Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi



Yüklə 13,5 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə27/44
tarix01.01.2017
ölçüsü13,5 Mb.
#4064
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   44

 

İnternetdə: 

www.books.google.com 

 

 



 

 

 



 

 


253 

 

5 Avqust - Hərbi Donanma Günü, (1996) 

 

       Azərbaycan  Hərbi  Donanması  1919-cu 



ildə  Azərbaycan  Xalq  Cumhuriyyəti  dövründə 

yaradılıb. Belə ki, 1919-cu ilin yayında  ingilislər  

Bakını    tərk    edərkən    şəhər  limanının  

idarəçiliyini    və    hərbi    gəmilərin    bir  hissəsini 

Azərbaycan  hökumətinə  təhvil  veriblər.  Bu 

gəmilərin  əsasında  Azərbaycan  Xəzər  Hərbi 

Dəniz  Donanması  təşkil  olunub.  Azərbaycan 

hökumətinin 

bu 

tədbiri 


ölkənin 

dəniz 


sərhədlərinin qorunmasında mühüm addım oldu. 

1919-cu ilin sonlarında general İbrahim ağa Usubovun başçılıq etdiyi Azərbaycan 

hərbi  missiyası  donanma  üçün  xaricdən  6  birtoplu  qırıcı  kater,  12  qırıcı  kater,  6 

sualtı  qayıq,  92  gəmi  topu,  10  sahil  topu,  simsiz  teleqraf  qurğuları  və  s.  alıb. 

Azərbaycan  Hökuməti  rus  donanmasının  admiralı,  Şimal  qütbünə  ekspedisiyanın 

iştirakçısı,  türk  əsilli  İslamovu  milli  donanmanın  yaradılması  işinə  kömək 

göstərmək üçün 1919-cu ilin yayında Azərbaycana dəvət edib. "Astrabad", "Qars" 

və  "Ərdəhan"  hərb  gəmilərinin  komandirliyi  azərbaycanlı  kapitanlara  tapşırılıb. 

Hərbi  donanmanın  maddi-texniki  bazasının  və  kadr  təminatının  gücləndirilməsi 

planları aprel işğalı nəticəsində həyata keçirilməmiş qalıb. Az sonra bolşeviklərin 

gəlişi  ilə  Azərbaycan  hərbi  donanması  ləğv  olunub.  SSRİ  dağıldıqdan  sonra 

Azərbaycanda  da  hərbi-dəniz  donanmasının  təşkilinə  şərait  yarandı.1992-ci  il 

aprelin 7-də Azərbaycan Respublikası Hərbi-Dəniz Qüvvələri Qərargahı, mühafizə 

və  təminat  rotası  yaradıldı.  Xəzər  Hərbi-dəniz  donanmasının  25%-i  və  Ali  Hərbi 

Dənizçilik  Məktəbi  Azərbaycan  Respublikasının  ixtiyarına  verildi.  1992-ci  il 

iyunun  26-da  "Bakılı"  keşikçi  gəmisində  Azərbaycan  Respublikasının  dövlət 

bayrağı  qaldırıldı.  1996-cı  ildə  Ali  Hərbi  Dənizçilik  Məktəbi  əsasında  Dəniz 

Akademiyası  təşkil  olundu.  Azərbaycan  Prezidenti  Heydər   Əliyevin  fərmanına 

əsasən  hər  il  avqustun  5-i   Azərbaycan  Respublikası  Hərbi  Donanma  Günü  kimi 

qeyd olunur.   



