‘zbek ist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi n. M. Ziyavitdinova, Y. M. O‘rinov, Sh. N. Xayitov menejment

g la s h u v i n a tija si boM ishi m u m ­
kin.
Uning ilgari surgan quyidagi boshqaruv g ‘oyalari bugungi 
kunda ham o‘z ahamiyatini yo‘qotmagan, Anri Fayol boshqarishni:
• kelajakni ko‘ruvchi;
• faoliyatni tashkillashtiruvchi;
• tashkilotni idora qiluvchi;
• faoliyat turlarini muvofiqlashtiruvchi;
• qaror va buyruqlar bajarilishini nazorat qiluvchi qurol deb 
ataydi.
Bu fikrlar hozirgi kunda ham boshqarish fani asosida yotadi. 
Ilmiy menejment evolutsiyasi uning paydo boMgan davridan 
boshlab to XX asr o ‘rtalarigacha, tabiiyki, biz ko‘rib chiqqan 
F.Teylor, G.Emerson yoki A.Fayollarning fikr-mulohazalari bilan 
cheklanmaydi.
G ‘arbiy menejmentda Genri Gant, Jeyms D.Muki, Lindoll 
Urvik, Genri Ford, M.P. Foliet, R.Robbins, D.Bem, Maks Veber va 
boshqa olimlarning fikr-mulohazalari va ilmiy qarashlariga alohida 
e ’tibor qaratiladi.
Ilmiy menejmentning ijobiy elementlari vaqt o ‘tishi bilan 
ilmiy ishlangan tamoyillar, qoidalar, tavsiyanomalar, cheklangan 
m e’yorlar korxonada jiddiy, ya’ni majburiy ish tizimlarini bunyod 
etishga olib keladi. Ishchining mehnati biroz jadallashadi va 
m a’lum darajada ogMrroq boMadi. Buning natijasida qarama-qarshi 
elementlar boshqaruvchi-ishchi munosabatlari kuchayadi.
Inson omili tashkilot samaradorligining asosiy elementi 
sifatida toMa-to‘kis tushunib yetilmadi. Yana bir kamchilik yuzaga
45

---

chiqdi. Ilmiy ta ’lim menejmentni yopiq turdagi tashkilot kabi 
bunyod etdi. Shunday holat yuz berdiki, agar boshda bu kabi tizimni 
yaxlitlash, uning ichki elementlari tashkil etish evaziga oshsa, 
keyinroq ularning aniqligi yetarli bo‘lmay qoladi, tashqi muhitni 
hisobga olish zaruriyati oydinlashadi va menejment yangi yo‘llar 
qidirish masalasi oldida turib qoladi.