180
8.5. Sutemizuvchilar sinfi
54-§. Qo‘lqanotlilar va kemiruvchilar turkumlari
Qo‘lqanotlilar turkumi.
Qo‘lqanotlilar –
uchishga moslashgan
sutemizuvchilar. Ularning oldingi oyoqlari o‘zgarib, qanotga aylangan
(105-rasm). Oldingi oyoqlari suyaklari oralig‘iga hamda orqa oyoq-
lari bilan tanasining ikki yoni o‘rtasiga yupqa teri parda tortilgan.
Bu parda hayvon uchganida ko‘tarish yuzasini hosil qiladi.
Lekin
oldingi oyoqlarining birinchi barmog‘i hamda ke
yingi oyoqlarining
panjasi erkin bo‘ladi. Ular qo‘nganida bu panjalari bilan g‘orlarning
devoriga, daraxtlar tanasiga yopishib oladi
yoki ularga asta-sekin
chirmashib chiqadi.
105-rasm. Qo‘lqanotlilar:
1 – malla shomshapalak; 2 – taqaburun ko‘rshapalak; 3 – quloqdor
ko‘r shapalak; 4 – terili ko‘rshapalak; 5 –
katta shomshapalak
1
2
3
4
5
181
54-§. Qo‘lqanotlilar va kemiruvchilar turkumlari
Ko‘rshapalaklarning ko‘zlari ojiz bo‘lib, yaxshi ko‘rolmaydi. Le-
kin ular tunda ham biron narsaga urilmasdan ucha oladi; hasha-
rotlarni og‘zi bilan tutib oladi. Ko‘rshapalaklarning fazoda mo‘ljal
olish xususiyati
ularning ultratovush tarqa
tishi va uni qabul qilishi
bilan bog‘liq. Uchayotgan hayvon burni va og‘zidan uzuq-yuluq
ultratovush chiqaradi. Tovush uning yo‘lida
uchraydigan obyektdan
aks-sado singari qaytadi. Uning qulog‘i ana shu qaytgan tovush
to‘lqinlarini qabul qilganligi tufayli o‘z o‘ljasini topadi yoki to‘siqni
sezadi. Ko‘rshapalaklar qon so‘ruvchi va zararkunanda hasharotlarni
qirib, foyda keltiradi. Ko‘r
shapa
laklarni
aholi yashay
digan joylarga
jalb qilish uchun pana joylarni buzmaslik va yangi pana joylar
yaratish zarur.
Dostları ilə paylaş: 