İnternetdə: 

www.books.google.com 

 

 

 

 

 

 

 

 

254 

 

5 Avqust - Beynəlxalq İşıqfor Günü, (1914) 



 

Beynəlxalq İşıqfor Günü 1914-cü il avqustun 5-də baş vermiş bir hadisə ilə 

əlaqədar  qeyd  olunur.  Belə  ki,  həmin  gün  ABŞ-in  Klivlend  şəhərində  müasir 

işıqfor  qurğularının  ilk  əcdadı  meydana  gəlmişdir.  O,  qırmızı  və  yaşıl  fənərlərə 

malik idi və işıqlar dəyişən zaman səs siqnalı işə düşürdü. Əslində, ilk işıqforu hələ 

XIX  əsrdə  britaniyalı  Cey  Nayt  icad  etmişdir.  Bu  qurğu  1868-ci  ildə  Londonda 

parlament binası qarşısında quraşdırılmışdır. Üç ildən sonra onun fənəri partlamış 

və  polis  işçisini  yaralamışdır.  Bu  hadisədən  sonra  işıqfor,  demək  olar  ki,  50  il 

unudulmuşdur.  1910-cu  ildə  ilk  ikirəngli  fənərə  malik  avtomat  işıqfor  qurğusu 

hazırlanmış və patentləşdirilmişdir. Müasir işqforlara bənzər üçrəngli qurğuları ilk 

dəfə  1920-ci  ildə  Detroyt  və  Nyu-York  sakinləri  görmüşlər.  Zaman  keçdikcə 

işıqforlar Amerikanın və Avropanın bir çox şəhərlərində populyarlıq qazanmışdır. 

İşıqfor  –  mexaniki  nəqliyyat  vasitələrinin,  həmçinin  piyada  keçidlərindəki 

insanların  və  yol  hərəkətinin  digər  iştirakçılarının  hərəkətini  tənzimləmək  üçün 

nəzərdə  tutulan  optik  siqnalizasiya  qurğusudur. İşıqfor həmçinin dəmir  yollarında 

və gəmiçilikdə də istifadə olunur. 2010-cu ildə Rusiyanın Perm şəhərində işıqfora 

abidə qoyulmuşdur.  

İnternetdə

http://www.calend.ru/holidays

 

 

 



 

 


255 

 

8 Avqust - Beynəlxalq Alpinizm Günü (Alpinist günü), (1786) 

Avqustun  8-də  dünyada  Beynəlxalq  Alpinizm  Günü  və  ya  Alpinist  Günü 

qeyd  olunur.  Bu  bayram  sərhəd  tanımır,  əsl  kişiləri  və  ruhən  möhkəm  qadınları 

birləşdirir.  Bu  bayramın  meydana  çıxmasında  iki  cəsur  isveçrəli  –  həkim  Mişel-

Qabriel  Pakkarda  və  dağ  bələdçisi  Jak  Balmaya  borcluyuq.  Onlar  1786-cı  il 

avqustun  8-də  bütün  alpinistlər  arasında  ilk  olaraq  Alp  dağlarının  ən  yüksək 

zirvəsini    -  Monblan  zirvəsini  fəth  etmişlər.  Bu  zirvə  dəniz  səviyyəsindən  4810 

metr  yüksəklikdə  yerləşir.  Həmin  vaxta  qədər  Monblan  zirvəsini  fəth  etmək 

cəhdləri çox olsa da, buna ilk nail olanlar məhz həmin insanlar olmuşlar. O gündən 

dünya  alpinistləri  Alp  dağlarının  ən  yüksək  zirvəsinin  fəth  olunmasını  öz 

bayramları  kimi  qeyd  edirlər.  Bu  günü  yalnız  dağ  zirvələrini  fəth  edənlər  deyil, 

həm də sənaye alpinizmi ilə məşğul olanlar öz bayramları hesab edirlər. Dünyada 

hər  il  göydələnlərin,  hündürmərtəbəli  binaların  sayı  daha  da  artır.  Belə 

mütəxəssislər  binaların  fasadlarını  və  pəncərələrini  yuyur,  rəngləyir,  təmir  edir, 

qardan və sırsıradan təmizləyir, kondisionerləri montaj edir və s. Yüksəklikləri fəth 

edənlər  bu  bayram  günündə  görüşlər  keçirir,  təcrübə  mübadiləsi  aparır,  yeni 

rekordlar  müəyyən  edir,  təsirli  tamaşalar  göstərirlər.  Dünyanın  bəzi  şəhərlərində 

idman  klubları  həmin  gün  yarışlar,  konsertlər  və  digər  bayram  tədbirləri  təşkil 

edirlər. 



