Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu
Yüklə 7,78 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 252
istəyinizlə verməlisiniz.Yad fikirlini sadəcə bizə müqavimət göstərdiyinə görə məhv etmirik. Əksinə, müqavimət göstərməyə qadir olduğu müddət ərzində onu heç zaman öldürmürük. Biz onu dəyişdiririk, daxili dünyasına nüfuz edirik, yenidən formalaşdırırıq. Bütün pislikləri və yanlış fikirləri varlığından qovub çıxarırıq. Onu yalnız sözdə, görüntü ilə yox, tam səmimi şəkildə, ağlı və ürəyi ilə öz tərəfimizə çəkirik. Öldürməmişdən əvvəl onu özümüzdən birinə çeviririk. Dünyanın hər hansı yerində, hətta gizli şəkildə, rüşeym halında da olsa, yanlış düşüncənin möbvudluğu bizim üçün qəbuledilməzdir. Biz hətta ölüm anında da fərqli fikir təmayüllərinə yol verə bilmərik. Keçmiş vaxtlarda kafir tonqala kafir kimi ayaq basırdı. Hətta küfr fikirlərini ucadan elan edir, bundan qürur duyurdu. Rusların apardıqları təmizləmələr zamanı qurbanlar hər an arxadan gicgahlarına sıxılacaq gülləni gözləyərək, koridorlarla addımladıqları anlarda da üsyankar fikirlərini beyinlərindən çıxarmırdılar. Biz isə beyinləri vurub dağıtmamışdan əvvəl onları mükəmməl hala gətiririk. Köhnə despotik quruluşlar “Etməməlisən!”-deyirdi. Totalitar rejimlər “Etməlisən!”-əmrini verirdi. Biz isə “Sən varsan!”- deyirik. İndiyə qədər bura gətirilənlərin heç biri qarşımızda duruş gətirə bilməyib. Hamısının beynini yuyub təmizləmişik. Hətta bir zamanlar günahsızlıqlarına inandığınız həmin o miskin xəyanətkarları - Consu, Aronsonu və Rezerfordu da sonda sındırdıq. Özüm onların istintaqında iştirak edirdim. Özüm onların tədricən necə miskin hala düşdüklərinin, yalvarıb-yaxardıqlarının, fəryad qopardıqlarının, ağlayıb-sıtqadıqlarının şahidi olmuşam. Ən mühüm olan isə, onların ağrıdan, yaxud qorxudan deyil, peşimançılıqdan bu vəziyyətə düşmələri idi. Üzərlərindəki iş başa çatdırılandan sonra insandan daha çox kölgəni xatırladırdılar. Əməllərinə görə peşimançılıq hissindən və Böyük Qardaşa məhəbbətdən başqa ürəklərində heç bir duyğu, heç bir istək qalmamışdı. Güllələnməyə mümkün qədər tez aparılmaları üçün yalvarırdılar. Düşüncələrinin bu qədər təmiz və ləkəsiz olsuğu vaxtda dünyadan getmək istəyirdilər. O`Brayenin səsində xəyalpərvər notlar sezildi. Coşqunluq və dəlicəsinə vurğunluq ifadəsi hələ də sifətinə hakim idi. Uinston fikirləşdi ki, o, rola girmir, ikiüzlülük etmir, dediyi hər sözə ürəkdən inanır. Bu anlarda Uinstona hər şeydən çox əzab verən intellektual yarımçıqlığını daha aydın dərk etməsi idi. Uinston gah gözləri qarşısında peyda olan, gah da yoxa çıxan O`Brayenin ağır bədənini zərifliklə idarə edərək otaqda gəzişməsinə baxırdı. O`Brayen hər cəhətdən ondan üstün idi. Uinstonun beynində elə bir fikir doğulmamışdı və doğula da bilməzdi ki, O`Brayenə çoxdan məlum olmasın, araşdırılmasın, rədd edilməsin. O`Brayenin ağlı onun ağlını da özündə ehtiva edirdi. Belədə O`Brayeni necə dəli saymaq olardı? Dəli özü idi. Uinston idi. O` Brayen dayanıb ona baxdı. Yenə əvvəlki sərt səsi ilə sözünə davam etdi.
