Ayələrin Tərcüməs(n)i
) Al lah'ın rı za sı nı is te mek v
Yüklə 6,43 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 266) Han gi bi ri niz is ter ki, hur ma lar dan, üzüm ler den bir bah çe si ol sun... fa kat ken di si nin üs tü ne tam ih ti yar lı ğın çök tü ğü, aciz ço cuk la rı nın d
- ı ver sin. İş te Al lah si ze ayet le ri böy le açık lar ki dü şü ne si niz.
- 267) Ey ina nan lar, ka zan dık la rı nı zın iyi le rin den... in fak edin/ əldə et… v
- 268) Şey tan si zi fa kir lik le kor ku tur v ə si ze çir kin-ha ya s ız lı ğı em re der. Allah is ə, öz tərəfindən ba
|
265) Al lah'ın rı za sı nı is te mek və ken di le ri nde olanı kök leş ti rip-güç len dir me si üçün mal la rı nı in fak eden le rin ör ne ği... "İb ti ğae'l-mer zat (=Al lah'ın rı za sı nı ara mak)", ONun hoş nut lu ğu nu is te mek tir. So nuç ta Al lah'ın yü zü nü is te me yi vur gu la yan bir ifa de dir. Çün kü bir şe yin yü zü, onun sa na yö ne lik olan, se ni kar şı la yan ta ra fı dır. Ku la gö re ken di si ne əmr və ya sak yö nel ten Al lah'ın yü zü isə, ONun yap tı ğı iş ten və gö re vi ye ri ne ge ti ri şin den mem nun ol ma sı dır. Çün kü em re di ci po zis yo nun da olan şəxs, ön ce em re di len ki şi ye əmr yö nel tir, şa yet em re uyar sa, bu se fer ona hoş nut lu ğuy la yö ne lir. Bu halda yü ce Al lah'ın her han gi bir yü küm lü lük al tın da gi ren ku la yö ne lik hoş nut lu ğu, ONun ku la yö ne lik yü zü ko nu mun da dır. Do la yı sıy la Al lah'ın rı za sı nı ara mak, ONun yü zü nü is te mek de mek tir. "Və ken di le rin de ola nı kök leş ti rip-güç len dir mek üçün..." ifa de si ne ge lin ce, bir gö rü şe gö re, bu nun la, tas dik et me və pü rüz süz ya kin kas te dil miş tir. Ba zı la rı isə: "Mal la rı nı ne re de har ca ya cak la rı hu su sun da ba si ret sa hi bi dir ler." de miş ler dir. Di ğer bir gö rü şe gö re; "İn fak üze rin de de rin ce dü şü nür ler. Əgər Al lah rı za sı na yö ne lik ol du ğu nu gö rür ler se de vam eder ler. Şa yet bir par ça ri ya ka rı şır sa, vaz ge çer ler." şek lin de bir an lam kas te dil miş tir. Ba zı la rı na gö re: Cüm le için de ge çen kök leş me-güç len me ifa de si, nef sin Al lah'a itaətə ha zır lan ma sı an la mı na ge lir. Di ğer ba zı la rı:"Nef sin Al lah rı za sı üçün mal har ca ma yı alış kan lık halına ge tir mek su re tiy le iman men zil le ri ne yer leş me si kas te dil miş tir." de miş ler dir. Bil di ği niz gi bi, bu gö rüş le rin heç bi ri, zor la ma ol ma dan aye tin ifa de et ti ği an lam la bağ daş maz. Bu bağ lam da -Al lah iyi si ni bi lir- şu nu söy le me li yiz: Baş lan gıç ta yü ce Al lah, Al lah yo lun da in fak ame li ni öv me ye iliş kin ifa de yi mut lak tut tu. Bu nun Al lah ka tın da bü yük bir mükafat ha k e den bir əməl ol du ğu nu vur gu la dı. Ar dın dan bu ge nel de ğer len dir me ye bir sı nır lan dır ma ge tir di və iki növ in fak şek li ni bu nun dı şın da tut tu. Al lah'ın hoş nut ol ma dı ğı və kar şı lı ğın da se vap yaz ma dı ğı in fak tür le ri dir bun lar. Bi ri gös te riş amaç lı in fak tır. Do la yı sıy la də baş tan iti ba ren ame lin sa hih ol ma ma sı nı sağ lar. Di ğe ri isə, pe şin den ba şa kak ma və ezi yet ge len in fak şek li dir. Bu in fak, baş lan gıç ta sa hih ol sa bi le ba şa kak ma və ezi yet ten do la yı so nuç ta ge çer siz olar. Bu iki in fak tü rü nün ge çer siz ol ma teh li ke siy le kar şı kar şı ya kal ma la rı nın tək se be bi, ta ba şın dan iti ba ren Al lah'ın rı za sı nın gö ze til me me si ya da son ra dan nef sin baş lan gıç ta için de ta şı dı ğı bu ni ye ti -Al lah'ın rı za sı nı gö zet le me yi- için den sö küp at ma sı dır. Bu son ayet te isə, riyakar la rın və yap tı kla rı in fa kı ba şa ka kıp ezi yet eden le rin du ru mu is tis na edil dik ten son ra, ha lis ni yet li xüsusi bir gru bun in fak ediş le ri gün de me ge ti ri li yor. Bun lar, mal la rı nı Al lah'ın rı za sı nı el de et mek üçün har car lar. Son ra də ne fis le ri nin bu ter te miz ge liş ti ri ci ni yet üze re ka lı cı ol ma sı nı sağ la ma ya diqqət gös te rir ler. Ame li bo zan və ge çer siz kı lan ta vır və dü şün ce ler den uzaq tu tar lar. Bu ra dan an la şı lı yor ki, Al lah'ın rı za sı nı is te mek ten mak sat, ame lin ri ya və ben ze ri ni ye tin sırf Al lah üçün ol ma sı nı en gel le yen duy gu lar dan arın mış ol ma sı dır. "Ken di le rin de ola nı kök leş ti rip-güç len dir mek"ten mak sat də in sa nın ken di ni için de bes le di ği ha lis ni yet üze re ka lı cı kıl ma sı dır. Bu in sa nın ken di sin den kay nak la nıp yi ne in sa nın ken di si ni et ki le yen bir sa bit leş me, bir kök le şip-güç len me dir. "Tes bi ten" ke li me si cüm le için de tem yiz, "min" eda tı də ibtidaiyədir. "En fu si him" ifa de si də fa il an la mın da kul la nıl mış tır. Me ful an la mın da ki isə, tak dir edil miş tir. Bu du rum da cüm le nin şöy le tak dir edil me si ge re kir: "Ken di le rin de ola nı ken di le ri üçün kök leş ti rip-güç len dir mek" Ya da "tes bi ten" ke li me si, ken di kö kün den ge len fi i lin me ful-u mut lak ko nu mun da dır. [Tak di ri şöy le olar: Yus bi tu en fu su hum li-en fu si him tesbiten.] Təpə üzərində olan bir bağçanın nümunəsinə bənzər ki, sağa nak yağ mur dəyincə məhsulunu iki qat verdi… "Ri ba" ke li me si nin əsl an la mı "faz la lık"tır. "Reb ve, rib ve ve ya rub ve" ke li me si isə, bol, faz la, ge liş me si yaxşı və məhsul ve ren yaxşı top rak an la mı na ge lir. "Ukul" isə her han gi bir şe yin ye ni len kıs mı de mek tir. Te ki li "uk le"dir. "et-Tal lu" isə, et ki si az, ən/en za yıf yağ mur, çisenti de mek tir. Ör ne ğin ana fik ri şu dur: Al lah'ın hoş nut lu ğu nu el de et mek ama cıy -la ya pı lan har ca ma yı, ke sin lik le yaxşı və gü zel et ki si iz ler, olum lu et ki si gö rü lür. Şüp he siz ilahi ina ye te maz har dır və O'nun la ilin ti li dir. Çün kü Yü ce Al lah'la olan bağ lan tı sı de vam et mek te dir. Kuş ku suz ilahi ina ye tin mer te be le ri fark lı dır. Çün kü ni