Zoologiya uzb 2017. indd

7-rasm. Yashil evglenaning bo‘linib ko‘payishi
8-rasm. Volvoks:
1 – lupa orqali ko‘rinishi; 2 – mikroskopda ko‘rinishi; 3 – ikkita hujayrasi.
2
1
3
Ayrim xivchinlilar parazit hayot kechiradi. Triðanosoma tropik 
Afrikadagi xalqlar qoni zardobida yashab, uyqu kasalligini keltirib 
chiqaradi. Leyshmaniya O‘zbekistonning janubidagi ayrim hududlarda 
va tropik mamlakatlarda uchraydi, odam yuzi va ba’zan qo‘l terisida 
uzoq vaqt tuzalmaydigan yara hosil qiladi.

---

17
1. Xivchinlilar tuzilishi soxta oyoqlilardan qanday farq qiladi?
2. Evglena yorug‘likda qanday oziqlanadi?
3. Qisqaruvchi vakuola qanday ahamiyatga ega?
4. Evglena qanday ko‘payadi?
5. Nima sababdan volvoks koloniyali hayvonlarga kiritiladi?
6. Triðanosoma odamga qanday yuqadi?
7. Xivchinlilarning qaysi xususiyatlari o‘simlikka o‘xshaydi?
1. Evglena sitoplazmasida:
a) qisqaruvchi, hazm vakuolalari bor;
b) xromatofora, qisqaruvchi vakuolasi bor;
d) qizil ko‘zchasi va xivchini bor.
2. Volvoks hujayralari:
a) duksimon:
b) sharsimon;
d) noksimon.
Hayvonlar nomi va ularga mos keladigan xususiyatlarni juftlab yozing.
a) leyshmaniya;
1) qon paraziti;
b) volvoks;
2) tanasi duksimon;
d) triðanosoma;
3) terida yara paydo qiladi;
e) evglena.
4) koloniya bo‘lib yashaydi.
Lug
‘at daftaringizga yozib oling
.
Yashil evglena, volvoks, triðanosoma, leyshmaniya, xromatofora lar, fotosintez, 
koloniya, xivchin, xlorofill, qizil dog‘ ko‘zcha.
Quyidagi jumboqni yeching. Xivchinlilar – bitta yoki bir hechta xivchin yor-
damida harakatlanadigan mikroskopik hayvonlar. U holda nega yashil evglena 
tanasini burab, volvoks esa koptok singari dumalab harakatlanadi?
Topishmoqlarda qaysi hayvonlarning tuzilishi tasvirlangan va ular harakatlan-
ishiga tavsif bering? 
2. Maysa rangli mitti o‘zi.
Bor xivchini, bordir ko‘zi.
3. Mitti koptok, tepib bo‘lmas,
Dumalaydi, tutib bo‘lmas.
Tasdiqlovchi javoblar: 1b, 2d.
Juftlab yozish javoblari: a-3, b-4, d-1, e-2.
2 – 
?!
4-§. Xivchinlilar sinfi

---

18