A. M. Vəliyev Elmi redaktorlar: R. A. Səlimov, S. A. Sadıqova, T.Ə. Paşayev



Yüklə 17,41 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə106/182
tarix21.04.2017
ölçüsü17,41 Mb.
#14975
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   182

(II)  –  müəssisənin  icarədara  verdiyi  mülk,  maddi 

və  ya  qeyri-maddi  kapital  əmtəələrinin  (proqram 

təminatı və s.) icarəsidir. 

Lizinq  il  və  əvvəlki  illər  ərzində  həyata  keçirilən 

və  hələlik  başa  çatmamış  (“Mal  və  xidmətlərin 

alınması” və ya “Maliyyə xərcləri” maddələri üzrə 

göstəricilərin  bir  hissəsi)  lizinq  əməliyyatları 

daxilində 

icarədar 

tərəfindən 

icarə 

verən 


müəssisəyə  ödənilən  icarə  haqqının  ümumi 

həcmi üzrə və ya lizinq əməliyyatları nəticəsində 

il  ərzində  əldə  olunmuş  kapital  əmtəələrinin 

dəyəri üzrə ölçülür. Lizinq üzrə maliyyələşdirilən 

mal və xidmətləri aşağıdakılara bölmək olar: 

- torpaq; 

- mövcud binalar; 



 

405


-  binaların  və  digər  əmlakların  tikintisi  və  ya 

yenidən qurulması; 

- nəqliyyat avadanlıqları; 

- qurğular və maşınlar; 

- qeyri-maddi aktivlər. 

Müəssisələrin  lizinq  əməliyyatlarından  istifadə 

etməsi, 

nəticədə 

onların 

istehsal 

gücünün 

əhəmiyyətli dərəcədə artmasına gətirib çıxarır. 

 

LOKAL 

HESABLAMA 

ŞƏBƏKƏSĐ 

(LHŞ)

  -  bir  müəssisənin  müxtəlif  bölmələrində 

məlumat-hesablama  xidmətlərinə  olan  tələbatın 

eyni  zamanda  ödənilməsi  üçün  hesablama 



texnikası  vasitələri  və  məlumatların  işlənməsi 

kompleksidir.  Fərdi  elektron  hesablama  maşınları 

əsasında  qurulur.  LHŞ-nin  proqram  təminatına 

lokal  və  yaxud  paylanmış  məlumat  bazalarının 

aparılması,  hesablama  və  proqram  ehtiyatlarının 

idarə edilməsi daxildir. 

 

LOKAUT

 – 1) bir və ya bir neçə iş yerinin tam 

və  qismən  bağlanmasıdır.  Əsas  məqsədi  öz 

tələblərini  işçilərə  qəbul  etdirmək  və  ya  onlara 

qarşı  durmaq  üçün  bir  və  ya  bir  neçə  işverən 

tərəfindən  işçilərin  normal  əmək  fəaliyyətinə 

mane  olmaq  təşəbbüsüdür,  öz  narazılıqlarını 

işçilərə  bildirməkdir,  ya  da  digər  işverənlərin 

tələblərini və ya narazılıqlarını müdafiə etməkdir; 

2)  kollektiv  əmək  mübahisəsi  və  tətil  elan 

olunması, 

habelə 

idarənin, 



filialın, 

yaxud 


nümayəndəliyin ləğv edilməsi (yenidən təşkili) ilə 

əlaqədar 

işəgötürənin 

təşəbbüsü 

ilə 

işdən 


çıxarmadır.  

 

LOKOMOTĐV

  -  yalnız  dəmiryol  nəqliyyatı 

vasitələrinin  dartqısı  üçün  istifadə  olunan  və 

mühərrikdən  və  ya  mühərriklə  təchiz  olunmuş, 

dartqı  qarmaqlarının  gücü  110  kVt-dan  az 

olmayan dartqı dəmir yolu nəqliyyat vasitəsidir. 

 

LOKOMOTĐVĐN 



GÜCÜNDƏN 

ĐSTĐ-

FADƏ  ƏMSALI

  –  qatar  kütləsinin  faktiki 

bruttosu və qatarların hərəkət cədvəli ilə müəyyən 

edilmiş normativ kütlə arasındakı nisbətdir. 

 

LOQĐSTĐK  ƏHALĐ

  (yunanca  logistike  – 

hesablamaq,  düşünmək  məharəti)  –  əhalinin 

nəzəri  modelidir,  sayı  vaxta  görə  logistik  əyri 

tənliyinə müvafiq dəyişir: 



rt

e

K

t

P

+



=

α

1



)

(

        



(1) 

burada  P(t)  –  əhalinin  t  anına  olan  sayı;  e  – 

natural  loqarifmlərin  əsası;  K,  α,  r  –  loqistik  əyri 

düsturunun 

parametrləridir. 

