‘zbek ist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi n. M. Ziyavitdinova, Y. M. O‘rinov, Sh. N. Xayitov menejment

T a y a n ch ib o ra la r:
• Mehnat resurslari
• Ishchi kuchi
• Mehnat munosobatlari
• Ishchi malakasi
• Guruh
• Rasmiy guruh
• Qo‘mita
• Maxsus qo'mita
• Guruhiy me’yorlar
• Liderlik
• Liderlik nazariyalari
• Liderlikka axloqiy yondashuv
• Qoniqish va unumdorlik
• Adaptatsion boshqaruv
• Hokimiyat
• Ta’sir
Nazorat savollari:
1. Xodimlar va ularni boshqarish deganda nima tushuniladi?
2. Xodimlarni boshqarish qanday tamoyillarga asoslanadi?
3. Guruh samaradorligiga qanday omillar ta’sir ko‘rsatadi?
4. Liderlik nima?
5. Liderlik muammosini o‘rganishdagi asosiy yondoshuvlami ayting.
6. Hokimiyatga ta’rif bering. Hokimiyatning qanday ko‘rinishlarini 
bilasiz?
241

---

7. Xarizma nima va uni rahbarlar qanday qo'llashadi?
8. Ishontirishning qanday kuchli va kuchsiz tomonlari mavjud?
9. Qanday ta’sir instrumentlari rahbarga ishontirish orqali ta’sir 
qilishga yordam beradi?
10. lshtirok orqali ta’sir ko‘rsatish qanday amalga oshiriladi?
Adabiyotlar:
1. 
Abdurahmonov Q va boshqalar.
Personalni boshqarish. Т.: «Sharq», 
1998.
2. 
Мескон М., Альберт М., Хедоури Ф.
Основы менеджмента. М.: 
«Дело», 2002.
3. 
Sharifxojayev М., Abdullayev Yo.
Menejment. Т.: « 0 ‘qituvchi», 
2001
.
4. 
Qosimov G.M.
Menejment. Т.: « 0 ‘zbekiston», 2002.
5. Internet sayti: www. Manai ement.ru
242

---

XIV BOB. RUHIY ZO‘RIQISHNI BOSHQARISH
14.1. Ix tilo flar va k e lish m o v c h ilik la r
Ixtiloflar, y a ’ni kelishm ovchiliklar individlarning o ‘zaro 
bir-biriga ta ’sir k o ‘rsatishi, o ‘zaro m uom alada boMishi jarayonida 
vujudga keladi, shuning uchun ham ular odam qancha um r ko‘rsa, 
shuncha davom etadi. Biroq ixtiloflarning um um iy qabul qilingan, 
ulam ing tabiatini, jam oaning rivojlanishiga, ja m iy a t taraqqiyotiga 
ta ’sir etishini tushuntirib beradigan nazariya y o ‘q. Lekin shunday 
bo‘lsa-da, ixtiloflarning kelib chiqishi m avjud boMishi, ulam i 
boshqarish m asalalari yuzasidan k o ‘pgina tad q iqo tlar olib borilgan. 
Ayrim tadqiqotlarda ixtiloflarning «m a’naviy otasi» deb G erak litn i 
hisoblaydilar, shuningdek S o k ra t v a P la to n g a havola qilishlari 
ham uchraydi. XX asr boshlarida bir qator nem is, avstriyalik va 
am erikalik sotsiologlar: G .Z im m el’, L .G u m p lo v ic h , D.Sm olli, 
U .S am n e r kabilam ing tadqiqotlari bilan ixtiloflar nazariyasiga 
asos solindi. Ulardan eng mashhuri G .Z im m el’ boMib, u ixtiloflami 
jam iy at hayotidagi m uqarrar hodisa sifatida qaragan, ixtiloflar inson 
tabiatining xususiyatlaridan kelib chiqadi va shaxsga xos boMgan 
hujum korlik instinkdan paydo boMadi, deb hisoblaydi.
Kishilarning qarashlaridagi tafovutlar, b iro r voqeani idrok etish 
ham da ularga baho berishning mos kelm asligi k o ‘pincha tortishuvchi 
vaziyatlarga olib keladi. Agar vujudga kelgan vaziyat o ‘zaro harakat 
qatnashchilaridan bittasiga o ‘z oldiga q o ‘ygan m aqsadga erishishda 
x a v f tug'dirsa, u holda ixtilofli vaziyat kelib chiqadi.
Shunday qilib,