Uinston. Bir dəfə doğru yoldan sapanların heç biri canını qurtara bilməz. Hətta sizə öz əcəlinizlə ölənə qədər yaşamağa imkan yaratsaq da, əlimizdən xilas ola bilməzsiniz. Burada sizə edilən hər şey ömürlük nəzərdə tutulur. Sizi elə nöqtəyə qədər əyəcəyik ki, bir də heç zaman qamətinizi ondan artıq düzəldə bilməyəcəksiniz. Sizi elə vəziyyətə salacağıq ki, bundan sonra min il yaşasanız da, əvvəlki halınıza qayıda bilməyəcəksiniz. Bir də heç zaman adi insani hisslərlə yaşamağa qabil olmayacaqsınız. İçərinizdə hər şey öləcək. Heç zaman sevməyə, dostluq etməyə, həyatdan nəşələnməyə, gülməyə, hansı məsələlərləsə maraqlanmağa, nəyə isə cəsarət göstərməyə, düzlüyə can atmağa qadir olmayacaqsınız. Tam bir boşluğa çevriləcəksiniz. İçinizdə nə varsa, hamısını çıxaracağıq. Sonra onu öz istədiyimiz şəkildə yenidən dolduracağıq. O, sözünə ara verdi. Ağ xalatlı adama əli ilə nə isə işarə etdi. Uinston başının arxasına hansısa ağır cihazın bərkidildiyini hiss etdi. O`Brayen çarpayının yanında oturdu. İndi sifəti, demək olar ki, Uinstonun üzü ilə eyni səviyyədə idi. -Üç min!-deyə onun başı üzərindən ağ xalatlı adama göstəriş verdi.
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 253
Gicgahına iki yumşaq yastıqça qoydular. Yastıqçalar, deyəsən, bir qədər nəm idi. Uinstonun bədəni yumaq kimi gərilmişdi. Yenə ağrı olacaq. Bu dəfə başqa, yeni ağrı. O` Brayen inam təlqin edən bir şəkildə, az qala nəvazişlə əllərindən yapışaraq onu sakitləşdirdi. -Bu dəfə sizi incitməyəcəyik. Düz gözlərimin içinə baxın. Eyni anda dəhşətli partlayış baş verdi. Ya da Uinstona elə göründü. Partlayışın səslə müşayiət edildiyinə o qədər də əmin deyildi. Adamı kor edəcək qədər parlaq işığı isə, gözləri ilə görmüşdü. Bütün bu vaxt ərzində arxası üstə uzansa da, Uinstonda məhz partlayış nəticəsində bu vəziyyəti alması ilə bağlı qəribə təəssürat yaranmışdı. Düşünürdü ki, ağrısız, amma dəhşətli partlayış onu yatağa pərçimləyib. Elə bil beyninin içində də nə isə dəyişmişdi. Gözü hədəqəsinə qayıdandan sonra Uinston kim olduğunu, hara gətirildiyini xatırladı, başının üstündə oturub diqqətlə ona baxan adamı tanıdı. Lakin eyni zamanda haradasa böyük bir boşluq yarandığını hiss edirdi. Elə bil beyninin bir parçasını kəsib götürmüşdülər. -İndi keçib gedəcək,-deyə O`Brayen onu sakitləşdirdi. –Gözümün içinə baxın. İndi Okeaniya hansı ölkə ilə müharibə edir? Uinston fikrə getdi. Okeaniya sözünün mənasını başa düşürdü. Özünün Okeaniya vətəndaşı olduğunu bilirdi. Avrasiya ilə İstasiyanı da xatırlayırdı. Lakin kimin kimlə müharibə etdiyindən xəbərsiz idi. Ümumiyyətlə, haradasa müharibənin aparıldığından xəbəri yoxdu. -Yadımda deyil. -Okeaniya İstasiya ilə müharibə edir. İndi xatırladınız? -Bəli.
-Okeaniya həmişə İstasiya ilə müharibə aparıb. Sizin həyatınızın ilk günündən, Partiyanın mövcudluğunun ilk günündən, tarixin yaradılışının ilk günündən bu müharibə fasiləsiz olaraq davam edib. Eyni müharibə. Bunu xatırlayırsınız? - Bəli.
