Xx fəsil Riyaziyyatda fənn proqramı Ümumi hissə a Giriş

Qeyd: ibtidai siniflərdə aşağıdakı qabiliyyət-vərdişlərə xüsusi diqqət yetirilir:

1. 
   Hesablama əməliyyatlarını yerinə yetirmək (o cümlədən, fənlər toplumundan istifadə etməklə);
   
2. 
   Hesab əməliyyatlarının sözlə təsviri (məsələn: “... dəfə”, “... lə”);
   
3. 
   Rəqəmlərin yazılması və adlandırılması;
   
4. 
   Həndəsi fiqurların tanınması və onların təsviri;
   
5. 
   Fiqurların konstruksiya olunması;
   
6. 
   Fiqurların qarşılıqlı yerləşdirilməsinin təsviri;
   
7. 
   Məsafənin ölçülməsi və müəyyənləşdirilməsi üsullarının/vasitələrinin biliyi və onlardan istifadə etmək;
   
8. 
   Sadə qanunauyğunluqların tanınması və yayılması (məsələn: fənlərin ardıcıllığı, rəqəmlərin dövri ardıcıllığı, fiqurların mozaik yerləşdirilməsi);
   
9. 
   İstiqamətlərin, yerdəyişmələrin və marşrutun sözlə təsviri və sxematik əks olunması;
   
10. 
    Terminlərin: “bütün”, “hər bir”, “hər hansı”, “bəzi”, “bir-bir”, “heç bir”, “yeganə” rəqəmlərin xüsusiyyətləri və ya rəqəmlərin məcmusu arasında münasibətlərin müəyyən olunması zamanı istifadə edilir;
    
11. 
    Göstərilmiş kriterilərə əsasən rəqəmlərin yerləşdirilməsi, qruplaşdırılması və təsnifatı;
    
12. 
    Ölçü vahidləri (məsafənin, zamanın, pulun vahidləri) və onlar arasında münasibətlərin biliyi və bunlardan istifadə etmək;
    

2. 
   Yekun tapşırıqlarının komponentləri
   

Yekun tapşırıqlarının komponenti təlim-tədrisin nəticəsi ilə əlaqədardır. Bu komponentdə bir tədris parçasının (mövzu, fəsil, paraqraf, misal) öyrənilib işlənilməsi nəticəsində əldə olunmuş nəticələr qiymətləndirilməlidir. Konkret tədris vahidi başa çatdırılarkən şagird riyaziyyatın fənn proqramı ilə nəzərdə tutulmuş biliyi və qabiliyyətləri nümayiş etdirməyi bacarmalıdır. Buna müvafiq olaraq, yekun tapşırıqları riyaziyyatın fənn proqramı ilə müəyyənləşdirilmiş nəticəyə görə qiymətləndirilməlidir.

Yekun tapşırıqların tipləri:

Standartın tələblərini ödəmək üçün yekun tapşırıqlarının müxtəlif formalarından istifadə etmək tövsiyə olunur. Riyaziyyatın yekun tapşırıqlarının tipləri aşağıdakılar ola bilər:

1. 
   Mətni rəqəm ilə əlaqədar açıq və ya qapalı (bir neçə mümkün cavab arasında doğru cavabın seçilməsi, uyğunluğun yaradılması, düzgün ardıcıllığın düzülüşü) tipli tapşırıq;
   
2. 
   Mətnin oxunması və rəqəmlərin təhlili (hesablamaların və yaxud məntiqi mülahizənin əsasında) alınmış nəticələrin ötürülməsi və əsaslandırılması (o cümlədən diaqramları və cədvəlləri əhatə edən mətn);
   
3. 
   Tənliklərin həlli, yüzlüklərin əksinin asanlaşdırılması, rəqəmlə əks olunmanın əhəmiyyətinin hesablanması;
   
4. 
   Şagirddən fiqurun xüsusiyyətlərinin müəyyən olunmasını, ölçülərinin müəyyənləşdirilməsini, fiqurun qurulmasını tələb edən həndəsi məsələ;
   
5. 
   Əvvəlcədən müəyyənləşdirilmiş rəqəmlər əsasında şagirddən verilmiş faktın əsaslandırılmasını və ya inkar edilməsini tələb edən məsələ (məs., teoremin isbat edilməsi);
   

Yekun tapşırıqların ödəməli olduğu tələblər:

• 
  Tapşırığın hər bir tipinə özünün qiymətləndirilməsinin ümumi rubrikası əlavə olunmalıdır;
  
• 
  Ümumi rubrika konkret tapşırığın şərtləri və keçilmiş materialın nəzərə alınması ilə dəqiqləşdirilməlidir;
  
• 
  10 bal rubrikaya daxil olan kriterilərə bölünməlidir;
  
• 
  Standartın o nəticələri göstərilməlidir, hansıların ki, qiymətləndirlməsi yekun tapşırığına kömək göstərir.
  

