Fosfolipit bulunan yiyeceklerde çoktur. Yumurta sarısı, süt, organ etleri gibi kuru baklagillerde ve tahıllarda bulunmaktadır. Yetersizliğine rastlanılmamıştır.
Bir monosakkarit türevidir. Altı karbonlu basit şekerlere benzer. Vitaminlerin en dayanıksızıdır. Çabuk okside olur. Bitkilere uygulanan kesme, soyma ve ezilmelerde vitamin kaybı olur. Suda çok kolay erir. Pişme suyuna geçer.
Bir monosakkarit türevidir. Altı karbonlu basit şekerlere benzer. Vitaminlerin en dayanıksızıdır. Çabuk okside olur. Bitkilere uygulanan kesme, soyma ve ezilmelerde vitamin kaybı olur. Suda çok kolay erir. Pişme suyuna geçer.
C vitamini gereksinimi günlük 80 mg kadardır. Enfeksiyon, yanık ve ameliyatlarda, gebe ve emziklilerde gereksinimi 5-10 kat artar.
Vücut çalışmasındaki görevlerini şöyle sıralayabiliriz,
Vücut çalışmasındaki görevlerini şöyle sıralayabiliriz,
Bağ dokularından olan kollajenin sentezinde görev alır.
Kan damarlarının kuvvetli olmasını sağlar.
Vücudu infeksiyondan ve bakteri toksinlerinden korur.
Steroid hormonların sentezinde görev alır.
Bazı vitaminlerin, demir ve kalsiyumun vücutta kullanılmasında yardımcıdır.
Aminoasitlerin metabolizmasında gereklidir.
Kolesterol metabolizmasında gereklidir.
Kanın pıhtılaşma mekanizmasında gereklidir.
C vitamini kaynakları; sebze ve meyvelerdir. C vitamini bulunan besinler, ülkemizde her mevsim bulunmaktadır. Ancak hazırlama ve pişirme esnasında oluşan kayıplar eksikliğe neden olur. En çok maydanoz, şalgam yaprağı, asma yaprağı, yeşilbiber, karalâhana, karnı bahar, ıspanak, çilek, portakal limon, kivi, greyfurt, mandalina, şeftali, domates, taze fasulye, patateste bulunur.
C vitamini kaynakları; sebze ve meyvelerdir. C vitamini bulunan besinler, ülkemizde her mevsim bulunmaktadır. Ancak hazırlama ve pişirme esnasında oluşan kayıplar eksikliğe neden olur. En çok maydanoz, şalgam yaprağı, asma yaprağı, yeşilbiber, karalâhana, karnı bahar, ıspanak, çilek, portakal limon, kivi, greyfurt, mandalina, şeftali, domates, taze fasulye, patateste bulunur.
Yetersizliğinde diş etlerinde şişme, kanama, diş kaybı, kemik kırılmaları, eklemlerde şişlik ve ağrı, küçük kanama odakları ve burun kanaması gibi belirtilerle ortaya çıkan skorbüt hastalığı görülür. Ülkemizde hafif ve orta derecede görülebilir. Ayrıca bağışıklık sisteminin zayıflamasına bağlı olarak gribal enfeksiyonlar, halsizlik, bitkinlik, yorgunluk, kansızlık, yaraların geç iyileşmesi gibi belirtiler görülebilir.
Yetersizliğinde, C vitamin içeriği zengin besinler alınarak eksikliği giderilebilir.
3.1. Mineraller
3.1. Mineraller
Vücudun işlevleri yerine getirebilmesinde minerallerin önemli görevleri vardır. Bazıları vücudun kemik ve diş gibi sert dokularının yapı taşlarıdır. Çoğu hücrenin çalışması için gereklidir. Bu mineraller, vücutta üretilmez. Çeşitli miktarlarda besinlerle alınan mineraller, vücudun sağlıklı büyümesi ve gelişmesi için gereklidir. İnsan vücudunun yaklaşık %’1 ini oluştururlar.
Gerekli olan bu mineraller kalsiyum, fosfor, demir, potasyum, sodyum, magnezyum, iyot, çinko, bakır, krom, flor, selenyum, manganez gelmektedir.
Hücrelerin osmotik basıncını sabit tutar. Hücre içi ve hücre dışı sıvının dengede olması önemlidir. Bu dengeyi elektrolit adı verilen hücre içindeki potasyum ve hücre dışındaki sodyum ile bazı mineraller sağlar. Hücre içindeki madensel tuz yoğunluğu arttığında, hücre dışından hücre içine sıvı akışı olur ve denge sağlanır. Aşırı terleme, ishal, kusma gibi nedenlerle su kaybı olduğunda, hücre içindeki sıvı, hücre dışına çıkarak dengeyi sağlar.
Hücrelerin osmotik basıncını sabit tutar. Hücre içi ve hücre dışı sıvının dengede olması önemlidir. Bu dengeyi elektrolit adı verilen hücre içindeki potasyum ve hücre dışındaki sodyum ile bazı mineraller sağlar. Hücre içindeki madensel tuz yoğunluğu arttığında, hücre dışından hücre içine sıvı akışı olur ve denge sağlanır. Aşırı terleme, ishal, kusma gibi nedenlerle su kaybı olduğunda, hücre içindeki sıvı, hücre dışına çıkarak dengeyi sağlar.
Su metabolizması asit-baz dengesi için önemlidir. Hücrenin çalışabilmesi için hücre içi ve hücre dışı sıvının nötr ortamda olması gerekir. Bu ortamı ise sıvıdaki proteinler ve bazı mineraller sağlar.
Mineraller, enzimlerin yapım ve çalışmalarında görev alırlar. Enzimler, kimyasal reaksiyonları katalize eden veya hızlandıran protein yapısındaki maddelerdir.
Kemik ve dişlerin yapısında yer alırlar. Kalsiyum, fosfor ve magnezyum kemik ve dişlerin yapısında yer alan minerallerdir.
Kas ve iskelet sisteminin uyarılmasında görev alırlar. Potasyum, sodyum kalsiyum, fosfor, magnezyum ve demir kas ve sinir sisteminin uyarılmasında görev alır.
Kalsiyum insan vücudunda en fazla bulunan mineraldir. İnsan vücudundaki kalsiyumun çoğu fosforla birleşik durumdan olduğunda fosforla birlikte ele alınmıştır. Vücuttaki kalsiyumun %99’u kemik ve dişlerdedir. Geriye kalanı ise vücut sıvılarında bulunmaktadır.
Kalsiyum insan vücudunda en fazla bulunan mineraldir. İnsan vücudundaki kalsiyumun çoğu fosforla birleşik durumdan olduğunda fosforla birlikte ele alınmıştır. Vücuttaki kalsiyumun %99’u kemik ve dişlerdedir. Geriye kalanı ise vücut sıvılarında bulunmaktadır.