- On bir il əvvəl siz xəyanətkar əməllərinə görə ölüm cəzasına məhkum olunmuş üç nəfər haqqında özünüzdən əfsanə uydurmuşdunuz. Onların günahsızlığını sübut edən hansısa qəzet parçası gördüyünüzü fikirləşirdiniz. Belə qəzet parçası heç zaman mövcud olmayıb. Bunu siz uydurmuşdunuz. Sonra özünüz də uydurmanıza inanmışdınız. İndi həmin əfsanəni uydurduğunuz an yadınıza düşdümü? Xatırladınızmı? -Bəli.
-Bir az əvvəl barmaqlarımı gözləriniz önündə tutmuşdum.. Beş barmaq gördünüz. Bunu xatırlayırsınız? -Bəli. O`Brayen yenə sol əlinin baş barmağını ovcunun içərisində gizlədib qalan barmaqlarını göstərdi. -Burada beş barmaqdır. Onların beşini də görürsünüzmü? -Bəli.
O, həqiqətən də ağlı başından çıxmamışdan əvvəl beş barmağı görmüşdü. Barmaqlar beş idi və heç bir yanlışlıqdan söhbət gedə bilməzdi. Sonra yenə hər şey ilkin vəziyyətini aldı, əvvəlki qorxu, nifrət, vahimə hissi təzədən geri qayıtdı. Lakin belə zaman kəsiyi vardı, -bu anın nə qədər davam etdiyini Uinston xatırlamırdı, bəlkə cəmisi otuz saniyə çəkmişdi,- həmin o aydın və işıqlı “Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 254
zaman kəsiyində O`Brayenin hər yeni təlqini beynindəki boşluğu doldurur və mütləq həqiqət kimi qəbul olunurdu. Həmin anlarda iki üstəgəl iki üç də ola bilərdi, lazım gəlsəydi, asanlıqla beşə də çevrilərdi. Bu vəziyyət O`Brayen əlini aşağı endirməmişdən əvvəl keçib getdi. Uinston istəsəydi də həmin anı geri qaytara bilməzdi, lakin onu istənilən şəxs keçmiş həyatının ən parlaq təsadüfünü, mahiyyət etibarı ilə başqa adama çevrilmə prosesini xatırlayan kimi, dəqiq xatırlayırdı. -İndi gördünüz ki, bu mümkündür,-O`Brayen onu fikrindən ayırdı. -Bəli.
O`Brayen özündən məmnun halda ayağa qalxdı. Uinston sol tərəfindəki ağ xalatlı adamın ampulanı sındırıb içərisindəki mayeni şprisə doldurduğunu gördü. O`Brayen, üzündə təbəssüm, Uinstona tərəf çevrildi. Yenə əvvəllər elədiyi kimi, eynəyinin yerini burnunun üstündə rahatlayırdı. -Yadınızdadırmı,- dedi, - gündəliyinizdə mənim barəmdə yazmışdınız ki, bu adamın dost, yaxud düşmən olması elə də əhəmiyyətli deyil, əsas odur ki, qarşısındakını başa düşür və onunla söhbət etmək mümkündür. Siz haqlı idiniz. Mən də sizinlə söhbətdən zövq alıram. Düşüncə tərziniz xoşuma gəlir. Aradakı bir fərqi - sizin dəli olduğunuzu çıxmaqla, oxşar fikirləşirik. Bu günkü söhbətimizi bitirməmişdən əvvəl mənə bir neçə sual verə bilərsiniz. Təbii, istəyirsinizsə. -İstədiyim sualı verə bilərəm? -Nə istəyirsiziniz, soruşun.