Ümumi rubrikanın nümunəsi:

Mətni məsələnin qiymətləndirilməsinin ümumi rubrikası (yazılı tapşırıq)

• 
  Məsələnin göstəricilərinin təşkil olunması;
  
• 
  Adekvat qeydlərin daxil edilməsi;
  
• 
  Həlli yollarının axtarılması;
  
• 
  Həlli yolunun həyata keçirilməsi və cavabın alınması;
  

Konkret rubrikanın nümunəsi

Tənliyin qurulmasını və həllini tələb edən mətni məsələ

Pillələr	Bal
Məsələnin göstəricilərinin təşkili
Məsələnin mətnindən məsələnin həlli üçün lazımi göstəricilərin seçilməsi	0-1
Göstəricilərin təşkili və məsələnin həllini asanlaşdıracaq yolun tapılması üçün üsulun seçilməsi	0-1
Adekvat göstəricilərin daxil edilməsi
Axtarılacaq kəmiyyətlərin seçilməsi	0-1
Axtarılacaq kəmiyyətlərin hərfi göstəricisinin daxil edilməsi	0-1
Riyazi obyektlər və prosedurlar üçün düzgün göstəricilərin istifadə edilməsi (məs., funksiyanın, cəbri əməliyyatın)	0-1
Məsələnin həlli yolunun seçilməsi
Tənliyin qurulmasından əvvəlki mülahizə	0-1
Tənliyin qurulması	0-1
Məsələnin həllinin reallaşdırılması və cavabın alınması
Tənliyin həlli üsullarının axtarılması	0-1
Tənliyin həlli və cavabın alınması	0-1-2

XXI Fəsil

İbtidai pillədə fənn kompetensiyaları

I sinif

Riyaziyyat

Standart

İlin sonunda istiqamətlər üzrə nail olunası nəticələr:

Ədədlər və hərəkətlər	Qanunauyğunluqlar və cəbr	Həndəsə və fəzanın dərki
Riy.I.1. Şagird ədədləri, ədədlərin adlarını və sayını bir-birinə uyğunlaşdıra bilər. Riy.I.2. Şagird sıra sayının adlarından istifadə edə bilər. Riy.I.3. Şagird sayı, ədədlər arasında münasibətləri və toplamaq – çıxmaq əməllərini bir-biri ilə əlaqələndirə bilər. Riy.I.4. Şagird sayları qiymətləndirə və müqayisə edə bilər.	Riy.I.5. Şagird əşyaların dövri yerləşdirilmələrini (ardıcıllığını) genişləndirə, təsəvvür edə və bir-biri ilə müqayisə edə bilər.	Riy.I.6. Şagird müstəvi həndəsi fiquru tanıya və təsvir edə bilər. Riy.I.7. Şagird müstəvidə həndəsi fiqurları əks etdirə və obyektlərin qarşılıqlı yerləşməsini tanıya bilər.

İlin sonunda nail olunası nəticələr və onların indikatorları

İstiqamət: ədədlər və əməllər

Riy.I.1. Şagird ədədləri, ədədlərin adlarını və miqdarını bir-birinə uyğunlaşdıra bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  Verilmiş ədədin müvafiq saylı əşya birliyini seçir və yaradır və əksinə - verilmiş əşyaların birliyini ədədlərə uyğunlaşdırırsa;
  
• 
  Onları cütləşdirməklə əşyaların qaydaya salınmış birliyinin bərabər miqdarını yaradırsa;
  
• 
  Rəqəmləri oxuyur və yazırsa; onları müxtəlif modellərdən istifadə etməklə fərqləndirirsə;
  
• 
  Toplama zamanı göstərilmiş ədədlərin müvafiq miqdarlarını qruplara ayıra bilirsə (məsələn, toplamada onluğu ayıra bilirsə).
  