yet ler de ki ih la sın də de re ce le ri fark lı olar. Ni yet ler de ki ih las de re ce le ri nin fark lı lı ğı amel le rin te ra zi de ki ağır lık la rı nın fark lı ol ma sı so nu cu nu do ğu rur. Tıp kı yük sek çe bir te pe üze rin de bu lu nan bir bah çe gi bi. Bu bah çe nin üze ri ne yağ mur ya ğar sa, çox geç me den yaxşı yi ye cek ler ve rir. Ger çi üze ri ne ya ğan yağ mu run sağ anak ve ya çisenti ol ma sı du ru mun da yi ye cek le rin bol lu ğun da də oran sal bir fark lı lık olar. İş te bu oran sal fark lı lı ğın var lı ğın dan do la yı dır ki, cüm le nin so nu şöy le bağ lan mış tır: "Al lah, yap tık la rı nı zı gö ren dir." Se vap ver me işi, ONun açı sın dan kar ma şık bir şey de ğil dir. Fark lı amel le rin fark lı ödül le ri ni bir bi ri ne ka rış tır maz. Onun se va bı nı bu na, bu nun ki ni də ona ver mez. 266) Han gi bi ri niz is ter ki, hur ma lar dan, üzüm ler den bir bah çe si ol sun... fa kat ken di si nin üs tü ne tam ih ti yar lı ğın çök tü ğü, aciz ço cuk la rı nın də bu lun du ğu bir sı ra da bir den ona ateş li bir ka sır ga isa bet et sin də ya nı ver sin. İş te Al lah si ze ayet le ri böy le açık lar ki dü şü ne si niz. Ayet te ge çen "ye ved du" fi i li nin məsdəri olan "vedd" ke li me si "sev gi" de mek tir. Ke li me nin kö kün de "te men ni" an la mı var dır. "Cen net" isə, bir bi ri ne geç miş sıx ağaç lık de mek tir, bos tan gi bi. Bu şe kil de ad lan dı rıl ma sı nın se be bi ye ri sar ma sı və gü neş ışın la rı na və baş ka şey le re kar şı ört me iş le vi ni gör me si dir. Bu yüz den "Al tın dan ır mak lar akı yor" sö zü ye rin de dir. Şa yet, "Cen net" ke li me si nin an la mı ağaç lık yer/yeyər ol say dı, bu cür bir ifa de doğ ru ol maz dı. Çün kü ifa de, mak sa da ay kı rı olur du. ("Ye rin al tın dan ır mak lar akı yor." ifa de si yan lış tır.) Bu yüz den yü ce Al lah bir ön ce ki ayet te ör nek ve ri len bol ürün lü yer/yeyər və te pe an la mın da "rev be" hak kın da şöy le bu yur muş tur: "Ba rın ma ya el ve riş li və axar su yu olan bir te pe de." (Mü' mi nun, 50) Quranı Ke rim'de, "al tın dan ır mak lar axan cen net ler" ifa de si de fa lar ca tek rar la nır. An cak yer le il gi li kul la nıl dı ğın da, on da axar den miş tir, al tın dan de ğil. (Bu açık la may la "cen net" ke li me si nin sıx ağaç lık, "reb ve" ke li me si nin isə bol ürün lü te pe və yer/yeyər an la mı na gel di ği bi lin miş ol du.) "Min na hil (=hur ma lar dan)", "min e'nab (=ü züm ler den)" ifa de sin de ki "min" eda tı, açık la ma ama cı na yö ne lik tir. Üs tün lük an la mı nı ifa de edər, bü tü nü kap sa mak an la mı nı de ğil. Çün kü "bah çe" və "bos tan" gi bi şey ler de nisbət, ən/en faz la bu lu nan cin se gö re be lir gin le şir. Söz gelimi bir bah çe və ya bos tan da di ğer mey ve və ürün le re gö re üzüm ağa cı da ha faz la bu lu nu yor sa, ona üzüm bah çe si de nir. İçin de baş ka mey ve ağaç la rı bu lun ma sı na rağ men. Bu yüz den yü ce Al lah, ar ka sın dan şöy le bu yu ru yor: "için de ken di si nin olan bü tün ürün ler də bu lun sun." "el-Ki be r" ya şın iler le miş ol ma sı, ya ni yaş lı lık de mek tir. "Zür ri yet" ço cuk lar an la mı na ge lir. "Zu a fa" za yı fın ço ğu lu dur. Bu ayet te yü ce Al lah yaş lı lı ğın ge lip çat ma sı ilə za yıf ço cuk la rın bu lu nu şu nu bir lik te zik re de rek, ör nek te be lir ti len bah çe ye yö ne lik ih ti ya cın öne mi ni vur gu la mak is ti yor. Ay rı ca, mut lu lu ğun sağ lan ma sı və ge çi min te mi ni açı sın dan ge rek li olan di ğer se bep ler də mey dan da gö rün mü yor. Şa yet bah çe sa hi bi gü cü-kuv ve ti ye rin de bir gənc ol sa, bah çe ye bir hal ola cak ol sa, bi le ği nin gü cüy le du ru mu nu ra hat la ta cak ça lış ma lar ya pa bi lir. Əgər, za yıf ço cuk la rı bu lun ma yan bir yaş lı ol sa, bu mu si bet, o ka dar də ümit siz li ğe it mez di onu. Çün kü bu dün ya da az sa yı da gün le ri nin kal dı ğı nı dü şü ne cek, bah çe nin afe te uğ ra ma sı, ken di si ne ağır gel me ye cek ti. Şa yet ken di si yaş lı ol may la be ra ber, ye tiş kin evlat la rı ol sa, bun lar ça lı şa cak, ge çim le ri ni te min ede cek ler di. Bir şe kil de bah çe den do la yı uğ ra nı lan za ra rı ber ta raf ede bi le cek ler dir. Amma yaş lı lık, za yıf ço cuk la rın bu lun ma sı, üs tü ne üs te lik bah çe nin yan ma sı, bütün se bep le rin kop ma sı an la mı na ge lir. Nə bah çe sa hi bi yi tip gi den genç li ği ni və gü cü nü ge ri ye ge ti re bi lir. Nə boş ge çen gün le ri ni ye ni den de ğer len di rip bu gü ne ha zır lık ya pa bi lir. Nə də ço cuk la rı nı güç lü hala ge tir me imkanı var dır. Ar tık bah çe nin es ki göz alı cı lı ğı na və bol mey ve li gün le ri ne dön me si ümi di də kal ma mış tır, ya nıp kül olu şun dan son ra. Geç miş asır lar ki, gök le yer/yeyər ara sın da ma zi ye və bir bir le ri ne bü rün müş ler dir. Tıp kı el bi se nin sı kıl dı ğın da bir bi ri ne geç me si və ken di si ne bü rün me si gi bi. Bu ör ne ği yü ce Al lah, mal la rı nı in fak et tik ten son ra, yap tık la rı iyi li ği ba şa ka kan, ezi yet edən kim se ler üçün ve ri yor. On la rın amel le ri bo şa gi der; ge çer siz ame li sa hih və doğ ru bir du ru ma dön dür me le ri ne imkan yok tur. Ör ne ğin işa ret edi len du rum la nə ka dar ör tüş tü ğü or ta da dır. On lar dan bek le nen, dü şün mek tir. Çün kü bu cür amel le ri if sat edən et ken ler in san lar dan kay nak la nır. İn san lar mal və mev ki sev gi si, bü yük len me, ken di ni be ğen me və cim ri lik gi bi nef sa ni duy gu la ra sa hip tir ler. Bu duy gu lar də in sa na, iyi ce ir de le me, dü şün me və ya rar lıy la za rar lı yı ayır ma fır sa tı nı ver mez ler. Şa yet dü şün se ler ger çe ği gö rür ler. 267) Ey ina nan lar, ka zan dık la rı nı zın iyi le rin den... in fak edin/əldə et… və bilin ki, şübhəsiz Allah, zəngindir, təriflənəndir. Ayet te ge çen "te yem müm" ke li me si, "qəsd" və "bi linç li kal kış ma" de mek tir. "Ha bis" isə iyi nin kar şı tı, kö tü, murdar an la mın da kul la nıl mış tır. "Min hu (=on dan)" ke li me si, "ha bis" ke li me si ne ta al luk edər. "Tun fi kune" ke li me si, "la teyemmemu (=kalkışmayın)" fi i li nin fa i lin den hal dır. "Les tüm bi- a hi zi hi (=a la ma ya ca ğı nız)" ke li me si də "tun fi ku ne" fi i li nin fa i lin den hal dir. Et ke ni (ami li) isə ay nı fi il dir. "Ən/en tuğmizu fi hi (=göz yum ma dan)" ke li me si isə, ba şın da ki "ən/en" eda tın dan do la yı məsdər iş le vi ni gö rür. Söy len di ği ne gö re "lam" tak dir de dir. Bu na gö re cüm le nin tak di ri şöy le olar: "An cak ona kar şı gö zü nü zü yum ma nız dı şın da." Ya da be ra ber lik an la mın da ki "ba" tak dir edi lir. Bu du rum da şöy le bir an lam el de edi lir: "İl la bi- mu sa ha be ti'l-iğ maz (=an cak göz yum ma ilə be ra ber olan du rum dı şın da)." Aye tin ifa de et ti ği an lam açık tır. Bu ra da yü ce Al lah, in fak edi le cek ma lın ni te li ği ni açık lı yor. Ma lın iyi sin den har can ma sı ge rek ti ği ni, in fak edi le nin an cak gö zü ka pa lı ala rak ola bi le ce ği kö tü bir mal in fak et me si nin yan lış lı ğı nı vur gu lu yor. Böy le bir mal in fak edən kim se cö mert lik le, yar dım se ver lik le ni te len di ri le mez. Ol sa ol sa ma lın kö tü sün den kur tul ma yı amaç la yan bi ri ola rak ni te len di ri lir. Onun bu dav ra nı şı iyi lik se ver lik ola rak de ğer len di ri le mez. Nef si ni ke ma le er di re mez. Aye tin so nun da ki ifa de də bu nu vur gu la ma ya yö ne lik ge ti ril miş tir: "Bi li n ki, şüp he siz Al lah, zəngindir, övü len dir." Ya ni, bir şey in fak eder ken ONun her han gi bir şe ye muh taç ol ma dı ğı nı dü şü nün. Övül me ye la yık ol du ğu nu ak lı nız dan çı kar ma yın. O, heç bir şe ye muh taç ol ma mak la be ra ber, ha yır amaç lı har ca ma la rı nız dan, gü zel in fak la rı nız dan öv güy le sö z e der. Bu halda ma lın iyi sin den in fak edin/əldə et. Ve ya: "ONun hiç bir şe ye ih ti ya cı yok tur. O övül müş tür." Bu yüz den ulu şa nı na ya kış ma yan bir şey le hu zu ru na çık ma yın. 268) Şey tan si zi fa kir lik le kor ku tur və si ze çir kin-ha ya sız lı ğı em re der. Allah isə, öz tərəfindən bağışlama və bol lütfkarlıq vəd edər. Allah, (lütfkarlığı və lütfü) genişdir, biləndir. Bu ifa de bu çı kar sa ma ya iliş kin bir ka nıt ni te li ğin de dir: İn fak üçün ma lın kö tü sü nün ter cih edil me si in fak eden ler üçün ha yır lı ol maz. Amma ma lın iyi si nin har can ma sı har ca yan lar üçün ha yır lı dır. Bu halda bu ya sak la ma, du rum la rı nın dü zel me si ama cı na yö ne lik tir. Ya sak la nan şey də on lar üçün yı kı cı bir ol gu dur. As lın da in san la rın ma lın iyi si ni in fak et mek ten, ih ti yaç sa hip le ri ne da ğıt mak tan ka çın ma la rı nın ne de ni, bu nu ma lın və ser ve tin de va mı üçün bir et ken ola rak al gı la ma la rı dır. Bu yüz den ma lın iyi si ni har ca ma hu su sun da ne fis le ri is tek siz dav ra nır. An cak ma lın kö tü sü ilə il gi li ola rak böy le bir du rum söz mövzusu de ğil dir. Kö tü ma lın bir de ğe ri yok tur, do la yı sıy la har can ma sın da də bir sa kın ca yok tur. Bu, şey ta nın dost la rı nı yok sul luk la kor kut ma ama cıy la or ta ya at tı ğı bir ves ve se dir. Oy sa Al lah yo lun da və ONun hoş nut lu ğu nu el de et mek ama cıy la mal har ca mak, in fak et mek, da ğıt mak kar şı lık sız və kar sız kal ma yan bir har ca ma ya ben zer. Da ha ön ce də bu nu vur gu la mış tık. Kal dı ki, in san la rı var sıl və zen gin kı lan yü ce Al lah'tır, mal de ğil. Bir ayet te şöy le bu yu ru lu yor: "Doğ ru su, muh taç ol mak tan O kur tar dı və ser ma ye ve rip hoş nut kıl dı." (Nəcm, 48) Kı sa ca sı; ma lın iyi si ni har ca mak tan ka çın ma la rı, yok sul düş me kor ku sun dan kay nak la nan bir ya nıl gı ol du ğu üçün "Şey tan si zi fa kir lik le kor ku tur." di ye uya rıl mış lar dır. An cak, ayəs(n)i ke ri me de se bep mü seb be bin ye ri ne kon muş tur. Ya ni "şey ta nın vadi", "ken di le ri nin kork ma sı" ye ri ne kon muş tur. Bu nun la vur gu lan mak is te nen hu sus şu dur: Bu kor ku ken di le ri ne za rar ve rir. Çün kü şey tan an cak ba tı lı və sa pık lı ğı em re der. Bu nu ya baş ta və ara cı sız ve ya so nun da və hak lı gö rü nüm ler ar ka sın da, araç la rıy la ger çek leş ti rir. Şey tan dan kay nak lan sa bi le, ba zı la rı nın bu kor ku yu ger çek san ma sı, böy le bir veh me ka pıl ma sı müm kün ol du ğu üçün, bu cür bir veh min yer siz li ği ni vur gu la mak i çin "Şey tan, si zi fa kir lik le kor ku tur." ifa de si nin he men ar ka sın dan bir ilk uya rı cı un sur ol mak üze re bu ifa de yer/yeyər alı yor: "və si ze çir kin-ha ya sız lı ğı em re der." Çün kü var lık lı in san la rın fa kir lik kor ku suy la ha yır amaç lı har ca ma lar dan ge ri dur ma la rı, ağır dan al ma la rı bu tav rın ruh la rın da bir ka rak te re, cim ri lik gi bi kö tü bir se ci ye ye dö nüş me si ne ne den olar. Bu nun so nu cun da yü ce Al lah'ın maliyyə ko nu lar da ge tir di ği yü küm lü lük le rin red de dil me si ka çı nıl maz olar. Bu isə, ulu Al la h'ı, inkar et mek de mek tir. Son ra ih ti yaç sa hip le ri nin şid det li teh li ke ler, yok sul luk və düş kün lük için de kıv ran ma la rı na yo l a çar. Bu nun so nu cun da də bir çok can lar yi ti ri lir, na mus a yak lar al tı na alı nır, ci na yet ler iş le nir və çir kin ha ya sız lık la rın bir çok çe şi di top lu mu kap lar. Yü ce Al lah bir ayet te şöy le bu yu ru yor: On lar dan ki mi də: "An dol-sun, əgər bi ze bol ih sa nın dan ve rir se ger çek ten sa da ka ve re ce ğiz və sa lih ler den ola ca ğız." di ye Al lah'a ah det miş tir. On la ra ken di bol ih sa nın dan ve rin ce, onun la cim ri lik yap tı lar və yüz/üz çe vir di ler; on lar böy le kürək dö nen ler dir. Böy le ce O da Al lah'a ver dik le ri sö zü tut ma ma la rı və ya lan söy le me le ri ne de niy le, ken di siy le kar şı la şa cak la rı gü ne ka dar, kalp le rin de ni fa kı yer le şik kıl dı... Sa da ka lar ko nu sun da