Biokimyo va molekulyar
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- I. Nopolyar R – guruhlar Glitsin Gly G Gli Alanin Ala A Ala
|
1
– jadval Radikallarning polyarligiga asoslangan aminokislotalarning tasnifi Aminokislotalar Qabul qilingan qisqartirishlar va birharfli simvollar Inglizcha Simvol O‘zbekcha I. Nopolyar R – guruhlar Glitsin Gly G Gli Alanin Ala A Ala Valin Val V Val Leytsin Leu L Ley 20 Izoleytsin Ile I Ile Prolin Pro P Pro II. Polyar, zaryadlanmagan R – guruhlar Serin Ser S Ser Treonin Thr T Tre Sistein Cys C Sis Metionin Met M Met Asparagin Asn N Asn Glutamin Gin O Gin III. Aromatik R – guruhlar Fenilalanin Phe F Fen Tirozin Tyr Y Tir Triptofan Trp W Trp IV. Manfiy zaryadlangan R – guruhlar Asparagin kislotasi Asp D Asp Glutamin kislotasi Glu E Glu V. Musbat zaryadlangan R-guruhlar Lizin Lys K Liz Arginin Arg R Arg Gistidin His H Gis Oqsillar tarkibidagi aminokislatalar karbon kislotalarning hosilasi b о‘lib, ular α – uglerod atomiga amino guruxi bog‘langanligi uchun α – aminokislotalar deyladi. Tabiatda β – aminokislotalar ham bо‘lib, ular oqsillar tarkibida uchramaydi. Aminokislotalar uchun optik izomerlanish hususiyati xos bо‘lib, L– aminokislotalar, α -konfiguratsiyaciga ega. D – shakldagi aminokislotalar juda kam uchrab, jumladan, sibir kuydurgisini tarqatadigan bakteriya qobig‘ida (D – Glu), Janubiy Amerikada yashovchi baqaning terisida D – alanin aniqlangan. Oqsil tarkibida uchraydigan aminokislotalardan glitsin optik faollikka ega emas. Mazkur aminokislotada radikal bо‘lmaganligi uchun, u oqsil molekulasini harakatchanligini, turg‘un holatini, ma’lum bir shaklini hosil qilishda ishtirok etadi. Radikallari alkil bо‘lgan aminokislotalarga alanin, vali n, leysin va izoleysin kirib, oxirigi aminokislota ikkita xiral markazi bо‘lganligi uchun tо‘rta optik izomerlidir. Alanin tabiatda keng tarqalib, oqsil molekulasida 21 jumladan, fermentlar tarkibida kо‘p uchraydi. Valin, leysin va izoleysin aminokislotalari oqsil molekulasiga gidrofob xususiyatini berishda ishtirok etadi. Aromatik aminokislotalarga fenilalanin, tirozin va triptofanlar kiradi. Fenilalanin va triptofan aminokislotalarida xuddi valin, izoleysin, prolinlarga о‘xshash qutiblanmagan qoldiqlari bо‘l ganligi uchun aksariyat, ular oqsillarning ichki qismida uchraydi. Tirozin esa faol funksional guruh – ON tutib, u yengil holatda dissotsiirlanib, hosil bо‘lgan proton vodorod bog‘ini hosil qilishda ishtirok etadi. Shuning uchun tirozin, zaryadsiz aminokis lota (bularga serin, treonin, glutamin, asparagin va sisteinlar ham kiradi) bо‘lganligi uchun kо‘p miqdorda vodorod bog‘larini hosil qilishda, makromolekulyar konfiguratsiyalarni shakllantirishda ishtirok etadi. О‘zida gidroksil guruxini tutgan serin va treoninlar fosforli efirlarni hosil qiladi. Serin va tirozin fermentlarning faol markazlarida bо‘lib, gidroksil guruhlariga uglevodlar bog‘lanishi (glikozillanishida) va murakkab oqsillar – glikoproteinlarni shakllanishida qatnashadilar. Aminokislotalardan s istein va metioninlar oltingugurt tutvchilar bо‘lib, kislorodli muhitda oksidlanib «ikkilik» aminokislota sistinni hosil qiladi. Ular oqsil molekulalarida polipeptid zanjirlarining о‘rtasida kо‘ndalang disulfid bog‘larini shakllantiradilar. Sistein molekulalarda kо‘p miqdorda bо‘lib, og‘ir metall atomlarini bog‘lashda ishtirok etadi. Ma’lumki, hujayralardagi suv muhitida aminokislotalar qutibasiz ionlardir (svitterionlar): Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|