Riy.I.2. Şagird sıra saylarının adlarından istifadə edə bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  İstənilən ədəddən irəli-geriyə saya bilirsə, 11-dən 20-dək ədədlərin adlandırılmasını izah edə bilirsə; verilmiş ədədin qarşısındakı və sonrakı ədədləri adlandıra bilirsə;
  
• 
  Əşyaların qaydaya salınmış məcmusunda göstərilən əşyanın sırasını deyə bilirsə; əşyaları verilmiş ardıcıllıqla və göstərilmiş mövqelərdə yerləşdirə bilirsə;
  
• 
  Hadisələrin və ya hərəkətlərin ardıcıllığını təsvir edərkən, sıra saylarının adlarından istifadə edirsə;
  
• 
  Sıfırdan və onun əks etdirdiyi simvoldan müvafiq hallarda adekvat istifadə edirsə;
  
• 
  20 çərçivələrində milli pul nişanlarını fərqləndirir və ya adlarını deyə bilirsə (dəmir pulların və əskinasların).
  

Riy.I.3. Şagird saymağı, ədədlər arasında asılılığı və toplamaq – çıxmaq əməllərini bir-biri ilə əlaqələndirə bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  Toplama, çıxma, bərabərlik və cəm anlayışlarını müxtəlif kontekstdə sözlə təsvir edə bilirsə (məsələn “əlavə edək”, “azaldaq”, artırmaq- çoxaltmaq; çıxmaq-azaltmaq, təkləmək, fərqləndirmək);
  
• 
  Toplama-çıxmanı nümayiş etdirə bilirsə, fərqləri müəyyənləşdirirsə (məsələn, “nə qədər artdı/azaldı?”) və ədədlər arasında münasibətləri təsvir edə bilirsə;
  
• 
  Şifahi hesablama zamanı 1–ə bərabər addımla hesablayırsa, yaxud başqa üsuldan istifadə edirsə və modeldən istifadə etməklə toplama-çıxma əməllərinin qarşılıqlı qayıdışını nümayiş etdirməyi bacarırsa;
  
• 
  Verilmiş toplama üçün bu toplamanın göstərilmiş miqdarınadək tamamlanması üçün zəruri əlavə miqdarı sadalaya bilirsə; 10-u keçməklə toplama çıxmanı şifahi yerinə yetirirsə və istifadə etdiyi üsulu nümayiş etdirməyi bacarırsa;
  

Riy.I.4. Şagird kəmiyyəti qiymətləndirə və müqayisə edə bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  Bir cür, kiçik ölçülü əşyaların cəmini saymadan sadalayırsa (əşyaların miqdarı 5-dən artıq deyil) və öz cavabını yoxlaya bilirsə;
  
• 
  “-lə” artıq / azlığı toplama/çıxma əməlləri ilə əlaqələndirə və bunu model əsasında nümayiş etdirə bilirsə;
  
• 
  Əşya cütləri ilə cəmdə miqdarları fərqləndirə, müvafiq terminlərdən və qeydlər (˃, <, =) istifadə edirsə və fərqləri müəyyənləşdirə bilirsə (“nə qədər çox / azdır?”);
  
• 
  Əşyaların miqdarı təxmini verilmiş ədədlərə bərabər olan iki cəmdən birini seçirsə, öz ehtimalını yoxlaya bilirsə.
  

İstiqamət: qanunauyğunluqlar və cəbr

Riy.I.5. Şagird əşyaların dövri yerləşdirilmələrini (ardıcıllığını) genişləndirə, təsəvvür edə və bir-biri ilə müqayisə edə bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  Ardıcıllığın verilmiş parçasına əsasən bu ardıcıllığın bir neçə ardıcıllığının açıq mövqeyini tamamlaya bilirsə;
  
• 
  Eyni cür əşyalarla təqdim olunmuş iki verilmiş ardıcıllığı (əşyaların miqdarı bərabər olan) və uyğun halda yerləşmənin eyni qaydasına tabe olan ardıcıllıqlara işarə edirsə;
  
• 
  Sözlə verilmiş qaydaya əsasən, yalnız bir atributla fərqlənən əşyaları ardıcıllıqla yerləşdirirsə (məsələn, eyni ölçüdə topların bu cür ardıcıllığını: qırmızı top, mavi top, qırmızı top...).
  

İstiqamət: həndəsə və məkanı dərk etmə

Riy.I.6. Şagird müstəvi həndəsi fiquru tanıya və təsvir edə bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  Məişət məzmunlu əşyalar və ya onların illüstrasiyasında sadalanmış müstəvi fiqurlara işarə edirsə;
  
• 
  Qatışıq toplamadan göstərilən fiqurun modelini seçə bilirsə;
  
• 
  Göstərilən həndəsi fiquru təsvir edə bilirsə (məsələn, verilmiş çoxbucaqlının təpə nöqtələrinin sayını sadalaya bilirsə).
  

