Yazıçı Anar haqqında payız düşüncələri (Cəmil Həsənli) Moskvada Anarın 70 illiyində çıxışından



Yüklə 2,61 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə4/274
tarix02.01.2022
ölçüsü2,61 Mb.
#2189
növüYazı
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   274
MİLLƏTİ  TƏMSİL  EDƏN  YAZAR 

 

Mənim üçün Anar kimdir? Milli ədəbiyyatımızın 200 illik tarixində və ümmətdən 



millətə keçidlə başlayan ictimai fikrimizin bundan bir qədər az olan zaman fasiləsində 

Anar  bir  mərhələdir.  Qələmin  müqəddəs  vəzifəsini  millətə  xidmətdə  görən  iki  böyük 

Mirzədən  -  Mirzə  Fətəlidən  və  Mirzə  Cəlildən  sonra  Anar  200  illik  milli 

ədəbiyyatımızın  müasir  mərhələsidir.  Millətin  diriliyinə  dəlalət  edən  bu  ədəbi  proses 

Mirzə  Fətəli  Axundovla  başladı,  Cəlil  Məmmədquluzadədən  keçdi  və  bu  gün  Anarın 

simasında davam edir. İctimai fikrimizin təkamülü baxımından Mirzə Fətəli tənhalığı ilə 

özünü,  Mirzə  Cəlil  sanbalı  sayından  böyük  olan  ziyalıları,  Anar  isə  sözün  tam 

mənasında  milləti təmsil  edir.  Biz bu  yolun  başlanğıcında  Həsən  bəy  Zərdabinin  «hər 

kəsi  çağırıram,  gəlməyir,  göstərirəm  görməyir,  deyirəm  qanmayır»  yanğısına  diqqət 

yetirsək, 200 ildə keçdiyimiz yolun əzəməti öz-özlüyündə aydın olar. Böyük bir tarixi 

mərhələni  əhatə  edən  həmin  ədəbi-ictimai  prosesin  nə  qədər  davam  edəcəyi,  onun 

Anardan sonra yeni mərhələsinin olub-olmayacağı, şübhəsiz ki, millətimizin intellektual 

potensialından asılı olacaqdır. Lakin bir həqiqət şəksizdir ki, taleyinə ayrılıq yazılmış, 

iki  əsrin  asılılığını  yaşamış  və  iki  onillikdən  də  az  müstəqilliyinə  sığınmış  bir  xalq 

olaraq bizim  üçün  ədəbiyyat  yalnız  bədii  təfəkkür  məsələsi  deyildir.  İstər  1918-ci  ilin 

elani-istiqlalı, istərsə  də  1991-ci  ilin  müstəqillik  aktı  özündən  əvvəlki  ədəbi  prosesdən 

keçdi. Bu mənada hər iki mərhələdə ədəbiyyatımız milli hədəflərimizi düzgün müəyyən 

etdiyindən  zamanın  imtahanından şərəflə çıxdı.  Milli  inkişafın  qarşıdakı  mərhələsində 

gedəcəyimiz yolun ədəbi təminatı varmı? Bu yaxınlarda nəşr edilmiş «Nəfəs» kitabı ilə 

poetik  təfəkkürümüzə  sözün  tam  mənasında  yeni  bir  nəfəs  gətirmiş  Ramiz  Rövşən 

Anarın  70  illik  yubileyinə  son  dərəcə  təsirli  və  səmimi  bir  təbrik  yazmışdı.  Ramiz 

yazırdı:  «Pəncərəmdən  baxanda  hündür  binalarda  yanan  tək-tük  işıqların  get-gedə 

dumana qarışıb necə gözdən itdiyini görürəm. Mənə elə gəlir ki, bu gün təkcə Bakı yox, 

bütün  Azərbaycan  qəribə  bir  mənəvi-əxlaqi  duman  içindədi.  Bu  millətin  ruhunda, 

şüurunda,  hissiyatındakı  bütün  işıqlı  nöqtələr  yavaş-yavaş  bu  dumanda  əriyib  yox 

olmaqdadı. Və sən bu dumanlı məmləkətdə hələ də sönməyən, dumanda əriyib itməyən 

tək-tük işıqlardan birisən». Bu həzin cümlələri oxuyanda bir tərəfdən Ramiz Rövşənin 



ruhunun  həssaslığından,  müşahidə  imkanlarının  dərinliyindən,  onun  müşahidəsində 

Anarın  böyüklüyündən  iftixar  hissi  keçirirsən,  digər  tərəfdən  isə  sabahımıza  olan 

ümidsizlikdən adamın içini qüssə hissi bürüyür. 

Əlbəttə,  ədəbiyyat  yalnız  məhkum  xalqlar  üçün  deyil,  hakim  xalqlar  üçün  də 

bəzən  dirilik  mənbəyinə  çevrilmişdir.  Bunun  nadir  nümunəsini  Rusiyanın  timsalında 

görmək  olar.  Rus  xalqı  sözün  tam  mənasında  böyük  ədəbiyyat  yarada  bildi.  Amma 

insanı heyrətləndirən odur ki, bu böyük ədəbiyyatdan Rusiyanın siyasətində əsər-əlamət 

yoxdur.  Belə vicdanlı  ədəbiyyat  yaratmış bir  xalqın  və bir  ölkənin  istər öz xalqına  və 

istərsə  də  digər  xalqlara  münasibətdə  bu  qədər  «vicdansız»  siyasət  yürütməsi  tarixin 

zamana sığmayan böyük istehzasıdır.  

 


Yüklə 2,61 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   274




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin