1. Tijorat banklari kredit siyosati va uning zarurligi. Tijorat banklarining kredit siyosati va uning mezonlari

Kredit shartnomasining huquqiy asosini qonunlar, bank faoliyatiga oid 
boshqa yuridik va me’yoriy hujjatlar tashkil etadi.
Kredit shartnomasini tuzish erkinligi mijozni ssuda olmoqchi bo‘lgan bankni
tanlash erkinligida va bankning shu mijozga kredit berish masalasini echish
erkinligida o‘z aksini topadi. Ikkala tomon shartnomaviy munosabatlarga o‘z
xohishlariga ko‘ra kiradilar.
Tomonlarning bir-biridan o‘zaro manfaatdorligi kredit shartnomasi
shartlarini kelishish imkoniyatini bildiradi. Har bir tomon ham o‘z manfaatlarini
qondiruvchi optimal variantni topishga harakat qiladi.
Kredit shartnomasi tarkibini shakllantirishda muhim va yordamchi
shartlarning bor ekanligiga ahamiyat berish kerak.
Muhim shartlar deganda, biz kredit shartnomasini tuzish imkoniyatini
aniqlovchi shartlarni tushunamiz. Ularga tomonlarning nomi, shartnoma muddati,
predmeti va summasi, ssudani berish va qaytarish tartibi, ssudadan foydalanish

---

---

bahosining darajasi, kredit qaytarilishinng ta’minlanganligi, tomonlarning

javobgarligi kiradi.
Qo‘shimcha shartlar kredit qaytarilishini ta’minlashga, qo‘shimcha garovni
yaratishga qaratilgan bo‘ladi. Ular aniq bir qarzdorlar uchun qo‘laniladi va
quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
10.
qarzdorning aniq bir kreditga layoqatlilik darajasiga erishish
majburiyati;
11.
hisob va hisobotning zaruriy holati;
12.
garovga qo‘yilgan mulkni saqlanganligi;
13.
bank nazorat qoidalariga rioya qilishlik;
14.
bank ruxsatisiz korxonani qayta tashkil etishni ta’qiqlanganligi
va boshqalar.
YUqorida ko‘rsatib o‘tilganlarni hisobga olgan holda, kredit shartnomasining
umumiy sxemasi quyidagi ko‘rinishda bo‘lishi mumkin:
➢ SHartnoma maqsadi
➢ Bank huquqlari
➢ Qarz oluvchining huquqlari
➢ Bank majburiyatlari
➢ Qarz oluvchining majburiyatlari
➢ SHartnomaning amal qilish muddati
➢ Boshqa shartlar
➢ Tomonlarning yuridik manzili va imzolari.
SHartnoma boshlanishida ishtirokchilarning yuridik shaxs sifatidagi
rekvizitlari: qarz oluvchi uchun – nomi, bo‘ysunganligi, hisob-kitob varag‘i nomeri;
bank uchun esa uning nomlanishi, ular tomonidan ish ko‘ruvchi shaxslar mansabi,
ismi, familiyasi, otasining ismi ko‘rsatiladi. Bu bo‘limda shuningdek mijozning
huquqiy shaklini: u alohida korxonami yoki tashkilotmi(shirkat, korporatsiya)
ko‘rsatish kerak(13-ilova).
▪ “shartnoma maqsadi” bo‘limi kredit bitimi ob’ektini sifat va miqdor
tavsifini aks ettiradi.
Kredit bitimi ob’ektining sifat tavsifi ssudaning maqsadli yo‘naltirilganligini
ko‘rsatadi. SHularga ko‘ra kredit turi quyidagicha tavsiflanadi:
4) Maqsadiga ko‘ra kredit.
15.
kundalik ishlab chiqarish talablarini;
16.
savdo-vositachilik ehtiyojlarini;
17.
investitsiya ehtiyojlarini;
18.
iste’mol ehtiyojlarini qondirishga qaratilgan bo‘ladi.