Loqistik 

əhali 

konsepsiyası  ilk  dəfə  A.Ketle  (1835)  tərəfindən 



irəli 

sürülmüş 

və 

Belçika 


riyaziyyatçısı 

P.Ferxyulst tərəfindən (1838) inkişaf etdirilmişdir; 

XX əsrdə R.Pirl və L.Rid (ABŞ) tərəfindən tədqiq 

edilmişdir.  Loqistik  əhali  əsasında  “doyma” 

fərziyyəsi durur, yəni verilmiş konkret şərait üçün 

son  əhali  sayının  mövcudluğu,  ona  yaxınlaşdıqca 

əhali  artımı  bəzi  mane  edən  qüvvələrin  təsiri 

altında zəifləyir. Ketle yazırdı ki, “onun (əhalinin) 

artmasına  müqavimət,  yaxud  maneələrin  cəmi 

digər  bərabər  şərtlər  olduqda,  əhalinin  malik 

olduğu  artma  meylinin  sürət  kvadratı  kimi  təsir 

edir”. Bu şərt riyazi düstur kimi yazılır: 



dt

t

kP

t

rP

t

dP

))

(



)

(

(



)

(

2



=

          (2) 



burada r – kiçik vaxt intervalında əhalinin artımını 

ölçən  parametr  (1)  tənliyin  parametri  ilə  üst-üstə 

düşür;  

K

r

=

(2) tənliyin həlli (1) verir. 



 

LOQĐSTĐK 

ƏYRĐ 

(PERLA-RĐDA 

ƏYRĐSĐ

)  –  S-ə  bənzər  əyrilərə  aid  olan  trend 

(meyl)  növüdür.  Təcrübədə  bazarı  “doldurmaq” 

prosesini  təsvir  etmək  üçün  istifadə  edilir.  Əyri 

düsturu çox vaxt aşağıdakı kimi yazılır:  

.

*

1



e

a

k

y

at

t

+



=

 

 



Tərs  qiyməti  modifikasiya  edilmiş  eksponentlə 

təsvir edilir: 



b

a

k

y

t

t

*

1



+

=

 



 

k  parametri  loqistik  əyrinin  yuxarı  asimptotu 

hesab  edilir.  Funksiya  aşma  (əyilmə)  nöqtəsinə 

nisbətən  simmetrikdir  və  koordinatları  t=ln  b:a; 

y=k:2-dir. 

Loqistika  əyrisi  üç  fazalı  inkişafla  xarakterizə 

olunan  prosesləri  yaxşı  təsvir  edir:  zəif  artımı, 

sürətli artımı, dolğunluğu.  

 

LOQĐSTĐKA



  (ticarət-satış)  –  ekonometrik 

modelləşməyə,  kompüterləşməyə  və  nəqliyyat-

anbar  infrastrukturunun  inkişafına  əsaslanan 

marketinqdə  perspektiv  istiqamətdir,  əmtəələrin 

yerinin 

dəyişdirilməsi 

və 

anbarlaşdırılması 



(saxlanmasının  idarə  edilməsi)  sistemidir.  Onun 

vəzifələrinə  daxildir:  göndərmə  və  daşımaların 

operativ  idarə  edilməsinin  əlaqələndirilməsi;  mal 

ehtiyatlarının 

tənzimlənməsi; 

əmtəələrin 

hərəkətinin 

texnoloji 

tərkibinin 

optimallaşdırılması, 

əmtəələrin 

hərəkətinin 

loqistik 

sisteminin 

modellərinin 

qurulması, 

onların 

fəaliyyətinin 

davamlılığının 

təhlili; 

nəqliyyat 

sisteminin 

kompleks 

optimallaşdırılması; 

kompüterləşdirilmiş 

və 


 

406 


mexanikləşdirilmiş anbar şəbəkəsinin yaradılması. 

Bir  sıra  qiymətləndirmələrə  görə,  loqistika 

qalıqların  səviyyəsini  30-50%  aşağı  salmağa  və 

əmtəələrin  hərəkət  vaxtını  25-45%  ixtisar  etməyə 

imkan verir. 

 

LORENS 



ƏYRĐSĐ

 



əhalinin 

onların 


gəlirlərinin  səviyyələrinə  görə  bölgüsünün  qrafik 

vasitəsilə  təsviridir.    Bu  qrafik  vasitəsilə  az  və 

çoxgəlirli ailələrin nisbətini, müxtəlif qruplar üzrə 

gəlirlərin  bölgüsünü  görmək  mümkündür  və 

Lorens əyrisi bilavasitə gəlirlərin bərabər bölgüsü 

ilə faktiki bölgünün fərqini xarakterizə edir.  