Riy.I.7. Şagird müstəvi həndəsi fiqurları əks etdirə və obyektlərin qarşılıqlı yerləşməsini tanıya bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  Hər hansı bir üsulla (məsələn, applikasiya və ya şəkil vasitəsi ilə) sadalanmış formanın müstəvi fiqurunun modelini və ya təsvirini yaradırsa;
  
• 
  Müxtəlif müstəvi fiqurlarının modellərini nümunədə verilmiş təsviri (şəkili) almaq üçün bir-birində yerləşdirə bilirsə;
  
• 
  Obyektlərin qarşılıqlı yerləşdirilməsi (sağda/solda, yuxarıda/aşağıda, irəlidə/geridə) barədə suallara düzgün cavab verə bilirsə;
  
• 
  Göstərilən qayda üzrə bir neçə nöqtəni müstəvidə birləşdirə və göstərilən obyektədək sadə sxem üzrə yol işarə edə bilirsə.
  

Proqramın məzmunu

1. 
   20 çərçivələrində natural ədədlər və 0
   
2. 
   Ədəd anlayışının müxtəlif aspekti
   
3. 
   Ədədlərdən istifadə etmək
   
4. 
   Əşyalar vasitəsi ilə təqdim olunmuş dövri ardıcıllıq.
   
5. 
   Müstəvi fiqurları: üçbucaq, dördbucaq, beşbucaq, altıbucaq, dairə.
   
6. 
   Müstəvidə sadə sxemlər (məsələn, xətlə birləşmiş nöqtələr).
   

II sinif

Riyaziyyat

Standart

İlin sonunda istiqamətlər üzrə nail olunası nəticələr:

Ədədlər və hərəkətlər	Qanunauyğunluqlar və cəbr	Həndəsə və fəzanın dərki	Göstəricilərin təhlili, ehtimal və statistika
Riy.II.1. Şagird ədədləri, ədədlərin adlarını, miqdarını və sırasını bir-birinə uyğunlaşdıra bilər. Riy.II.2. Şagird sayı, ədədləri, ədədi adlar arasında münasibətləri və toplanma-çıxma əməllərini bir-biri ilə əlaqələndirə bilər. Riy.II.3. Şagird yarıya endirmə - iki dəfə artırma əməllərini yerinə yetirə və onları toplama-çıxma ilə və bir-biri ilə əlaqələndirə bilər. Riy.II.4. Şagird 100 çərçivələrində sayları qiymətləndirə və müqayisə edə bilər. Riy.II.5. Şagird hesablamalar üzrə məsələlərin həlli zamanı ədədlərdən və onlar üzərində əməllərdən istifadə edə bilər.	Riy.II.6. Şagird əşyaların və ya şəkillərin/fiqurların dövri yerləşmələrini (ardıcıllığı) yayımlaya, təsəvvür edə və bir-biri ilə müqayisə edə bilər. Riy.II.7. Şagird sadə riyazi məsələlərin həlli zamanı toplama və çıxmadan istifadə edə bilər.	Riy.II.8. Şagird keyfiyyət və kəmiyyət simvollarından istifadə etməklə fiqurları təsvir edə bilər. Riy.II.9. Şagird ətraf mühitdə istiqamətlənməni və obyektlərin qarşılıqlı yerləşməsini təsvir edə bilər. Riy.II.10. Şagird fiqurların ölçülərini müqayisə edə və müəyyənləşdirə bilər.	Riy.II.11. Şagird onun bilavasitə əhatəsi barədə keyfiyyət göstəriciləri toplaya bilər. Riy.II.12. Şagird keyfiyyət rəqəmlərini qaydaya sala bilər. Riy.II.13. Şagird keyfiyyət rəqəmlərini interpretasiya edə bilər.

