1-mavzu. Mikrobiologiya fani, o’rganish obe’ektlari, vazifasi hamda bo’limlariga tavsif

 
Kapsula va shilliq qavat. Kimyoviy tarkibi va funktsiyalari.
 
Kapsula. Bakteriyalarning ko’plari kapsula bilan o’ralgan. Ular shilimshiq moddadan 
iborat bo’lib, mikro- va makrokapsuladan iborat bo’ladi. Makrokapsulaning qalinligi 0.2 mkm, 
mikrokapsulaniki esa - 0.2 mkmdan kichik (16 - rasm). Makro - va mikrokapsulaning ichki 
tomonida shilliq qavat va uni ichki tomonida esa eruvchan shilliq qavat bo’ladi. 
Kimyoviy tuzilishi. Kapsula geteropolisaxarid bo’lib, uning tarkibi 90% suvdan iborat, 
polisaxarid, polipeptid, lipid (tuberkullyoz bakteriyalarda) birikmalaridan tashkil topgan. 
Kapsulali bakteriyalar kapsulasiz bakteriya yashay olmaydigan muhitlarda ham yashay olishi 
mumkin. 
Prokariotli mikroorganizmlarning hujayrasining bo’yalish hususiyatiga qarab 2 guruxga bo’lib 
o’rganiladi. Agarda prokariotli mikroorganizmlarning tanasi binafsha rang bilan so’ngra yod 
bilan bo’yalsa u paytda uning tanasi bo’yaladi. Bo’yalgan tanani spirt bilan yuvilsa, ya’ni spirt 
ta’sirida 2 hil holat kuzatiladi: 
Grammusbat turlar – bunda yuvilgandan keyin ham tanada bo’yoq qolgan bo’ladi. 
Grammanfiy turlarda – teskarisi, ya’ni bo’yoq yuvilib ketadi va rangsiz bo’lib qoladi. 
 
6-mavzu. Mikroorganizmlarning klassifikatsiyasi

---

Mikroorganizmlar olami, umumiy belgilari va turli tumanligi. Prokariot va 
eukariot mikroorganizmlar, ularning o’xshashligi va farqlari. Mikroorganizmlar klassifikatsiyasi 
va printsiplari. Prokariotlar- mikrobiologiyani asosiy ob’ektidir. Prokariotlar olamining to’rt 
bo’limi vakillariga qisqacha tavsif. Gram musbat va gram manfiy bakteriyalar, mikoplazma va 
arxebakteriyalar. 
Javob: Mikroorganizmlar olami, umumiy belgilari va turli tumanligi. Prokariot 
va eukariot mikroorganizmlar, ularning o’xshashligi va farqlari.
Prokariotlar bilan eukariotlarning hujayraviy tuzilishdagi farq. 
Prokariotlar Eukariotlar 
Yadro membranasi yo’q, mitozy yuli bilan 
bo’linadi 
Takomillashgan 
yadro 
membrana 
bilan 
o’ralgan.Mitoz yo’li bilan bo’linadi. 
DNK gistonlar bilan bog’lanmagan alohida 
molekulalar 
DNK 
gistonlar 
bilan 
bog’langan 
xromosomada joylashgan. 
Nafas 
olishda 
membranalar 
yoki 
mezosomalar ishtirok etib, mitoxondriya yo’q
Mitoxondriya mavjud 
Goldji apparati yo’q 
Goldji apparati mavjud 
Vakuolasi kam uchraydi 
Doimo uchraydi 
Turli hil faktorlarga chidamli 
Chidamsiz 
Fotosintez 
prosessi. 
Bakterioxlorofill 
pigmenti, qaytaruvchisi H 
2 
Xlorofill a,v,s,d yoki kislorod ajraladi 
qaytaruvchi H 
2
O 
Jinsiy prosessda meyoz uchramaydi 
Meyoz sistemasi uchraydi 
Xromosomalar soni bitta, gaploid 
Birdan ortiq, diploid