         

 

       



 

 

    



 

        


 

 

    



                                                                                      Bərabər                                                                                       

                                                                                  səviyyədə 

                                                                                     bölgü  

                                                                                      xətti                                                                      

    

            



             

                                                  Faktiki                               

              

səviyyədə bölgü xətti  

 

 

 





LORO”,  “NOSTRO

” -  “loro”  hesabıdır  -  1) 

banklar 


tərəfindən 

özünün 


korrespondent 

(müxbir)  bankları  üçün  açdığı  hesablardır  və  bu 

hesablara onların tapşırığı ilə alınan və ya ayrılan 

pul  (məbləğ)  köçürülür.  Müxbir  əlaqələrini 

müəyyənləşdirərkən  aşağıdakılar  nəzərə  alınır: 

hesab  hansı  valyuta  ilə  aparılacaq;  ödənişlər 

hesabdakı  məbləğ  çərçivəsində  aparılmalıdır  və 

yaxud overdraft (kreditin yüksəlməsi və ya banka 

borc)  mümkündürmü?  “Loro”  hesabı  üzrə,  bir 

qayda  olaraq,  tapşırıqların  yerinə  yetirilməsinə 

görə faizlər və komisyon ödənişləri hesablanır; 

 2)  bank  yazışmalarında  “loro”  anlayışından 

üçüncü  bankın  müxbir  hesablarına  münasibətdə 

istifadə  edilir.  Bu  hesab  bu  kredit  müəssisəsinin 

müxbir bankında açılır və “nostro” adlanır. 

“Nostro”  hesabları  –  kredit  təşkilatının  müxbir 

banklarındakı  hesablardır  və  qarşılıqlı  ödənişləri 

əks  etdirir.  “Nostro”  hesablarının  aparılması 

şərtləri  iki  kredit  təşkilatı  arasında  müxbir 

münasibətlərini  müəyyənləşdirərkən  razılaşdırılır. 

Bununla yanaşı, çox vaxt hesabların hansı valyuta 

ilə  aparılacağı,  ödənişlərin  hesabdakı  məbləğ 

çərçivəsində  və  yaxud  overdraft  (banka  borc) 

qaydasında  aparılması  nəzərdə  tutulur.  “Nostro” 

hesabı 

üzrə, 


adətən, 

tapşırıqların 

yerinə 

yetirilməsinə  görə  faizlər  və  komisyon  ödənişləri 



hesablanır. 

 

LOT



  –  1)  əmtəə  dəstinin  birja  vahididir;  2) 

müqavilə 

üzrə 

göndərilməli 



olan 

malların 

partiyasıdır.  Bu  addan  hərrac  ticarətində  geniş 

istifadə olunur. Sıra nömrəsinə malik olan hər bir 

hərrac lotunun öz qiyməti müəyyən edilir. Tam lot 

birjada  satılan  qiymətli  kağızların,  malların 

miqdarına  görə  qeyd  edilmiş  partiyasını,  məsələn 

100  səhmi  əks  etdirir.  Natamam  lot  miqdarına 

görə  tam  lot  malının  vahidindən  fərqlənən 

partiyanı  əks  etdirir;  3)  ticarət  əməliyyatlarında 

istifadə  olunan  qeyri-metrik  ölçüdür.  Qədim  rus 

ölçüsü  kimi  –  12,8  qrama  bərabər  olmuşdur; 

Almaniyada lot – 16,67 qrama bərabərdir. 

 

LOTEREYA

  -  lotereya  təşkilatçısı  tərəfindən 

lotereya  biletlərinin  (onlara  bərabər  tutulan  digər 

məlumat  daşıyıcılarının)  yayılması,  lotereya 

iştirakçıları  arasında  uduş  fondunun  oynanılması 

və  uduşlu  lotereya  biletlərinin  (onlara  bərabər 

tutulan  digər  məlumat  daşıyıcılarının)  sahiblərinə 

uduşların verilməsi (ödənilməsi) yolu ilə keçirilən 

kütləvi  oyundur.  Bir  neçə  forması  fərqləndirilir: 

stimullaşdırıcı  lotereya  -  malın  (işin,  xidmətin) 

satışını  stimullaşdırmaq  məqsədilə  həmin  malı 

(işi,  xidməti)  almış  şəxslər  arasında  keçirilən 

lotereya  forması;  tirajlı  lotereya  uduş  fondu 

əvvəlcədən  təyin  edilmiş  vaxtda  oynanılan 

lotereyanın  keçirilməsi  forması;  ani  lotereya-

uduşu lotereyanın iştirakçısı tərəfindən lotereyada 

iştirak  hüququnu  təsbit  edən  lotereya  bileti  əldə 

etdikdən 

dərhal 


sonra 

digər 


lotereya 

iştirakçılarından  asılı  olmadan  müəyyən  olunan 

lotereyanın 

keçirilməsi 

forması; 

məqsədli 

lotereya-müvafiq  icra  hakimiyyəti  orqanının 

qərarı 


ilə 

dövlət 


əhəmiyyətli 

layihənin 

maliyyələşdirilməsi məqsədi ilə keçirilən lotereya 

forması və s.  

 

 

  



 

 

 



 

407


-M-

Maaş, məvacib ........................................... 412 

Maastrixt müqaviləsi .................................. 412 

Maddi  istehsal  sferasının digər fəaliyyət 

növlərinin məhsul buraxılışı ....................... 412 

Maddi aktivlər ............................................ 412 

Maddi aktivlik ............................................ 412 

Maddi dövriyyə vasitələri ehtiyatlarının 

dəyişməsi .................................................... 412 

Maddi investisiya mallarının satışı ............ 412 

Maddi qeyri-istehsal aktivləri .................... 412 

Maddi məhsullara qoyulan ümumi 

investisiyalar .............................................. 412 

Maddi vasitələrə investisiya qoyuluşları .... 413 

Maddiləşmiş əmək xərcləri əmsalları ........ 413 

Magistral qaz kəmərləri ............................. 413 

Magistral neft kəmərləri ............................. 413 

Mağaza ....................................................... 414 

Mağazalarda ticarət .................................... 414 

Makroiqtisadi model .................................. 414 

Makroiqtisadiyyat ...................................... 414 

Maksimum mümkün olan (malik olunan) iş 

günü fondu ................................................. 414 

Maqnit diski ............................................... 414 

Mal dövriyyəsinin  müddəti ....................... 414 

Mal dövriyyəsinin əmtəə strukturu ............ 414 

Mal göndərənlərin (yalnız pərakəndə 

ticarətdə) tipləri üzrə alışın       

bölüşdürülməsi ........................................... 415 

Mal göndərmənin bazis (ilkin) şərtləri ....... 415 

Mal göndərmənin bərabərliyi ..................... 415 

Mal göndərmənin şərtləri ........................... 415 

Mal satışı (alışı) ölkəsi ............................... 415 

Mal və xidmət ehtiyatlarının dəyişməsi ..... 416 

Mal və xidmətlər hesabı ............................. 416 

Mal və xidmətlər üzrə xarici iqtisadi saldo 416 

Mal və xidmətlərə vergilər ......................... 416 

Mal və xidmətlərin alınması ...................... 416 

Mal və xidmətlərin alınmasının ümumi dəyər 

və həcmi ..................................................... 417 

Mal və xidmətlərin xarici iqtisadi hesabı ... 417 

Mal və xidmətlərin qeyri-bazar     

istehsalçıları ............................................... 417 

Mal və nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan 

Respublikasına idxalı və Azərbaycan 

Respublikasından ixracı ............................. 417 

Malın gömrük dəyəri .................................. 418 

Malın keyfiyyəti ......................................... 418 

Malın təyinat (istehlak) ölkəsi.................... 418 

Maliyyə ...................................................... 418 

Maliyyə aktivləri ........................................ 418 

Maliyyə ehtiyatları və məsrəfləri balansı ... 418 

Maliyyə fəaliyyəti ...................................... 418 

Maliyyə gəlirləri ........................................ 419 

Maliyyə hesabatları .................................... 419 

Maliyyə hesabı ........................................... 419 

Maliyyə xərcləri ......................................... 419 

Maliyyə xidməti ......................................... 419 

Maliyyə icarəsi, maliyyə lizinqi ................ 419 

Maliyyə idarələri ........................................ 419 

Maliyyə ili .................................................. 419 

Maliyyə investisiyaları ............................... 420 

Maliyyə kapitalı ......................................... 420 

Maliyyə korporasiyaları ............................. 420 

Maliyyə korporasiyaları bölməsi ............... 420 

Maliyyə lizinqi ........................................... 420 

Maliyyə lizinqindən istifadə etməklə əldə 

edilmiş maddi əmtəələrin dəyəri ................ 420 

Maliyyə mənfəəti ....................................... 421 

Maliyyə risklərinin sığortalanması ............ 421 

Maliyyə statistikası .................................... 421 

Maliyyə təhlili ............................................ 422 

Maliyyə tələbi ............................................ 422 

Maliyyə uçotu ............................................ 422 

Maliyyə vasitəçilərinin şərti hesablanmış 

məhsulları .................................................. 422 

Maliyyə vasitəçiliyi ................................... 422 

Maliyyə vasitəçiliyi üzrə xidımətlər .......... 423 

Maliyyə yardımları (subsidiyaları) ............ 423 

Maliyyə, kredit, sığorta, pensiya təminatı 

xidmətlərinin buraxılışı .............................. 423 

Maliyyə-sənaye qrupu ............................... 423 

Mal-qara və quşların sayı ........................... 423 

Mal-qaranın ümumi baş sayı ..................... 424 

Mallar ......................................................... 424 

Malların aparılmasının gömrük məntəqəsi 424 

Malların gətirilməsi və göndərilməsinə 

müvəqqəti icazə ......................................... 424 

Malların gətirilməsinin gömrük məntəqəsi 424 

Malların hərəkət kanalları .......................... 424 

Malların hərəkəti haqqında məlumatların 

konfidensiallığı .......................................... 424 

Malların hərəkətinin xüsusi növləri ........... 425 

Malların keyfiyyəti haqqinda sertifikat ..... 425 

Malların passiv (çıxış) emalı ..................... 425 

Malların rəqabətə davamlılığı .................... 425 

Malların sərbəst dövriyyəyə buraxılması ... 425 

Mal nişanı .................................................. 425 

Manat ......................................................... 425 

Mantissa ..................................................... 425 

Marja .......................................................... 425 

Marker ........................................................ 425 

Marketinq ................................................... 425 


 

408 


Marketinq xərcləri ...................................... 426 

Marketinq xidməti ...................................... 426 

Marketinq məlumatları ............................... 426 

Marketinq tədqiqatı .................................... 426 

Marketinqə investisiya qoyuluşları ............ 427 

Marketinqin ətraf mühiti ............................ 427 

Market-meyker ........................................... 427 

Markov prosesi ........................................... 427 

Marten sobasının faydalı həcmindən istifadə 

əmsalı ......................................................... 427 

Maska ......................................................... 427 

Maskulinizasiya ......................................... 427 

Maşın qrafikası ........................................... 427 

Maşın və avadanlıqlar ................................ 427 

Maşın və avadanlıqlara investisiya 

qoyuluşları .................................................. 428 

Maşın və avadanlıqlara qoyulan ümumi 

investisiyalar .............................................. 428 

Material dövriyyə vasitələrinin ehtiyatları . 428 

Materialın faydalı məsrəfi .......................... 428 

Matrilokal nikah ......................................... 428 

Maya dəyəri................................................ 428 

Maya dəyəri üzrə göstəricilərin 

qiymətləndirilməsi prinsipləri .................... 429 

Maya dəyərinin kalkulyasiyasi................... 429 

Median yaş ................................................. 430 

Mediana ...................................................... 430 

Mehmanxana xidmətləri ............................ 430 

Mehmanxana və mehmanxana tipli 

müəssisələr ................................................. 430 

Mehmanxanalar (motellər, gəlmələr üçün 

yataqxanalar) tərəfindən verilən çarpayı-

günlər ......................................................... 430 

Mehmanxanaların (motellərin, gəlmələr üçün 

yataqxanaların) birdəfəlik tutumu .............. 430 

Mehmanxanaların (motellərin, gəlmələr üçün 

yataqxanaların) ümumi sahəsi .................... 430 

Mexaniki seçmə ......................................... 430 

Merçendayzinq ........................................... 431 

Menecment ................................................. 431 

Meşə bərpası .............................................. 431 

Meşə ehtiyatları statistikası ........................ 431 

Meşə fondu ................................................. 431 

Meşə ilə örtülü sahə ................................... 432 

Meşə ilə örtülü torpaq sahələrinin payı ...... 432 

Meşə təsərrüfatı məhsullarının buraxılışı ... 432 

Meşələrin əkilməsi və səpini ...................... 432 

Meşələrin ziyanvericilərdən və xəstəliklərdən 

qorunması ................................................... 432 

Meşəyə qulluqla bağlı ağacların kəsilməsi 433 

Metod ......................................................... 433 

Metodika .................................................... 433 

Metodologiya ............................................. 433 

Metodoloji tövsiyə ..................................... 433 

Meyarın gücü ............................................. 433 

Məcburi  köçkün ........................................ 433 

Məcburi miqrasiya ..................................... 433 

Məcburi sosial sığorta sahəsində       

xidmətlər .................................................... 433 

Məcmu pul kütləsi ..................................... 434 

Məcmu tələb .............................................. 434 

“Məcmu tələb – məcmu təklif” .................. 434 

Məcmu vahid ............................................. 434 

Məcmu vahidlərinin əlamətləri .................. 434 

Mədən (mədənçıxarma) sənayesi .............. 435 

Mədəniyyət statistikası .............................. 435 

Mədəniyyət və incəsənət xidmətlərinin 

göstərilməsi  ............................................... 435 

Mədəniyyət və istirahət parkı .................... 435 

Məhdud məsuliyyətli cəmiyyət.................. 435 

Məhdud məsuliyyətli şirkət ....................... 435 

Məhdudlaşdırımış girişlə məlumatlar ........ 435 

Məhkəmə statistikası ................................. 435 

Məhkum olunanların sayı .......................... 435 

Məhkumların tərkibi .................................. 435 

Məhkumluğun indeksi ............................... 436 

Məhsul ....................................................... 436 

Məhsul istehsal edən sahələr və xidmət 

göstərən sahələr ......................................... 436 

Məhsul vahidinə sərf edilən yanacağın xüsusi 

çəkisi .......................................................... 436 

Məhsul vahidinə sərf olunan elektrik 

enerjisinin xüsusi çəkisi ............................. 436 

Məhsul vahidinə sərf olunan material və 

xammal sərfinin xüsusi çəkisi .................... 436 

Məhsul vahidinin əmək tutumu ................. 436 

Məhsul və xidmətlər istehsalı və 

bölüşdürülməsinin sahələrarası balansı ..... 436 

Məhsuldarlıq .............................................. 437 

Məhsullar üzrə maliyyə yardımları ............ 437 

Məhsullara vergilər .................................... 437 

Məhsulların çeşidi ...................................... 437 

Məhsulların qalığı ...................................... 437 

Məhsulların tipi üzrə dövriyyənin faiz 

ifadəsində bölüşdürülməsi ......................... 437 

Məhsulun fiziki həcm indeksi .................... 438 

Məhsulun istehsalı və satışına xərclər ....... 438 

Məhsulun material tutumu ......................... 439 

Məhsulun rəqabətə davamlılığı .................. 439 

Məxfi məlumatlar ...................................... 439 

Məktəbdənkənar təhsil üçün təhsil 

müəssisələri ................................................ 439 

Məktəbəqədər təhsil müəssisələri .............. 439 


 

409


Məktəbəqədər yaşda olan uşaqların 

məktəbəqədər təhsil müəssisələrində yerlərlə 

təminatı....................................................... 439 

Məqsədli registr.......................................... 440 

Məlum (daşınan) mallar ............................. 440 

Məlumat axtarış dili ................................... 440 

Məlumat bankı ........................................... 440 

Məlumat bazalarının idarə edilməsi       

sistemi ........................................................ 440 

Məlumat bazasının inzibatçısı .................... 440 

Məlumat bolluğu ........................................ 440 

Məlumat ehtiyatlarının, məlumat 

sistemlərinin, texnologiyalarının sahibi ..... 440 

Məlumat formatı ........................................ 440 

Məlumat istifadəçisi ................................... 440 

Məlumat kitabi ........................................... 440 

Məlumat massivləri üzərində əməliyyatlar 440 

Məlumatlandırma sahəsində beynəlxalq 

standartlar ................................................... 440 

Məlumatlar ................................................. 440 

Məlumatlar bazası ...................................... 440 

Məlumatlar bazasının idarəetmə sistemi .... 441 

Məlumatlar dəsti ........................................ 441 

Məlumatlar massivi .................................... 441 

Məlumatlara nəzarət ................................... 441 

Məlumatların  seçmə  işlənməsi ................. 441 

Məlumatların (yekunların) statistik metodlar 

bankı ........................................................... 441 

Məlumatların düzgün təqdim edilməsi ...... 441 

Məlumatların hazırlanması vasitəsi ........... 441 

Məlumatların işlənməsi .............................. 441 

Məlumatların işlənməsi sistemi ................. 441 

Məlumatların işlənməsində indekslər ........ 442 

Məlumatların işlənməsinin 

avtomatlaşdırılması .................................... 442 

Məlumatların qorunması barədə qanun...... 442 

Məlumatların maşın daşıyıcısı ................... 442 

Məlumatların ötürülməsi ............................ 442 

Məlumatların strukturu .............................. 442 

Məlumatların texnoloji bazası .................... 442 

Məlumatların teleişlənməsi ........................ 442 

Məlumatların təhlili.................................... 442 

Məlumatların təsnifləşdirilməsinin və 

kodlaşdırılmasının vahid sistemi ................ 442 

Məlumatların vaxtın bölüşdürülməsi 

rejimində işlənməsi .................................... 442 

Məlumatların verilməsi .............................. 443 

Məlumatların yayılmasının xüsusi  

standartları .................................................. 443 

Məlumat-sorğu xidməti .............................. 443 

Məlumat-telekommunikasiya sistemi ........ 443 

Mənəvi aşınmanın müddəti ........................ 443 

Mənəviyyat statistikası .............................. 443 

Mənfəət (zərər) .......................................... 443 

Mənfəət və qarişiq gəlir ............................. 444 

Mənfəət və zərərlər hesabı ......................... 444 

Mənimsəmə mərhələsi ............................... 444 

Mənşə ölkə ................................................. 444 

Mənşə regionu ........................................... 444 

Mənzil ........................................................ 444 

Mənzil fondu .............................................. 444 

Mənzil sahibliyinə zəmanətli hüququ olan ev 

təsərrüfatlarının payı .................................. 445 

Mənzil təsərrüfatı xidmətlərinin buraxılışı 445 

Mənzil tikintisi ........................................... 445 

Mənzil-kommunal təsərrüfatı .................... 445 

Mənzil-kommunal təsərrüfati xidmətləri ... 446 

Mənzil-kommunal təsərrüfatı statistikası .. 446 

Mənzillərin özəlləşdirilməsi ...................... 446 

Mərkəzi dövlət idarəetmə orqanları ........... 446 

Mərkəzləşdirilmiş kreditlər ........................ 446 

Məskən tipləri ............................................ 446 

Məskənlərin əhali çoxluğu ......................... 446 

Məskənlərin sıxlığı .................................... 446 

Məskunluq arealı ....................................... 446 

“Məsrəflər-buraxılış”ın (input-output 

analysis) təhlili ........................................... 446 

Məsuliyyətin sığortalanması ...................... 446 

Məşğul qadınların sayı ............................... 447 

Məşğul şəxslər ........................................... 447 

Məşğul şəxslərin sayı ................................. 447 

Məşğulların sayı ......................................... 447 

Məşğulluğa aid proqnoz ............................ 447 

Məşğulluq .................................................. 448 

Məşğulluq xidməti işçilərinə ödənişlər ...... 449 

Məşğulluq statistikası ................................ 449 

Məzənnənin tənzimlənməsi ....................... 449 

Məzuniyyət ................................................ 449 

MHS variantları ......................................... 450 

Mikro ehm ................................................. 450 

Mikrofişləmə .............................................. 450 

Mikroiqtisadi model ................................... 450 

Mikroiqtisadiyyat ....................................... 450 

Mikroprosessor .......................................... 450 

Mikrosiyahıyaalma .................................... 450 

Miqrant ...................................................... 451 

Miqrantlarin statistik qeydiyyat vərəqəsinə 

qoşulan kəsmə talon ................................... 451 

Miqrasiya ................................................... 451 

Miqrasiya axını .......................................... 451 

Miqrasiya amilləri ...................................... 451 

Miqrasiya dövriyyəsi ................................. 452 

Miqrasiya göstəriciləri ............................... 452 

Miqrasiya koqortası ................................... 453 



 

410 


Miqrasiyaların illik sayı ............................. 454 

Miqrasiyanın cari uçotu ............................. 454 

Miqrasiyanın intensivliyi ........................... 454 

Miqrasiyanın öyrənilmə metodları ............. 454 

Miqrasiyanın uçotu .................................... 455 

Milli gəlir ................................................... 455 

Milli gəlirin fiziki həcm indeksi................. 455 

Milli hesablar ............................................. 455 

Milli hesablar sistemi ................................. 455 

Milli hesablar sistemində xidmətlər ........... 455 

Milli hesabların tərtibi ................................ 456 

Milli istehlak strukturunda əhalinin yoxsul 

kvintil hissəsi.............................................. 456 

Milli nəqliyyat vasitələri ............................ 456 

Milli parlamentlərdə qadınlar tərəfindən 

tutulan yerlərin payı ................................... 456 

Milli sərvət ................................................. 456 

Milli son istehlak ........................................ 456 

Milli yığım ................................................. 457 

Mini EHM .................................................. 457 

Minilliyin inkişaf məqsədləri ..................... 457 

Mini-market ............................................... 457 

Minimum istehlak büdcəsi ......................... 457 

Mnemokod ................................................. 457 

Moda .......................................................... 457 

Modelin eyniləşdirilmə şərti ...................... 457 

Modelin struktur forması ........................... 458 

Modellər bankı ........................................... 458 

Modellərin qiymətləndirilməsi ................... 458 

Modellərin salınmış forması ...................... 458 

Modellərin spesifikasiyası.......................... 458 

Modelləşdirmə metodu .............................. 458 

Monetar qızıl .............................................. 458 

Monetarizm ................................................ 458 

Monitor....................................................... 458 

Monitorinq ................................................. 459 

Monoqrafik tədqiqat ................................... 459 

Monolokal nikah ........................................ 459 

Monometalizm ........................................... 459 

Mono-regional göstəricilər ......................... 459 

Mövcud bina və tikililərə qoyulan  ümumi 

investisiyalar .............................................. 459 

Mövcud əhali.............................................. 459 

Mövcud mallar ........................................... 460 

Mövsümi dəyişmə ...................................... 460 

Mövsümi dəyişmələrə düzəlişlər ............... 460 

Mövsümi dəyişmələrin hamarlanması ....... 460 

Mövsümi dəyişmələrin təshih edilməsi...... 460 

Mövsümi istehsal ....................................... 460 

Mövsümi işçilər.......................................... 460 

Mövsümilik ................................................ 461 

Mövsümilik əmsalı ..................................... 461 

Mövsümilik göstəriciləri ............................ 461 

Mövsümilik indeksi ................................... 462 

Mövsümilik kütləsi .................................... 462 

Multikollinearlıq ........................................ 462 

Multiplikasion nəticə ................................. 462 

Multiplikator .............................................. 462 

Multiproqramlaşdırma ............................... 463 

Multiprosessor rejimi ................................. 463 

Muzdla işləməyən şəxslər .......................... 463 

Muzdla işləyənlər ....................................... 463 

Muzdlu heyətin sayı ................................... 463 

Muzdlu işçi qüvvəsi ilə şəxsi ev 

təsərrüfatlarının aparılması üzrə xidmətlər 463 

Muzdlu işçilər ............................................ 463 

Muzdlu işçilər tərəfindən işlənmiş saatların 

miqdarı ....................................................... 464 

Muzdlu işçilərin əmək haqqı ..................... 464 

Muzdlu işçilərin sayı .................................. 465 

Muzdlu işçilərin sosial sığortaya       

ayırmaları ................................................... 465 

Muzdsuz işləyənlər .................................... 465 

Muzey ........................................................ 465 

Müayinə olunan məcmu ............................ 465 

Mücərrəd maşın ......................................... 465 

Mücərrəd üsul ............................................ 465 

Müdafiə sənayesinin konversiyası ............. 465 

Müdir (menecer) ........................................ 465 

Müəssisə hüquq obyekti kimi .................... 466 

Müəssisə iqtisadi anlayış kimi ................... 466 

Müəssisə iqtisadi kateqoriya kimi ............. 466 

Müəssisə, firma, şirkət ............................... 466 

Müəssisədən kənarda istifadə olunan 

nəqliyyat vasitələri ..................................... 466 

Müəssisələr qrupu ...................................... 467 

Müəssisələr statistikası .............................. 467 

