Xələfli A. A

Radio lüminisent detektorları.
Bu, element iki dən ibarətdir: 
sisintilyator yaxud lüminafor və fotoelektron gücləndirici (şəkil 91b). 
Lüminafor özünü detektor kimi aparır. Bu müxtəlif metaldan olan 
monokristal radio şüalanma nəticəsində işıq saçmağa başlayır. 
Qamma-şüalanmanı qeyd etmək üçün yodlu natrium, yaxud yodlu 
sezium, aktivləşdirilmiş talleum NaI(Tl),Cs(Tl) monokristalından 
istifadə olunur. Neytronları yodlu litium LiI(T) sisintilyatorları ilə 
qeyd edirlər. 
Sisintilyasiyanın qeydiyyatı fotoelektron gücləndiriciləri vasitəsi 
ilə həyata keçirilir və onları elektrik impulsuna çevirir. Lüminafordan 
işıq kvantları fotokatoda düşür və oradan elektronları e-ni vurub 
çıxarır. Fotokatodu enerji mənbəyinə qoşmaqla yaranan elektrik 
sahəsi fotokatoddan vurulub çıxarılan elektronları sürətləndirir, 
fokuslayıcı 
dinodun 
diafraqmasından 
keçərək 
fotoelekon 
gücləndiricisinin birinci dinoduna yönəlir, sonra ikinci dinoda və s. 
Neçə ki, anoda düşməyib. 
Yol boyu elektron seli ikinci elektron emisiyası hesabına gücünü 
artırır, bu artım R
1
-R
n
bölgüsünün köməyi ilə dinodda yaranan 
potensiallar fərqinin təzyiqi altında əmələ gəlir. Fotoelektron 
gücləndiricisində dinodların sayı müxtəlifdir. Bunun nəticəsində bir 
hissəciyin yaxud bir kvantın hesabına F.E.G-nin anodunda şüalanma 
nəticəsində gərginliyin artımı sıçrayışla baş verir və sonra ölçmə 
downloaded from KitabYurdu.org

---

287 
qurğuları ilə qəbul olunur. İmpulsun gərginliyinin amplitudu 
lüminafora daxil olan şüalanmanın enerjisi ilə mütənasibdir. 
Sisintilyasiya hesablayıcısı (detektor) elektronları e qəbul 
etməkdə çox əhəmiyyətlidir 20-50 %-ə çatır. Bu detektorun 
çatışmayan cəhəti ətraf mühitin temperaturu dəyişdikdə onun da 
xarakteristikasının dəyişməsidir.