- O`Brayen Uinstonun cihaza baxdığını gördü. –Narahat olmayın. Söndürülüb. Beləliklə, birinci sualınız. -Siz Culiyaya nə etdiniz? O Brayen yenidən gülümsədi. -O sizi ələ verdi, Uinston. Özü də dərhal, qeyd-şərtsiz. Tutulanlardan kiminsə bizimlə belə həvəslə əməkdaşlıq etməsi nadir hallarda olur. Görsəydiniz, gözlərinizə inanmazdınız. Onun bütün üsyankarlığı, yalançı qəhrəmanlığı, qayğısızlığı, həyasızlığı – hamısı son damlasına qədər canından çıxarılıb. Bu, çox mükəmməl bir dəyişmə oldu. Deyərdim ki, hətta dərsliklərə salınacaq nümunədir. - Ona işgəncə verdiniz? O`Brayen sualı cavabsız buraxdı. - Hövbəti sualınız?-dedi. - Böyük Qardaş mövcuddur? -Əlbəttə. mövcuddur. Partiya mövcuddur. Böyük Qardaş Partiyanın təcəssümüdür. -Demək istəyirəm ki, məsələn, mən mövcud olduğum mənada mövcuddur? -Siz mövcud deyilsiniz. Köməksizlik hissi yenidən Uinstona hakim kəsildi. Mövcud olmadığının hansı dəlillərlə sübuta yetiriləcəyini bilirdi. Ən azı, təsəvvürünə gətirirdi. Lakin eşidəcəklərinin hamısı cəfəngiyyat olacaqdı, söz oyunu olacaqdı. Məgər “Siz mövcud deyilsiniz”-sözləri məntiqi cəfəngiyyat nümunəsi deyildi? Amma mübahisə açmağın faydası vardımı? O`Brayenin onu hansı təkzibedilməz, ağlasığmaz dəlillərlə darmadağın edəcəyini yadına salanda mübahisə açmaq fikrindən daşındı. “Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 255
-Düşünürəm ki, mövcudam,-dedi.-Öz varlığımı dərk edirəm. Doğulmuşam, sonda isə öləcəyəm. Əllərim, ayaqlarım var. Kainatda bəlli bir yer tuturam. Mənimlə eyni anda başqa heç bir bərk cisim həmin yeri tuta bilməz. Bilmək istərdim ki, dediyim mənada Böyük Qardaş mövcuddurmu? -Bunun əhəmiyyəti yoxdur. O, mövcuddur. -Böyük Qardaş nə zamansa öləcək? -Əlbəttə, yox! O necə ölə bilər? Növbəti sualınız? -Qardaşlıq cəmiyyəti mövcuddur? -Bax, bu sualın cavabını, Uinston, heç zaman bilməyəcəksiniz. Hər şey başa çatandan sonra sizi azad etmək qərarına gəlsək və ondan sonra doxsan yaşına qədər yaşasanız da, heç zaman verdiyiniz sualın cavabının “Bəli”, yoxsa “Xeyr ” olduğunu öyrənə bilməyəcəksiniz. Ömrünüz boyu bu müəmma üzərində baş sındıracaqsınız. Uinston sakitcə uzanmışdı. İndi sinəsi daha tez-tez qalxıb-enirdi. Ağlına ilk gələn sualı hələ də verməmişdi. O suala mütləq cavab almalı idi. Amma dili heç cür sözünə baxmırdı. Deyəsən, O`Brayenin simasında istehzalı təbəssüm göründü. İstehza hətta eynəyinin parıltısında da hiss olundu. “O bilir,-deyə Uinston fikirləşdi,- nə soruşmaq istədiyimi bilir!”. Özündən asılı olmayaraq sualını verdi. -101-ci otaq nə deməkdir? O Brayenin sifətinin ifadəsi dəyişilmədi. Suala quru cavab verdi. -Uinston, siz 101-ci otağın nə demək olduğunu gözəl bilirsiniz. 101-ci otağı hamı yaxşı tanıyır. O`Brayen barmağını yuxarı qaldırıb ağ xalatlı adama işarə verdi. Söhbət, deyəsən, sona çatmışdı. Uinstonun qoluna iynə vurdular. Dərhal da dərin yuxuya getdi.
III FƏSİL -Sizin yenidən bərpa prosesiniz üç mərhələdən ibarətdir,-O`Brayen dedi.- Bura öyrənmə, anlama və qəbul etmə mərhələləri daxildir. Artıq ikinci mərhələyə keçməyin vaxtıdır. Uinston həmişəki kimi arxası üstə uzanmışdı. Son vaxtlar ilgəkləri nisbətən boş saxlayırdılar. İndi ayaqlarını dizlərindən yüngülcə əyə bilirdi. Başını o tərəf-bu tərəfə çevirmək, dirsəkdən yuxarı qollarını qaldırmaq da mümkün idi. Üzəri şkalalarla dolu cihaz da əvvəlki kimi qorxunc görünmürdü. Kifayət qədər hazırcavablıq göstərəndə onun ağrılarından can qurtarmaq olurdu. Yalnız səfehlik eləyəndə O`Brayen əlini cihazın dəstəyinə atırdı. Bəzən söhbət başa çatana qədər onun köməyinə bir dəfə də olsun ehtiyac yaranmırdı. Söhbətlərin sayını xatırlaya bilmirdi. Proses çoxdan, Uinston üçün qeyri-müəyyən vaxtdan başlanmışdı. Bəlkə də həftələr idi ki, davam edirdi. Arada bəzən bir neçə gün, bəzən isə cəmisi bir, yaxud iki saatlıq fasilə verilirdi. -Burada saxlandığınız müddətdə, - O`Brayen deyirdi,-dəfələrlə heyrətlənmisiniz, hətta məndən də soruşmusunuz ki, Sevgi Nazirliyi niyə sizə görə naharatlıq keçirməlidir, niyə bu qədər vəsait xərcləməlidir? Azadlıqda olanda da eyni sualın yaratdığı anlaşılmazlıq duyğusu sizi tərk etmirdi. Yaşadığınız Cəmiyyətin mexanizmini başa düşürsünüz, amma onun hərəkətverici motivlərini anlaya bilmirsiniz. Yadınızdadırmı, gündəliyinizdə yazmışdınız: “Necə edildiyini başa düşürəm, amma nə üçün edildiyini anlamıram”. Bu “nə üçünün” üzərində fikirləşəndə özünüzün sağlam
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 256
ağıl sahibi olduğunuza şübhə etməyə başlayırdınız. Siz artıq kitabı, -Qoldsteynin kitabını deyirəm,- ya da onun müəyyən hissələrini oxumusunuz. Orada indiyə qədər bilmədiyiniz hər hansı mətləbə rast gəldiniz? -Siz o kitabı oxumusunuz?-Uinston suala sualla cavab verdi. -Onu mən yazmışam. Daha doğrusu, yazılmasında iştirak etmişəm. Yəqin ki, heç bir kitabın fərdi qaydada ərsəyə gəlmədiyindən xəbəriniz var. -Orada yazılanlar həqiqətdir? -Təsviri hissədəkilər həqiqətdir. Təklif olunan proqram isə cəfəngiyyatdır. Gizlicə bilik ehtiyatı toplamaq... kütlələri tədricən maarifləndirmək... proletar üsyanı və nəticədə Partiyanı devirmək... Bütün bunların nə demək olduğunu yəqin ki, özünüz də yaxşı başa düşürsünüz. Proletarlar heç zaman üsyan etməyəcəklər. Nə min il, nə də milyon il sonra. Onlar üsyan edə bilməzlər. Səbəbini sizə açıqlamağa lüzum görmürəm. Özünüz hər şeyi bilirsiniz. Nə zamansa silahlı üsyan xülyaları ilə yaşamısınızsa, onları da bir kənara buraxın. Partiyanı devirmək üçün heç bir imkan mövcud deyil. Partiyanın hakimiyyəti əbədidir. Bunu fikirlərinizin istinad nöqtəsi kimi əsas götürə bilərsiniz. O`Brayen çarpayıya yaxınlaşdı. -Əbədidir!