Müəssisələr statistikasının iqtisadi statistikada 

yeri ............................................................. 469 

Müəssisələr tərəfindən həyata keçirilən  

ticarət formaları ......................................... 469 

Müəssisələr üçün statistik yük ................... 469 

Müəssisələrin (iş verənin) işçi qüvvəsinə 

çəkdikləri xərclər ....................................... 469 

Müəssisələrin (və ya yerli vahidlərin) əlavə 

dəyər və ya dövriyyə üzrə bölüşdürülməsi 470 

Müəssisələrin (və ya yerli vahidlərin) məşğul 

işçilərin sayı və ya işlənmiş saatların 

miqdarına görə bölüşdürülməsi ................. 470 

Müəssisələrin (və ya yerli vahidlərin) 

səciyyəvi xüsusiyyətləri və sayı üzrə 

göstəricilər ................................................. 470 

Müəssisələrin birlikləri və kooperasiyaları 471 

Müəssisələrin daxili təsnifatı ..................... 471 



 

411


Müəssisələrin demoqrafiyası ...................... 471 

Müəssisələrin innovasiya fəallığı səviyyəsi 

göstəriciləri................................................. 471 

Müəssisələrin maliyyə sabitliyi əmsalları .. 471 

Müəssisələrin meydana gəlməsi ................. 472 

Müəssisələrin sayı ...................................... 472 

Müəssisələrin və rabitə məntəqələrinin   

sıxlığı .......................................................... 473 

Müəssisənin “xalis” yaradılması ................ 473 

Müəssisənin assosiasiyada iştirakı və ya digər 

müəssisələrlə əməkdaşlığı haqqında saziş . 473 

Müəssisənin fəaliyyətinin dayanması ........ 474 

Müəssisənin genişləndirilməsi ................... 474 

Müəssisənin istehsal etdiyi malların satışı . 474 

Müəssisənin rentabelliyi ............................ 474 

Müəssisənin səlahiyyətli işlər müdiri ......... 474 

Müəssisənin statusu.................................... 474 

Müəssisənin ümumi enerji gücü ................ 474 

Müəssisənin ümumi məhsulu ..................... 474 

Müəssisənin yenidən qurulması ................. 474 

Müəyyən ölüm səbəbindən ölmək       

ehtimalı....................................................... 475 

Müflisləşmə ................................................ 475 

Mühasibat balansı ...................................... 475 

Mühasibat standartı .................................... 477 

Mühasibat uçotu ......................................... 477 

Mühasibat uçotu göstəriciləri ..................... 479 

Mühasibat uçotunun əmsalları       

göstəriciləri................................................. 479 

Mühasibat uçotunun hesabları ................... 480 

Mühasibat uçotunun qayda və prinsipləri .. 480 

Mühərrikin gücü ......................................... 480 

Müxtəlif qoruyucu vasitələrdən istifadə edən 

əhalinin sayı ............................................... 481 

Müxtəlif qoruyucu vasitələri tətbiq edənlər 

arasında prezervativlərdən istifadə edənlərin 

sayı ............................................................. 481 

Müqavilə .................................................... 481 

Müqavilə qiyməti ....................................... 482 

Müqavilə üzrə sifarişçinin xammalının    

emalı ........................................................... 482 

Müqaviləçi ................................................. 482 

Müqayisə edilən ......................................... 482 

Müqayisə olunan məhsullar ....................... 482 

Mülki tikintidən dövriyyə .......................... 482 

Mülkiyyət ................................................... 482 

Mülkiyyətdən (əmlakdan) gəlir .................. 482 

Mümkün yaddaş ......................................... 483 

Mümkünlük əmsalı .................................... 483 

Mürəkkəb ailə ............................................ 483 

Mürəkkəb qiymətləndirmə ......................... 483 

Müsabiqə yolu ilə satınalma  ..................... 483 

Müstəqil dəyişən ........................................ 483 

Müstəsna maliyyələşdirmə ........................ 484 

Müşahidə proqramı .................................... 484 

Müşahidə vahidi ......................................... 484 

Müşahidə vaxtı ........................................... 484 

“Müşahidələr”in məlumat bazalarının 

aparılması ................................................... 484 

Müştərək (birgə) müəssisələr ..................... 484 

Müştərilərə borclar ..................................... 484 

Mütəşəkkil cinayətkarlıq ........................... 484 

Mütləq xəta ................................................ 485 

Mütləq kod ................................................. 485 

Mütləq statistika göstəriciləri .................... 485 

Mütləq yoxsulluq ....................................... 485 

Müvəqqəti (mövsümi) miqrasiya ............... 485 

Müvəqqəti idxal ......................................... 486 

Müvəqqəti işçilər ....................................... 486 

Müvəqqəti qaiblər ...................................... 486 

Müvəqqəti yaşayanlar ................................ 486 


 

412 


Yüklə 17,41 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   182




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin