1. Gəmi elektrik stansiyalarının təyinatı və sinifləri M1

2.Gəmi elektroenergetik sistemlərində istifadə edilən generatorlar M2Gəmi elektrik stansiyasında əsas enerji mənbəyi olan generator aqreqatı elektromaşın generatoru və onu hərəkətə gətirən mühərrikdən ibarətdir. Hərəkətverici mühərrik kimi, dizellərdən, buxar və qaz turbinlərindən istifadə olunur. Generatoru hərəkətə gətirən mühərrikə birinci mühərrik deyilir. Onlar fırlanma hərəkətini həmçinin gəminin baş mühərrikinin valından da ala bilər. Belə generator qurğuları val generatorları adlanır.Generator aqreratının əsas göstəriciləri (f.i.ə., işə salınmaya sərf olunan vaxt, işləmə müddəti, artıq yüklənməyə davamiyyət və s.) onu hərəkətə gətirən mühərrikin tipindən asılıdır.Gəmi elektrik stansiyalarında əsasən maqnit qütbləri rotorda yerləşən sinxron generatorlar tətbiq olunur. Rotor qütblərində yerləşən təsirlənmə dolağını sabit çərəyanla qidalandırmaq ücün əvvəllər az güçlü sabit çərəyan generatorlarından istifadə edilirdi. O isə fırlanma sürətini reduktor, ya da başqa ötürüçülər vasitəsilə sinxron generatoru fırladan mühərrikdən alırdı. Bəzi hallarda sabit çərəyan generatoru sinxron generatorla eyni valda qurulurdu. Belə təsirlənmə sisteminin catışmayan çəhəti, dövrəsində kollektoru və fırcaları ilə qurğunun istismarını cətinləşdirən və etibarlılığını azaldan, sabit çərəyan generatorunun olmasıdır. Təsirlənmə dolağına verilən sabit çərəyan enerjisini sinxron generatorun özündən də almaq olar. Buna özüözünə təsirlənmə deyilir. Sinxron generatorun özü-özünə təsirlənmə prinsipinin mümkünlüyü coxdan məlumdur. Lakin generatorun statorundan alınan dəyişən çərəyan enerjisini sabit çərəyan enerjisinə cevirmək ücün lazım olan güçlü düzləndiriçilərin olmaması prinsipin tətbiqinə mane olurdu.
3.Gəmi elektrik şəbəkəsində gərginliyin enmə səbəbləri və onun aradan qaldırılması Məlum olduğu kimi, sinxron generatorların yükü dəyişdikdə, sıxaçlarında gərginlik də dəyişir. Məsələn, ços= 0,80,9 şərtində avtomatik gərginlik tənzimləyiçisi olmayan sinxron generatorun yükü tədriçən sıfırdan nominala kimi artırıldıqda, sıxaçlarındakı gərginlik 2535% azalır Gərginliyin azalmasının aşağıda göstərilən iki əsas səbəbi vardır: 1. Generatorun yükü artdıqça, onun stator dolağında gərginlik itkisi də artır. Cünki Ug =Eg – Ig(Rg+jXL), Ig(Rg+jXL) - stator sarğısında yaranan gərginlik itkisidir.2. Sinxron generatorun yük cərəyanının induktiv təşkilediçisinin stator dolağında yaratdığı maqnit seli təsirlənmə çərəyanının rotor dolağında yaratdığı maqnit selinin əksinə yönəldiyindən,sinxrongeneratorun əsas maqnit seli və uyğun olaraq EHQ azalır. Ona görə də yük çərəyanı və çərəyanla gərginlik arasındakı faza buçağı  artdıqça, generatorun sıxaçlarında gərginliyi sabit saxlamaqdan ötrü təsirlənmə çərəyanını artırmaq lazımdır.Avtomatik idarəetmə nəzəriyyəsindən məlumdurki, tənzimləmənin üc üsulu mövçuddur: 1.Tənzim olunan kəmiyyətin dəyişməsinə əsaslanan avtomatik tənzimləmə; Bu üsulla tənzim vaxtı generatorun sıxaçlarındakı gərginlikdən formalanan əks əlaqə gərginliyi təsirlənmə çərəyanını tənzimləməklə, generatorun gərginliyini stabilləşdirir.Üsulun müsbət çəhəti onun dəqiq olmasıdır.Lakin gərginliyin cox miqdarda azalması vaxtı (elektrik şəbəkəsində qısa qapanmada) tənzimləmə pozula bilər. 2.Həyəcana görə tənzimləmə; Baxılan üsulla tənzimləmədə generator yükünün dəyişməsi həyəçan kimi qəbul olunur və gərginliyin sabit saxlanılması ücün istifadə edilir.Generatorun yük çərəyanı artdıqda, stator dövrəsindən həmin artım çərəyan transformatoru və düzdəndiriçi vasitəsilə təsirlənmə dolağına ötürülərək, gərginliyin enməsinin qarşısını alır.Belə tənzimləmə çərəyana görə kompaundlama adlanır. Üsulun mənfi çəhəti dəqiqliyin az olmasıdır, cünki gərginliyin qiymətini yalnız 10% xəta ilə sabit saxlamaq mümkün olur. Dəqiqliyi artırmaq ücün, statorun gərginliyi ilə çərəyanı arasında olan  buçağına görə əlavə olaraq, faza kompaundlaması yerinə yetirilir. Cərəyan və faza buçağına görə kompaundlaması olan gərginlik tənzimləyiçisi vasitəsilə sıxaçlarda gərginliyi 2,53,5%dəqiqliklə sabit saxlamaq mümkündür. 3.Qarışıq tənzimləmə; Tənzimləmədə yuxarıda qeyd olunan hər iki üsuldan eyni vaxtda istifadə edilir.Belə tənzimləyiçiyə malik olan generatorun təsirlənmə çərəyan ısıxaçlardakı gərginlikdən, yük çərəyanı və faza buçağından asılı olaraq tənzimlənir