-deyə bir də təkrarladı. -İndi isə “necə” və “nə üçün” suallarına qayıdaq. Partiyanın öz hakimiyyətini necə qoruyub saxladığını kifayət qədər yaxşı başa düşürsünüz. İndi mənə deyin görüm, biz hakimiyyətdən nə üçün belə möhkəm yapışmışıq”? Səbəb nədir? Nə üçün hakimiyyəti bu qədər sevirik? Tez olun, cavab verin! - Uinstonla hələ də sakit dayandığından, O`Brayen artıq əmr tonu ilə danışırdı. Uinston yenə də bir müddət heç nə demədi. Son dərəcə zəiflədiyini hiss edirdi. O`Brayenin üzündə təzədən dəlicəsinə coşqunluğun işartıları görünürdü. Uinston onun nə deyəcəyini əvvəlcədən bilirdi. O`Brayen deyəcəkdi ki, Partiya hakimiyyəti özünün son məqsədləri naminə deyil, çoxluğun mənafelərini qorumaq üçün əlində saxlayır. Partiya həmişə iqtidarda qalmalıdır, çünki kütlə əksərən zəif və qorxaq məxluqlardan ibarətdir, azadlığa təhəmmül edə bilmir, həqiqətin gözünə dik baxmağı bacarmır. Ona görə də həmişə özündən daha güclü olan qüvvə tərəfindən idarə edilməli və davamlı şəkildə aldadılmalıdır. O`Brayen deyəcəkdi ki, bəşəriyyət seçim qarşısındadır: ya azadlığı, ya da xoşbəxtliyi seçməlidir. İnsanların böyük əksəriyyəti isə xoşbəxtliyi hər şeydən üstün tutur. Deyəcəkdi ki, Partiya əzilənlərin, zəiflərin əbədi müdafiəçisidir, Yer üzərində daha xoşbəxt gələcəyin bərqərar olması üçün çarpışır, başqalarının səadəti naminə özünü qurban verir. Uinston fikirləşdi ki, ən dəhşətli şey O`Brayenin bu sözləri deməsi deyil, onları dilə gətirərkən özünün də dediklərinə inanmasıdır. Bunu sifətindən də görmək mümkündür. O`Brayenin hər şeydən xəbəri var. Cəmiyyətin gerçək vəziyyətini, insan kütlələrinin necə dəhşətli miskinlik içərisində yaşadıqlarını, Partiyanın hansı yalanlar və vəhşiliklər bahasına onları bu vəziyyətdə saxladığını Uinstondan min dəfə yaxşı bilir. O, hər şeyi başa düşür, hər şeyi götür - qoy edib nəticə çıxarmağı bacarır, lakin yenə də əqidəsində qətiyyən tərəddüd etmir: çünki son məqsəd hər şeyə haqq qazandırır. “Səndən daha ağıllı olan bir dəliyə qarşı nə edə bilərsən?”-deyə Uinston fikirləşirdi. “O, sənin dəlillərini çox diqqətlə dinləyəcək, amma bundan sonra yenə öz dəliliyində israr edəcək”.
suala cavab verməyə başladı.-Düşünürsünüz ki, insanlar hələ hakimiyyətə hazır deyillər, ona görə də... “Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 257
Uinston titrədi və qışqırtısını güclə boğa bildi. Ağrı bədənindən güllə kimi keçdi. O`Brayen dəstəyi otuz beşin üstünə qoymuşdu. - Səfeh şeylər danışırsınız, Uinston, çox səfeh şeylər danışırsınız,-dedi.-Sizdən indi dediklərinizdən daha ağıllı cavab gözləyirdim. O`Brayen dəstəyi geri çəkib sözünə davam etdi. - Sualıma özüm cavab verəcəyəm. Məsələ belədir. Partiya hakimiyyətə yalnız və yalnız öz xeyiri üçün can atır. Başqalarının rifahı bizi maraqlandırmır. Bizi sadəcə hakimiyyət maraqlandırır. Nə zənginlik, nə cah-cəlal, nə uzun ömür, nə xoşbəxtlik-bunların heç biri yox, sadəcə, hakimiyyət, yalnız hakimiyyət! Gerçək hakimiyyətin nə demək olduğunu indi başa düşəcəksiniz. Biz keçmiş dövrlərin oliqarxiyalarından tamam fərqlənirik, çünki nə etdiyimizi bilirik. Yerdə qalanların hamısı, hətta bizimlə müəyyən qədər bənzərlikləri olanlar belə qorxaq və ikiüzlü idilər. Məsələn, alman nasistləri və rus kommunistləri