşəkar bir minbər axundu olmuşdur.²⁸⁴
Xalqların elmi keşmişinin və sivilizasiyasının inkarı

Bu gün elm onların əlindədir - bunda heç bir şübhə yoxdur - lakin onlar xalqların elmi keçmişini də inkar etmək istəyirlər. Qərblilər və avropalılar bəzi yerlərdə, məsələn, Latın Amerikasının bəzi bölgələrində sivilizasiyaların olduğunu da inkar edirlər.²⁸⁵

Bugünkü nəslin öz elmi keçmişindən xəbərsizliyi

Təəssüf ki, yeni nəsil bizim keçmişdə olan elmi nailiyyətlərimizdən xəbərsizdir. Siz elm adamları kimi, ölkəmizin elm tarixinin necə şanlı olduğunu bəlkə bizdən də yaxşı bilirsiniz. Bəzən nəyisə aşağılamaq üçün onun Orta əsrlərə aid olduğunu deyirlər, amma bilmirlər ki, Orta əsrlər Avropa üçün xəcalət dövrü, bizim üçün isə nur çağıdır.

Siz hicrətin dördüncü əsrinə baxın. Adam Mitsin “Dördüncü hicri əsrində İslam mədəniyyəti” kitabı göstərir ki, bütün İslam məmləkətləri dünyanın elm bazarı və onun əsas mərkəzi də İran olmuşdur; yəni İsfahan, Rey, Fars, Xorasan, Hərat, Mərv və s. Bu şəhərlər dünya elminin mərkəzi və zirvəsi olmuşdur. Təəssüf ki, bugünkü nəsil bunları bilmir. Əlbəttə, dediyim bu sözləri yüz dəfə eşidiblər, hamı kitabında yazıb, hər yerdə danışılıb, amma buna inam yoxdur. Dillə deyilməsə də, bugünkü və bundan qabaqkı nəsildə İranın keçmişinə dair inamsızlıq haləti var. Səbəbi də budur ki, Qərb sivilizasiyası və nəhəng texnologiya hər yeri o qədər bürüyüb ki, heç kim öz keçmişinə baxmağa cürət etmir.²⁸⁶
Ölkənin elmi keçmişini xatırlatmaq

Bizdə bu qədər kitab, elmi əsər və şəffaf tarix olduğuna görə İran haqda bu işi görə bilməzdilər, amma təsirini beyinlərdən çıxardılar. Siz bunu bərpa etməlisiniz.²⁸⁷

Qərbli gəncin əxlaq fəsadı

Gənc məsələsi hər bir cəmiyyətdə ən əhəmiyyətli məsələlərdəndir. Qərb ölkələrinin də bəzən dedikləri və bəzən gizlətdikləri problemlərdən biri onların gəncləridir.

Siz elə düşünməyin ki, Qərb cəmiyyətlərində gənclərin problemləri həll olunmuşdur. Xeyr, oranın min cavanı arasında bəlkə də bu qədər səfalı, nurani və pak olan bir nəfər də tapmaq olmaz.

Maddiyyata, pul və kapitalın dəyərinə və ehtiras azadlığına söykənən quruluşların vəziyyəti bu gün görüb təcrübə etdiklərindən başqa bir şey ola da bilməz. Xalqların süqutu həmişə qəfildən olmur, tədricən həyata keçir. Bu tədrici məsələni qərbli mütəfəkkirlərin iti gözləri Amerikada və Avropada müşahidə edirlər. O cəmiyyətlərdə cavanlar pozğunluğa meylliliklə, həyadan uzaq, cinayətkar və təcavüzkar ruhda tərbiyə alırlar, adətən, əxlaqi pozğunluqlara qərq olurlar.

Belə bir gənc nəsil elm və sərvətin hansı səviyyədə olmasından asılı olmayaraq, yaşadığı cəmiyyətin və quruluşun bünövrələrini qarışqatək çeynəyib məhv edəcək.

Bunun əksini siz bu gün öz ölkəmizdə müşahidə edirsiniz. Cavanların paklığı, saflığı, onlarda olan iman və dindarlıq inqilabın ilk günlərindən indiyədək həmişə artmaqdadır. Bizim ölkəmizin gənc və yeniyetmələri müharibə dövründə və ondan sonra öz saflıqlarını qoruya bildilər. Bunun əksini göstərən bəzi statistik rəqəmlər düzgün deyil. Mən cavanlar arasında olan azğın cərəyanlardan xəbərsiz deyiləm, nə baş verdiyini bilirəm. Lakin bu köpüklərin, bu bulanıq lilin altında nəciblik və dindarlığın, təmizlik və nuraniliyin böyük və qüdrətli axınını müşahidə edirəm.²⁸⁸