 

 

İnternetdə

http://www.calend.ru/holidays

 

 

 



 

 

 

 

 



256 

 

 



12 Avqust - Beynəlxalq Gənclər Günüdür, (1999) 

 

        1998-ci  il  avqustun  12-də  Lissabonda 

gənclərlə  iş  üzrə  nazirlərin  iştirakı  ilə 

keçirilmiş  beynəlxalq  konfransda  hər  il 

avqustun  12-nin  dünyada  Beynəlxalq  Gənclər 

Günü  kimi  qeyd  olunması  qərara  alınıb.  Bu 

gün BMT-nin qərarı ilə gənclərə lazımi diqqət 

göstərmək,  onların  nailiyyətlərini  təbliğ 

etmək, cəmiyyətin bütün sahələrində gənclərin 

iştirakına  təkan  vermək  məqsədilə  1999-cu 

ildə  müəyyən  edilib  və  2000-ci  ildən  qeyd 

olunur.Tarixən hər bir  xalq  özünün xoşbəxt gələcəyə  olan  ümidlərini ilk  növbədə 

gənc nəslə bağlayır. Savadlı, geniş dünya görüşünə malik gənclərin yetişdirilməsi 

hər  bir  ölkə  üçün  başlıca  məsələdir.  Bu  gün  iftixarla  demək  olar  ki,  müasir 

Azərbaycan  gəncliyi  milli  mənəvi  dəyərlərini,  doğma  ana  dilimizi,  adət-

ənənələrimizi  qoruyub  yaşadır.  Hər  bir  xalqın  tarixində  onun  uğurlu  gələcəyini 

quran  şəxsiyyətlər  var.  Azərbaycan  xalqı  bu  günü  və  sabahı  üçün  ulu  öndərimiz 

Heydər  Əliyevə  borcludur.  Heydər  Əliyev  dəfələrlə  qeyd  edirdi  ki,  Azərbaycanın 

gələcəyi gənclərimizin əlindədir. Hər bir xalqın, hər bir dövlətin gəncləri onun həm 

bu  günü,  həm  də  sabaha  ümididir.  Azərbaycanda  ulu  öndər  Heydər  Əliyevin 

əsasını  qoyduğu  gənclər  siyasətinin  bugünkü  uğurlu  davamı  gənclərin  hərtərəfli 

fəaliyyətinə  geniş  imkanlar  yaradıb.  Azərbaycan  dövlətinin  müstəqilliyi  və 

suverenliyinin  qorunub  möhkəmləndirilməsi,  onun  inkişafı,  ərazi  bütövlüyünün 

təmin edilməsi, ölkə iqtisadiyyatının sürətlə inkişafı, əhalinin sosial problemlərinin 

həlli,  ölkəmizin  dünya  birliyində  öz  layiqli  yerini  tutması  yolunda  görüləcək  bu 

əzəmətli işlərin həyata keçməsinin əsas ağırlığı bugünkü gənclərin üzərinə düşür. 

Ölkəmizdə  gənclər  siyasətinin  əsasını  qoyan  ümummilli  lider  Heydər  Əliyev 

gəncləri  Azərbaycanın  gələcək  qurucuları  adlandırmış,  onların  imkan  və 

bacarıqlarını  yüksək  qiymətləndirmiş,  problemlərinin  həlli  istiqamətində  həyata 

keçirilən  tədbirlərə  xüsusi  önəm  vermişdir.  Bu  gün  ölkəmizdə  gənclər  siyasəti 

mahiyyət  və  keyfiyyətcə  yeni  mərhələsini  yaşayır.  Prezident  İlham  Əliyev  ulu 

öndərin  gənclər  siyasətinə  sadiqliyini  də  öz  qərarları  ilə  təsdiq  edir.  Gənclərin 

mənəvi inkişafı, vətənpərvərlik tərbiyəsi, xarici ölkələrdə təhsili, sosial müdafiəyə 

ehtiyacı  olanların  problemlərinin  həlli  istiqamətində  görülən  işlər,  gənclər 

təşkilatlarının  inkişafı  üçün  yaradılan  şərait  və  imkan  bu  sahəyə  böyük  diqqətin 

nəticəsidir.Dövlətimizin  başçısının  davamlı  inkişaf  konsepsiyasının  uğurla  həyata 

keçirilməsində Heydər Əliyev Fondunun da xidmətləri böyükdür.  

İnternetdə: 

www.books.google.com 

 

 


257 

 

15 Avqust- “Allo” sözünün ad Günü, (1877) 



 

Avqustun  15-i  ―Allo‖  telefon  müraciətinin  ad  günü  kimi  maraqlı  bayram 

qeyd  olunur.  Bu  müraciətin  təxminən  140  illik  tarixi  var.  İlk  dəfə  1877-ci  il 

avqustun  15-də  Tomas  Edison  bu  salamlaşma  formasından  istifadə  etməyi  təklif 

etmişdir. Onun fikrincə, ―Hello‖ telefon müraciətinin bütün variantları arasında ən 

yaxşısıdır.  O,  teleqraf  şirkətinin  prezidentini  də  buna  inandırmağa  çalışmışdır. 

Telefonu  icad  edən  Aleksandr  Bell  isə  ―Ahoy‖  sözündən  müraciət  forması  kimi 

istifadə  etməyi  təklif  etmişdir.  Lakin  Tomas  Edisonun  təklifi  zamanın  sınağından 

çıxmışdır.  ―Hello‖  sözü  ―Allo‖ya  çevrilmişdir.  Telefon  ünsiyyətində  ―Bəli‖, 

―Eşidirəm‖ kimi geniş yayılmış formalar da var.  

Bəzi ölkələrdə telefon söhbətinin öz ―vizit kartları‖ da mövcuddur. Belə ki, 

yunanlar  telefon  zənginə  ―Parakalo‖  -  ―Xahiş  edirəm‖,  italyanlar  ―Pronto‖  – 

―Eşitməyə  hazıram‖  sözləri  ilə  cavab  verirlər.  Almaniyada  isə  telefona  cavab 

verərkən çox vaxt öz soyadlarını söyləyirlər.  



 

 

İnternetdə

http://www.calend.ru/holidays

 

 

 



 

 

 

 

 

 

258 

 

 



18 Avqust - Sərhəd Qoşunları Günü, (2002) 

 

 

“Vətən – Yurdun bütün torpaqlarını 

birləşdirib vahid, qüdrətli və 

mərkəzləşdirilmiş Azərbaycan dövləti 

yaradan, doğma dilimizi Dəmirqapı 

Dərbənddən İran körfəzinə qədər böyük 

bir ərazidə - Səfəvi imperatorluğunda 

dövlət dilinə çevirən Şah İsmayıl 

Xətayinin əmanətidir bizə!” 

 

                                                                                                  Ümummilli lider Heydər Əliyev 

 

18  avqust  1919-cu  ildə  Azərbaycan  Xalq  Cümhuriyyətinin  parlamenti 



ölkənin sərhədlərinin mühafizəsi haqqında qanun qəbul edib. Qanuna əsasən, Xalq 

Cümhuriyyəti  Hərbi  Nazirliyinin  tərkibində  Azərbaycanın  ilk  Sərhəd  Qoşunları 

dəstəsi  yaradılıb.  Prezident  Heydər  Əliyevin  2000-ci  il  16  avqust  sərəncamı  ilə 

avqustun 18-i Azərbaycanda Sərhəd Qoşunları əməkdaşlarının peşə bayramı günü 

kimi  qeyd  olunması  qərara  alınıb.  Sovet  dövründə  Sərhəd  Qoşunları  Dövlət 

Təhlükəsizlik Komitəsinin strukturu kimi mövcud olub, Azərbaycan müstəqilliyini 

bərpa edəndən sonra da sərhəd xidməti bir müddət Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin 

tərkibində  fəaliyyət  göstərib.  Prezident  Heydər  Əliyevin  2002-ci  il  31  iyul  tarixli 

fərmanı  ilə  Azərbaycan  Respublikası  Milli  Təhlükəsizlik  Nazirliyinin  Sərhəd 

Qoşunları İdarəsinin əsasında Azərbaycan Respublikasının Dövlət Sərhəd Xidməti 

yaradılıb. Həmin fərmanla Dövlət Sərhəd Xidmətinin rəisi - Sərhəd Qoşunlarının 

komandanı təyin edilib. 