əsaslandıqları metodlar baxımından bizə çox yaxın idilər. Lakin hakimiyyətlə bağlı şəxsi motivlərini ortaya qoymağa heç vaxt cürət etməmişdilər. Onlar özlərini elə göstərirdilər (hətta bəlkə də bunun məhz belə olduğuna inanırdılar) ki, sanki hakimiyyəti istəmədən, məhdud bir müddətə əllərinə alıblar, qarşıda, necə deyərlər, tini burulandan sonra insanların azad və bərabər yaşayacaqları cənnət həyatı başlayır. Biz elə deyilik.Yaxşı başa düşürük ki, hakimiyyəti heç vaxt sonra ondan imtina etmək xatirinə ələ keçirmirlər. Hakimiyyət vasitə deyil, hakimiyyət-məqsəddir. Heç kəs inqilabın nailiyyətlərini qoruyub saxlamaq naminə diktatura qurmur. Əksinə, diktatura qurmaq üçün inqilab edirlər. Repressiyadan məqsəd - repressiyadır. İşgəncənin məqsədi -işgəncədir. Hakimiyyətin məqsədi- hakimiyyətdir. İndi nə demək istədiyimi başa düşürsünüzmü?. O`Brayenin sifətindəki yorğunluğu görəndə Uinston əvvəlki dəfələrdə olduğu kimi təəccüblənirdi. Qarşısındakı güclü, kök və sərt sifət idi. Orada dərin ağılla birlikdə daim nəzarətdə saxlanan, amma Uinstonun yenə də özünü qarşısında köməksiz saydığı, heç vəhclə ram edilməyən ehtiras həkk olunmuşdu. İstənilən halda O`Brayeni sifəti çox yorğun idi. Gözlərinin altı qaralıb tuluqlamışdı, yanaqlarının dərisi sallanmışdı. O`Brayen ona tərəf əyildi. Bəlkə də bilərəkdən yorğun sifətini daha yaxşı görməsinə imkan yaratmaq istəyirdi. -Fikirləşirsiniz ki, sifətim qoca və yorğundur,-deyə sözünə davam etdi.- Fikirləşirsiniz ki, hakimiyyətin əbədiliyi haqqında danışıram, amma bədənimin tökülüb itməsinin qarşısını ala bilmirəm? Uinston, doğrudanmı siz hələ də fərdlərin sadəcə toxuma olduğunun anlamırsınız? Toxumaların zəifliyi-orqanizmin enerjisi deməkdir. Məgər siz dırnaqlarınızı kəsib atanda ölürsünüz? O, çarpayının yanından sərt hərəkətlə geri dönüb əlinin birini cibinə qoyaraq var-gəl etməyə başladı. -Biz hakimiyyət kahinləriyik,-dedi. -Allah özü hakimiyyət deməkdir. Lakin indiki anda hakimiyyət sizi maraqlandırmayan quru sözdən başqa bir şey deyildir. Ona görə də hakimiyyətin nə demək olduğunu anlamaq üçün fikirlərinizi səfərbər etmək vaxtıdır. Hər şeydən əvvəl, hakimiyyətin kollektiv anlayış olduğunu başa düşməlisiniz. Fərd yalnız öz fərdiyyətindən imtina etdiyi təqdirdə hakimiyyətə yiyələnə bilər. Partiyanın “Azadlıq-köləlikdir”- şüarından, təbii ki, xəbəriniz var. Onu tamamilə tərsinə oxumağın mümkünlüyü fikri nə zamansa ağlınıza gəlibmi? “Köləlik-azadlıqdır”. Tək və azad insan həmişə uğursuzluğa məhkumdur. Belə də olmalıdır. Çünki insan həyatının sonu - ölümdür. Bu, insanın ən böyük məğlubiyyətidir. Lakin o, tərəddüdsüz, canı-dildən tabe olmağı bacarırsa, öz fərdiyyətindən imtina etməyə, Partiyanın içərisində əriyib itməyə hazırdırsa, o zaman özü də Partiyaya çevriləcək, Partiya ilə birlikdə əbədilik və öıümsüzlük qazanacaqdır. İkincisi, başa düşməlisiniz ki, hakimiyyət-insan üzərində ağalıq deməkdir. Onların cismi, ən başlıcası isə, şüuru üzərində ağalıq deməkdir. Materiya |