mü min ler den əlavə ba ğış lar da bu lu nan lar la emek le rin den baş ka sı nı bu la ma yan la rı ya dır ga ya rak bun lar la lağ/alay eden ler; Al lah əsl on la rı lağ/alay ko nu su kıl mış tır və on lar üçün acı/ağrılı bir əzab var dır." (Tev be, 75-79) İkin ci bir uya rı un su ru ola rak də bu de ğer len dir me cüm le si ne yer/yeyər ve ril miş tir: "Al lah isə, si ze ken di ta ra fın dan ba ğış la ma və bol ih san vəd e der. Al lah, (lütfkarlığı və lüt fu) ge niş tir, bi len dir." Bu ra da yü ce Al lah möminlərə bu me sa jı ve ri yor: Dav ra nış lar üçün bi ri haqq, bi ri də ba tıl ol mak üze re iki yol var dır. Bir üçün cü yol yok tur. Haqq olan, dos doğ ru yol dur və Al lah'tan dır. Sa pık lık yo lu isə şey tan dan dır. Ulu Al lah şöy le bu yu ru yor: "Hak tan son ra sa pık lık tan baş ka nə var dır?" (Yunus, 32) "Də ki: Hak ka ulaş tı ra cak Al lah'tır." (Yunus, 35) Bir ayet te də şey tan la il gi li ola rak şöy le bu yu ru lu yor: "O, ger çek ten açık ça sap tı rı cı bir düş man dır." (Ka sas, 15) Bu ayet le rin ta ma mı nın Mek ke iniş li ol duk la rı nı də vur gu la ya lım. To par la ya cak olur sak; yü ce Al lah: "Al lah vəd e der…" sö zü ilə bu hu su sa dik ka ti mi zi çe ki yor: Yok sul luk kor ku su bağ la mın da ak lı nı za ge len bu dü şün ce sa pık bir dü şün ce dir. Al lah'ın ba ğış la ma sı və ön ce ki ayet ler de sö zü edi len art tır ma, an cak ma lın iyi si nin in fak edil me si du ru mun da söz mövzusu ola bi lir. Bu halda: "Al lah vəd e der…" ifa de si də tıp kı "Şey tan kor ku tur." sö zün de ol du ğu gi bi se be bin mü seb bep ye ri ne ko nul du ğu ifa de le re bir ör nek tir. Bu ra da rah me ti sı nır sız və her şe yi bi len yü ce Al lah'ın vadi ilə şey ta nın vadi ara sın da bir kar şı laş tır ma ya pı lı yor. Ki in fak eden ler hər iki vədə bak sın lar və akıl la rı han gi si ni ke si yor sa, onu ter cih et sin ler. Aye tin or ta ya koy du ğu ka nı tın özü şu dur: Si zin kö tü yü iyi ye ter cih et me niz fa kir düş me kor ku sun dan və in fa kın ma hi ye ti ni, so nuç la rı nı bil me yi şi niz den kay nak la nı yor. Fa kir düş me kor ku su şey ta nın bir tel ki ni dir. Şey tan isə, si zin üçün sa pık lık tan və çir kin ha ya sız lık tan baş ka bir şey is te mez. Do la yı sıy la onun tel kin le ri nin et ki sin de ka lıp pe şi ne düş me niz doğ ru de ğil dir. Kənar yan dan ha yır amaç lı in fa kın ar dın dan mal açı sın dan ar tış və ba ğış la ma ge lir, ki ön ce ki ayet ler de bu na işa ret edil di. Bu ger çek bir so nuç tur. Çün kü ha yır amaç lı in fa kın ar dın dan, ba ğış la ma və mal ar tı şı vadin de bu lu nan yü ce Al lah'tır. ONun vadi ger çe ğin də ken di si dir. ONun rah me ti ge niş tir. Vəd etdiyi mal ar tı şı nı və ba ğış la ma yı ger çek leş ti re bi le cek güç te dir. O, bi len dir. Her han gi bir şe yi və du ru mu bil me me si müm kün de ğil dir. Do la yı sıy la ONun vadi bil gi ye da ya nır. Yüklə 6,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|