 

 

İnternetdə: 



www.books.google.com

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 


259 

 

26 Avqust - Beynəlxalq Azərbaycan Muğamı Günü, (2010) 



 

       Avqustun  26-sı  Beynəlxalq  Azərbaycan 

Muğamı  Günü  və  İpək  Yolu  Üzərində 

Yerləşən  Ölkələrin  Musiqisi  Günü  kimi  qeyd 

olunur.  2010-cu  ildə  Kanadanın  Niaqara 

şəhərinin  meriyası  və  ənənəvi  olaraq  hər  il 

keçirilən 

Beynəlxalq 

Niaqara 

Musiqisi 

festivalının  rəhbərliyi  tərəfindən  qəbul  olunan 

bu qərar xalqımızın milli sərvəti olan muğamın 

bəşəri  musiqiyə  çevrildiyini  bir  daha  təsdiq 

edir.  Bu  tarix  muğamsevərlər,  ömrünü  bu 

sənətin  yaşamasına  və  təbliğinə  həsr  edənlər  üçün  əziz  bayramdır. 

       Azərbaycan  muğamının  müasir  tarixində  ölkəmizin  birinci  xanımı,  Heydər 

Əliyev  Fondunun  prezidenti,  YNESKO-nun  və  İSESCO-nun  xoşməramlı  səfiri, 

Milli  Məclisin  deputatı  Mehriban  Əliyevanın  rəhbərliyi  ilə  həyata  keçirilən 

çoxşaxəli  silsilə  tədbirlər  müstəsna  rol  oynayır.  Bu  fəaliyyətin  nəticəsidir  ki,  son 

illər  muğam  ifaçılığı  ən  müxtəlif  aspektlərdən  hərtərəfli  dəstək  alaraq,  sözün  əsl 

mənasında,  intibah  dövrünü  yaşayır.  YNESKO-nun    qərarı    ilə    dünya  

mədəniyyətinin  qeyri-maddi  irsinin  bəşəri  əhəmiyyətə  malik sərvətləri sırasına 

daxil  edilməsi  muğamın,    tar    ifaçılığı  sənətinin  təkcə  xalqımızın  deyil,  bütün 

bəşəriyyətin 

misilsiz 

mədəni 


sərvətinin 

ayrılmaz 

hissəsi 

kimi 


qiymətləndirilməsidir.  

      Ölkəmizdə  "Muğam  aləmi"  Beynəlxalq  muğam  festivallarının,  müsabiqələrin, 

muğam  konsertlərinin,  simpoziumların  təşkili,  "Qarabağ  xanəndələri"  albomunun 

buraxılması,  "Muğam"  jurnalının,  "Muğam  ensiklopediyası"nın  nəşri,  müasir 

texnologiyalara    əsaslanan    və    8    diskdən    ibarət  "Azərbaycan  muğamı" 

multimedia  toplusunun  hazırlanması  Heydər  Əliyev  Fondu  və  Azərbaycan 

Mədəniyyət    Fondunun    bu    sahəyə    göstərdiyi    diqqətə    bariz    nümunələrdəndir. 

        Xalqımızın şərəfli və keşməkəşli tarixini səslərdə əbədiləşdirən muğamlarımız 

ən  ağrılı-acılı  günlərimizdə  həm  də  təskinliyimizdir.  Heyrətamiz  hisslər, 

düşüncələr,  müdriklik  mənbəyi  olan  muğam  bütün  hallarda  –  qüssəli,  sevincli, 

anlarımızda ovqatımıza təsir edir, azadlığa və müstəqilliyə qovuşduğumuz anların 

fərəhini yaşadır və bizləri qələbəyə səsləyir. 

 

 

İnternetdən: http://liderinfo.az/dunya 



 

 

 



 

 

 



 

 


260 

 

Bu tarixi unutmayaq 



23 Avqust - Cəbrayıl rayonunun işğalı günü,  (1993) 

 

                                                                                                              

1993-cü  il  avqustun  23-dən  həsrətini 

çəkdiyimiz  rayonlardan  biri  də  Cəbrayıldır. 

Ərazisi 105 min hektardır. Bu torpaq onlarla 

tarixi  abidənin  məskəninə  çevrilib.  İşğala 

qədər  yayonda  tikiş,  xalça,  cihazqayırma 

sexləri,  səkkiz  sənaye  obyekti  fəaliyyət 

göstərirdi.  Cəbrayıl  milli  aşıq  -  ozan 

sənətimizin  baniləri  –  Dirili  Qurbaninin, 

Aşıq  Pərinin,  Mücrüm  Kərəmin,  Aşıq 

Humayın  vətənidir.  İşğaldan  əvvəl  rayonda 

72  orta  və  natamam  məktəb,  3  musiqi  məktəbi,  12  mədəniyyət  evi,  32  klub,  10 

mədəni çadır və avtokulub, 78 kitabxana, 3 daimi, 4 səyyar kinoqurğusu fəaliyyət 

göstərirdi.  Zəngin  eksponatları  olan  tarix  -  diyarşünaslıq  muzeyi  vardı.  Yaşı 

əsrlərlə  hesablanan  Xan  çinar  bu  yurdun  simvoluna  çevrilmişdi.  Rayonda  irili  - 

xırdalı  90  kənd  vardı.  Çoxsaylı  alimlərimizin,  ziyalılarımızın  şərəfli,  şanlı 

ənənələri uğurla davam etdirilirdi. O çətin dözülməz günlərdə Cəbrayıl rayonunda 

kifayət  qədər  qüvvə  yox  idi.  Çətinliklərə  baxmayaraq  sərhəddə  ermənilərə  qarşı 

müdafiə  xətləri  yaradılmışdı.  Şaqay  yüksəkliyi  alınmış  və  orada  mövqe 

tutulmuşdu.  Yeddi  ay  həmin  yüksəkliyin  hesabına  rayona  nəzarət  edildi.  Şaqay 

yüksəkliyi  itirildikdən  sonra  Cəbrayılın  başı  üstünü  qara  buludlar  aldı.  Rayonun 

işğalı həmin  yüksəklik verilən  gündən başladı.  Cəbrayıl  ərazisini o  ağır  günlərdə 

qoruyan  ərənlər  də  az  olmamışdı:  Yusif  Allahverdiyev,  Samir  Alıyev,  Şükür 

Abdullayev, İnqilab Aslanov, Azər Bayramov, Mais Verdiyev, Mübariz Qasımov, 

Mehdi İsmayılov və s. Onların hər biri artıq cismən ayrı düşüblər, ruhən həmişə, 

hər vaxt bizimlədirlər. Ümumiyyətlə, döyüşlərdə 180, atəşkəs dövründə isə 6 nəfər 

həlak olub. 14 nəfər polis, 60 nəfər mülki şəxs dünyasını dəyişib,  90 nəfərə yaxın 

isə  əsir  və  itkin  düşüb.  Cəbrayıllılar  içərisində  180  nəfərə  yaxın  Qarabağ 

müharibəsi əlili statusu alıb, 6 nəfər isə Azərbaycanın Milli Qəhramanı fəxri adına 

layiq  görülüb.  Hazırda  cəbrayıllılar  arasında  351  nəfər  şəhid  ailəsi  var.  İşğaldan 

sonra  cəbrayıllılar  ölkənin  58  bölgəsinə  səpələniblər.  Daha  çox  Beyləqan,  İmişli, 

Sabirabad, Biləsuvar rayonlarında məskunlaşıblar.



