Alqoritm, xassələri və təsvir üsulları

■ _- Prosedur dil aşağıdakı xüsusiyyətbrb xarakterizə olunur:

• 
  yaddaşın idarə olunmasmm vacibliyi, xüsusən dəyişənbrin təsviri;
  
• 
  simvolların emalı üçün imkanların məhdudluğu;
  
• 
  ciddi riyazi əsasın olmaması;
  
• 
  müasir kompüterdə yüksək səmərəlilik reallaşdırma.
  

Prosedur dilin əsas tənifat əlamətlərindən biri onun səviyyəsidir. Proqramlaşdırma dilinin səviyyəsi onun konstruksiyasmm semantik ölçüsü və onun proqramçıya yönümü dərəcəsi ilə təyin olunur. Səviyyənin artma dərəcəsi ilə dillərdən bir neçəsini göstərək: İkilik dil bilavasitə maşm dilidir.
Assembler dili - maşın dilinə yaxm olub, maşm əmrbrinin simvolik formada təsvirini təmin edir.
Makroassembler dili - Assembler dilinə makro vasitələr daxil edilməsi ib alman dildir.
Peşəkar sistem proqramçılar kompüterin bütün qurğularmdan istifadə etmək üçün Assembler və Makroassembler dilindən istifadə edirbr. Bu dillərdən əsasən sistem proqramm təminatmm tərkibinə daxil olan - drayver, utilit və s. proqramların yaradılmasmda istifadə olunur.
S dili ilk dəfə 1970-ci ildə Unix əməliyyat sistemini reallaşdırmaq üçün yaradılmışdır.
Basic dili 1965-ci ildə proqramlaşdırmanı yeni öyrənənbr üçün yaradlımışdır.
Pascal dili prosedur proqramlaşdırma dilbri içərisində gp çox istifadə olunan dildir. Bu dil 1970-ci ildə isveçrəli Niklou Virt tərəfindən yaradlılmışdır. Pascal dilində proqramm bir sıra konsepsiyaları yaradılmışdır.

Funksional proqramlaşdırma. Funksional proqramlaşdırmanın mahiyyəti

A.P.Erşov tərəfındən təyin olunmuşdur. Funksional dilbrin konstruksiyasında ifadə əsas rol oynayır. İfadəbrə skalyar sabitbr, strukturlaşdırılmış obyektbr, funksiyalar, funksiyaların gövdəsi və funksiyaların çağırılması aiddir.
Funksional proqramlaşdırma dilinə aşağıdakı elementbr daxildir:

• 
  funksiyalarm manipulyasiya edə bildiyi sabitbr sinfı;
  
• 
  proqramçmın əvvəldən təsvir etmədən istifadə etdiyi baza funksiyalar yığımı;
  
• 
  baza funksiyalardan yeni funksiyaların tərtibi qaydası;
  
• 
  çağırılan funksiyalar əsasmda ifadələrin yaradılma qaydası Funksional proqramlaşdırmanm ilk dili LİSP (List Processing - siyahıların
  

email) dilidir. LİSP dili 1959-cu ildə Massaçusets texnologiya institutunda Con Makkarti tərəfmdən yaradılmışdır. Bu dilin yaradılmasmda əsas məqsəd simvol tipli informasiyanm emalınıə əlverişli təşkil etmək olmuşdur. Dilin əsas xüsusiyyəti proqram və veribnbrin strukturunun unifikasiyasıdır, yəni bütün ifadəbr siyahı şəklində yazılır.
Məntiqi proqramlaşdırma. Məntiqi proqramlaşdırma Prolog (Programming in logic - məntiqi terminbrb proqramlaşdırma) dilinin meydana gəlməsinə səbəb oldu. Bu dil 1973cü ildə fransız alimi A. Kolmerol tərəfindən yaradılıb. Hazırda bir çox məntiqi proqramlaşdırma dili mövcuddur, lakin Prolog dili gp çox inkişaf etmiş və yayılmış dildir. Məntiqi proqramlaşdırma dilləri, xüsusən Prolog, süni intellekt sistemlərində geniş istifadə olunur. Məntiqi proqramlaşdırmanm əsas anlayışı münasibətdir. Proqram
obyekt və məqsəd arasmdakı münasibətin təyinindən təşkil olunur. Məntiqi proqramlaşdırmada yalnız alqoritmə əsaslanan faktlfrən spesifık xüsusiyyətbrini göstərmək lazımdır. Burada yerinə yetirilməsi təbb olunan addımlar ardıcıllığını təyin etmək lazım deyil.
Məntiqi proqramlaşdırma aşağıdakılara görə xarakterizə olunur:

• 
  yüksək səviyyə;
  
• 
  simvol hesabatma istiqamətləndirmə;
  
• 
  tərsinə (intensiv) hesablama imkanı, yəni prosedurlardakı dəyişənlər giriş və çıxışa ayrılmır;
  
• 
  məntiqi natamalığın mümkünlüyü, çünki proqramda müəyyən məntiqi münasibətbri əks etdirmək, həmçinin bütün nəticəbrin düzgün alınması mümkün deyil.
  

Məntiqi proqramm prinsipcə çox da olmayan sürətə malikdir. Beb ki, hesablama əvvəlki addıma qayıtmaq şərti ib axtarış, smaq və səhvbr üsulu ib həyata keçirilir.
Obvektvönlü proqramlasdırma. Obyektyönlü proqramlaşdırmanm bir çox
vasitələri Simula-67 dilindən götürülmüşdür.
Proqramlaşdımamn obyektyönlü üslubu obyekt anlayışma əsaslanır, mənası isə «obyekt - verilənlər + prosedurlar» düsturu ib ifadə olunur. Hər bir obyekt veribnbrin strukturunu birbşdirir və onlara müraciət bu veribnbrin email proseduru ib mümkündür ki, bu da metod adlanır.
Veribnlər və prosedurun bir obyektdə birləşməsi inkapsulyasiya adlanır. Obyektbrin təsvirinə siniflər xidmət edir. Sinif bu sinfə aid olan obyektbrin xassə və metodlarım təyin edir. Uyğun olaraq, istənibn obyekt sinfın nüsxəsini təyin edə bilir.
Müasir obyektyönlü proqramlaşdırma dillərinə Smalltalk, C⁺⁺, Object Pascal, Java və s. aiddir.
C⁺⁺ dilini 80-ci ilin əvvəlbrində AT $ T korporasiyasınm Bell laboratoriyasmm əməkdaşı V. Straustrup təklif etmişdir. Bu dilin İnternetdəki versiyası Java adlandı. Java və S++ dilbri arasmdakı prinsipial fərq ondan ibarətdir ki, birinci dil interpretasiya_Kikinci isə kompilyasiya olunur.
Obyektyönlü proqramlaşdırma ideyası bir çox universal prosedur dilbrdə də istifadə olunur. Məsələn, Pascal proqramlaşdırma dilinin 5.5 versiyasmdan başlayaraq inteqrallaşdırılmış sistemə xüsusi Turbo Vision obyektyönlü proqramlaşdırma
kitabxanası daxil edilib. Son zamanlar bir çox proqramlar, xüsusən obyektyönlübr vizual proqramlaşdırma sistembrində reallaşdırılır. Obyektyönlü vizual proqramlaşdırma sisteminə Vizual Basic, Delphi, S++ Builder və Visual S++ və s. aid etmək olar.