İlin sonunda nail olunası nəticələr və onların indikatorları

İstiqamət: ədədlər və əməllər

Riy.II.1. Şagird ədədləri, ədədlərin adlarını, miqdarını və sırasını bir-birinə uyğunlaşdıra bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  “Birrəqəmli” və “ikirəqəmli” ədədləri oxuya, onlardan irəlidəki və sonrakı ədədləri sadalaya bilirsə; istənilən ədəddən addımla irəli /geri hesablaya və ədədləri müxtəlif modulundan istifadə etməklə sadalaya bilirsə (məsələn, onluq mövqe sistemindən istifadə etməklə yazırsa və ya əşyaların müvafiq miqdarlarını toplamaqla əks etdirirsə);
  
• 
  Müxtəlif üsulla əşyaların məcmusunda əşyaların miqdarını hesablaya və alınmış nəticələri bir-biri ilə müqayisə edirsə; ədədin onluq mövqe sistemi ilə yazılışını əşyaların məcmusunda onluq qrupların ayrılması ilə nümayiş etdirə bilirsə;
  
• 
  İkirəqəmli ədədin yazılışında onluğun və təkliyin dərəcələrini göstərirsə, bu dərəcələrdə duran rəqəmlərin əhəmiyyətini sadalayırsa və təkliyin dərəcəsindəki 0-dan istifadə etmək fikrini izah edirsə; bu bilikdən ədədlərin müqayisə olunmasında istifadə edirsə;
  
• 
  Göstərilən elementin nömrəsini fiqurların və ya şəkillərin qaydaya salınmış məcmusunda sadalayır; onun sonrakı və ya əvvəlki üzvlərinin növbəsini sadalayır.
  

Riy.II.2. Şagird sayı, ədədləri, ədədi adlar arasında münasibətləri və toplama-çıxma əməllərini bir-biri ilə əlaqələndirə bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  Modeldən istifadə etməklə, toplama- çıxmanın nümayişini həyata keçirirsə, əməlin nəticəsini müəyyənləşdirirsə (məsələn “nə qədər artdı, azaldı”);
  
• 
  Şifahi hesablama zamanı addımla hesablamadan, yaxud başqa üsuldan (məsələn, dərəcələrin qruplaşdırılması, tam onluğun “atılması”) istifadə edirsə; əməllərinin qarşılıqlı qaytarılmasını nümayiş etdirilməsini bacarırsa;
  
• 
  Ədədlərin adlandırılmasını ana dilində izah edirsə;
  
• 
  10-dan keçməklə toplama çıxmanı şifahi yerinə yetirirsə və istifadə etdiyi üsulu nümayiş etdirməyi bacarırsa (məsələn, ədəd pilləsində və yaxud əşyaların toplanmasında).
  

Riy.II.3. Şagird yarıya endirmə - iki dəfə artırma əməllərini yerinə yetirə və onları toplama-çıxma ilə və bir-biri ilə əlaqələndirə bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  İki dəfə artırma əməlinin nümayişini əşyaların verilmiş miqdarının qrupu üçün eyni miqdarda qrupun əlavə edilməsi ilə həyata keçirirsə;
  
• 
  10 dairələrində ədədləri, eləcə də tam 10-luqları və 20-likləri iki dəfə artıra bilirsə; bu əməli müvafiq addımla saymaqla əlaqələndirə bilirsə (məsələn, tam onluğun müvafiq ədədlərinin adlandırılmasını gürcü dilində izah edə bilirsə);
  
• 
  Konkret model halında göstərilən miqdarın başqa göstərilən miqdarın yarısı/iki qatı olub-olmadığını müəyyənləşdirə bilirsə (məsələn, əşyaların cütlənməsi ilə);
  
• 
  Üsullar seçə, (məsələn, əksinə sayma və ya azaltma) və cüt rəqəmləri yarı edir; iki qat artırma-yarıya endirmənin qarşılıqlı dönməsinin nümayiş etdirilməsini həyata keçirir.
  

Riy.II.4. Şagird 100 dairələrində kəmiyyəti qiymətləndirə və müqayisə edə bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  Üsul seçir (məsələn, elementlərin qarşılıqlı birtərəfli uyğunlaşması – cütləşdirilməsi), (“təqribən tayıdır”, “təqribən” yarısıdır/iki qatıdır”) və miqdarları iki toplamada qiymətləndirir, onlar arasında fərqləri müəyyənləşdirir (“nə qədər çox / az?”, “tayı”, “iki qat çox/az”);
  
• 
  Eyni cür əşyaların iki/üç toplanışından əşyaların miqdarı təqribən verilmiş ədədə bərabər olan birini seçir və öz ehtimalını yoxlayır;
  
• 
  Ədədin ən yaxın iyirmiliyini, onluğunu, yaxud beşliyini sadalayır; cavabı izah edir.
  

Riy.II.5. Şagird hesablamalar üzrə məsələlərin həlli zamanı ədədlərdən və onlar üzərində əməllərdən istifadə edə bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  Məsələnin şərtinə əsasən nəyin verildiyini və nəyin axtarılmalı olduğunu müəyyənləşdirə bilirsə;
  
• 
  Müvafiq əməllər, onun yerinə yetirilməsi üsulunu və ya modelini sadə məsələ həlli üçün seçə bilirsə (məsələn, toplama, çıxma, ikiqat artırma, yaxud yarıya endirmə; vahidin irəli və ya geri addımla hesablanması; əşyaların toplanması və ya ədəd pilləsi);
  
• 
  1-ə bərabər addımla hesablamadan istifadə edirsə və əgər birinci toplanan və cəm məlumdursa ikinci toplananları tapırsa; vahidin addımı ilə tərsinə saydan naməlumun tapılması, verilmiş azalanların və fərqlərin tapılması üçün istifadə edirsə və istifadə olunmuş üsulu nümayiş etdirməsi bacarırsa (məsələn, 9-?=6, ədəd pilləsində 9-dan 6-dək geriyı sayırsa və addımların miqdarını, bu ədədin interpretasiyası qismində yerinə yetirirsə; ədəd pilləsində həmin prosedurun nümayişini həyata keçirirsə);
  
• 
  Milli pulun nişanələrini fərqləndirə, adlarını deyə və real/oynanılan şəraitdə istifadə edə bilirsə (dəmir pullar və yüz dairələrində əskinaslar).
  

İstiqamət: qanunauyğunluqlar və cəbr

Riy.II.6. Şagird əşyaların və ya şəkillərin/fiqurların dövri yerləşmələrini (ardıcıllığı) yayımlaya, təsəvvür edə və bir-biri ilə müqayisə edə bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  Verilmiş ardıcıllığı bir neçə yeri boş qoyulmuş mövqeni doldurmaqla yerinə yetirirsə (məsələn,
  

♠

♦

♣

♠

♦

♣

♠

♣

“mövqelərdə hansı fiqurlar buraxılmışdır?”);

• 
  Bir neçə (ən çoxu 3) istiqaməti bir-biri ilə müqayisə edirsə və yerləşdirilmənin eyni qaydasına tabe olan istiqamətləri sadalaya bilirsə;
  
• 
  Verilmiş qaydaya əsasən ardıcıllığı yalnız bir atributla fərqlənən əşyaların və ya şəkillərin/fiqurların vasitəsi ilə təqdim edə bilirsə.
  

Riy.II.7. Şagird sadə riyazi məsələlərin həlli zamanı toplama və çıxmadan istifadə edə bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  Sadalanmış ədədi verilmiş bərabərliklərin (məsələn, +7=10) məchul komponentlərinin əhəmiyyətinin adlandırılıb-adlandırılmadığını yoxlaya bilirsə;
  
• 
  Real şəraiti əks etdirən, toplama/çıxmanın bir əməllə əvəz olunması, ekvivalent tam ədədli əksini tərtib edirsə. (məsələn, dəmir pulların eyni məbləği təşkil edən iki məcmusu üçün );
  
• 
  Toplamanın kommutativliyindən (yerdəyişməsindən) və assosiativliyin (qruplaşdırma) xüsusiyyətlərindən ədədin əhəmiyyətinin hesablanması üçün istifadə edə bilirsə.
  

İstiqamət: həndəsə və fəzanın dərki

Riy.II.8. Şagird keyfiyyət və kəmiyyət əlamətlərindən istifadə etməklə fiqurları təsvir edə bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  Həndəsi atributların (məsələn, təpənin/yanların sayına ) əsasən müstəvi fiqurları müqayisə edə və ya qruplaşdıra bilirsə;
  
• 
  Fiqurun daxili və xarici areallarını fərqləndirə bilirsə; fiqurun daxilində, xaricində və sərhədində yerləşmiş nöqtələri göstərə bilirsə;
  
• 
  Ümumi sərhədə malik fiqurların ümumi yanlarını və təpələrini göstərə bilirsə.
  

Riy.II.9. Şagird ətraf mühitdə istiqamətlənməni və obyektlərin qarşılıqlı yerləşməsini təsvir edə bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  Obyektləri göstərilən qaydaya əsasən yerləşdirə bilirsə;
  
• 
  Obyektin yerləşməsinin o biri obyektə münasibətdə müvafiq terminlərindən istifadə etməklə təsvir edə bilirsə (məsələn, sağda, solda, yuxarıda, aşağıda);
  
• 
  Hərəkətin oriyentasiyasını əvəz edən göstərişlər verə və özü də bunları yerinə yetirə bilərsə.