 

 

İnternetdə: 



www.books.google.com 

 

 

 

 

 



 

 

261 

 

23 Avqust -  Füzuli rayonunun işğalı günü, (1993) 

   

      Rayonun  əsası  1827-ci  ildə  qoyulub  və 



ilkin  adı  Qarabulaq  olub.  Rayon  8  avqust 

1930-cu  ildə  təşkil  olunub  və  Qaryagin 

adlandırılıb.  1959-cu  ilin  aprelində  böyük 

şairimiz  Məhəmməd  Füzulinin  anadan 

olmasının  400  illiyi  şərəfinə  Qaryagin 

rayonunun  adı  dəyişərək  Füzuli  rayonu 

adlandırılıb.  Füzuli  rayonunun  ərazisi  1386 

kv.km, əhalisi isə təxminən 105 min nəfərdir. 

Rayonda  1  şəhər,  1  şəhər  tipli  qəsəbə,  75  kənd  və  başqa  yaşayış  məntəqələri 

vardır.  Rayon  ərazisindən   axan  Quruçay,  Köndələnçay,  Qozluçay,  Çərəkən 

çayları  Araz  hövzəsinin  çaylarıdır.  Rayonun  işğaldan  azad  olunmuş  ərazisində 

13 qəsəbə və 20 kənd vardır. Qəsəbələrdən 12-si işğaldan azad olunub. Hazırda 

bu ərazidə 51 min nəfər məcburi köçkün məskunlaşıb.  

İşğaldan  öncə  rayonda  taxılçılıq,  heyvandarlıq,  üzümçülük,  qoyunçuluq, 

quşçuluq, baramaçılıq yaxşı inkişaf etmişdi. Kənd təsərrüfatı ilə yanaşı, rayonda 

tikinti tresti, 6 nəqliyyat təşkilatı, 13 sənaye müəssisəsi və s. fəaliyyət göstərirdi. 

İşğala qədər rayonda 70 kitabxana, 20 mədəniyyət evi, 45 klub, xalq və dövlət 

dram  teatrları,  13  xəstəxana,  40  feldşer-mama  məntəqəsi,  vərəm  və  dəri  və 

zöhrəvi xəstəlikləri dispanseri, 20 kinoqurğu, texnikum, 2 texniki peşə məktəbi, 

38  məktəbəqədər  müəssisə,  2  muzey,  stadion,  65  kolxoz  və  sovxoz,  12  fermer 

təsərrüfatı və s. obyektlər var idi. Rayonda Əcəmi memarlıq məktəbinin təsiri ilə 

inşa olunan bir sıra memarlıq abidələri mövcud idi. Təəssüf ki, Əhmədalılar və 

ya  Arğalı  türbəsi  (XIII  əsrin  sonu),  Babı  türbəsi  (1273-cü  il),  Aşağı  Veysəlli 

kəndində  hamar  daşdan  tikilən  qülləvari  Mirəli  türbəsi  (XV  əsr),  Qarğabazar 

kəndində  Hacıqiyasəddin  məscidi  (1682-ci  il),  Karvansara  (1684-cü  il), 

Qoçəhmədli  kəndində  məscid  (XVIII  əsr),  Füzuli  şəhərində  Hacı  Ələkbər 

məscidi  (XIX  əsr),  ―Məşədi  Həbib‖  hamamı  (XIX  əsr),  Merdinli  kəndi 

yaxınlığında daşdan yonulan at, qoç füquru qədim abidələri (XVIII-XIX əsrlər) 

və s.  bu kimi tarixi əhəmiyyət daşıyan abidələrimiz ermənilər tərəfindən  məhv 

edilmiş,  yandırılmışdır.  1988-ci  ildən  başlayan  erməni  təcavüzünə  qarşı 

mübarizədə minlərlə füzulili döyüşmüş, çoxlu sayda rayon sakini şəhid olmuş, 

yaralanmış,  itkin  düşmüşdür.  Füzuli  rayonunun  1100-dən  çox  şəhid  və  itkini, 

113  girovu,  1450  nəfər  müxtəlif  dərəcəli  əlili  var.   Füzuli  rayonuna  erməni 

təcavüzü nəticəsində 36361 nəfər uşaq zərər çəkmiş, onlardan 155 nəfəri yetim 

qalmışdır.  

İnternetdə: 

www.books.google.com 

 

 

 

 


262 

 

31 Avqust - Qubadlı rayonunun işğalı günü,  (1993) 



 

      Ərazisi  80.250  hektar  olan,  Zəngəzur 

dağları ilə Dağlıq Qarabağ silsiləsi arasında 

yerləşən Qubadlı rayonu inzibati vahid kimi 

1933-cü  ildə  yaradılıb.  İşğala  kimi  rayon 

ərazisində  müxtəlif  növ  ağaclardan  ibarət 

13.160  hektar  dövlət  meşə  fondu  mövcud 

idi.  Rayonda  1500-1600-cı  illər  arasında 

əkilmiş  nadir  növlərdən  ibarət  olan  10-dan 

artıq  ağac  təbiət  abidəsi  kimi  qorunurdu. 

Dəniz səviyyəsindən 1600 metr yüksəklikdə yerləşən və sahəsi 20 min hektar olan, 

zəngin  flora  və  faunaya  malik  Qubadlı  Dövlət  Təbiət  Yasaqlığında  nəsli 

kəsilməkdə  olan  bir  çox  heyvan  və  quş  növləri  mühafizə  olunurdu.  Erməni 

işğalçıları  rayon  ərazisində  geniş  sahələri  əhatə  edən  qiymətli  ağac  növlərindən 

ibarət meşələri, böyük ehtiyata malik yeraltı sərvətləri, mineral maddələrlə zəngin 

su mənbələrini istismara məruz qoyub, qeyri-adi flora və faunası ilə seçilən təbiət 

guşələrini dağıdıblar.  

Qubadlı  rayonunda  61  ümumtəhsil  məktəbi,  o  cümlədən,  33  orta,  16 

səkkizillik,  12  ibtidai  məktəb  fəaliyyət  göstərib.  180-ə  qədər  mədəni-maarif 

müəssisəsi olub. 84 kitabxana, 12 mədəniyyət evi və 44 klub, 7 avtoklub  əhaliyə 

xidmət  edib.  Rayonda  2  uşaq  musiqi  məktəbi  də  fəaliyyət  göstərib.  Ümumilikdə 

işğal nəticəsində rayonda olan 6988 yaşayış evi, 1080 kənd təsərrüfatı obyekti, 32 

rabitə, 86 səhiyyə, 180 mədəniyyət, 6 sənaye müəssisələri, 650 km avtomobil yolı, 

9 körpü, 2 su  anbarı,  150  kilometr  magistral su xətləri, 4830 km  elektrik  xətləri, 

165 kilometr magistral qaz boru xətti, 146 idarə, müəssisə binaları, 18 dəyirman, 4 

su nasos stansiyası, 120  ədəd  elektrik  yarımstansiyası və transformator  dağıdılıb, 

13365  hektar  meşə  sahəsi  işğal  altında  qalıb.  Ermənilər  5  mindən  çox  nadir 

eksponat  saxlanılan  Qubadlı  Tarix-Diyarşünaslıq  Muzeyini  də  talan  ediblər.  İV 

əsrə  aid  ―Gavur  dərəsi‖ndəki  ibadətgah,  V  əsrə  aid  ―Qalalı‖  və  ―Göyqala‖ 

abidələri,  XİV  əsrdə  tikilmiş  ―Dəmirçilər‖  Türbəsi,  Hacı  Bədəl  körpüsü,  Laləzar 

körpüsü,  eləcə də  Əyin,  Yusifbəyli,  Seytas,  Qarağaclı,  Xocamsaxlı kəndlərindəki 

digər tarixi abidələr hazırda işğal altındadır. Erməni təcavüzü zamanı Qubadlı 5 il 

müddətində 238 şəhid verib, 146 nəfər əlil olub. 

 


Yüklə 13,5 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   44




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin