Dərs vəSAİTİ Dərs vəsaiti Bakı Biznes Universitetinin.. 2016-cı IL tarixli

 
 Satış xərcləri maddələrinin nomenklaturası
Cədvəl 11. 
S/n 
Xərc 
maddələri 
Xərclərin xarakteristikası 
1 
Məhsulun 
qablaşdırılması 
və daşınması 
Nəşriyyat məhsullarının 
qablaşdırılması, daşınması, dövri 
nəşrlərin göndərilməsi 
2 
Reklam 
xərcləri 
Nəşriyyat məhsullarını təbliğ edən 
bütün növ reklam xərcləri (nəşriyyat 
orqanlarında, radio və televiziyada 

---

91 
verilən elanların xərci, plakatların, 
bukletlərin çap xərci, sərgi və 
yarmarka xərcləri və s.) 
3 
Marketinq 
tədqiqatları 
xərcləri 
Bazarın konyunkturasının 
öyrənilməsinə cari xərclər, nəşriyyat 
məhsullarının buraxılışı və satışı ilə 
əlaqədar olan informasiyanın 
toplanması və yayılması xərcləri 
4 
Kommersiya-
satış xərcləri 
Ticarət işçilərinin əmək haqqı xərcləri. 
Nəşriyyat məhsullarının satışa hazırlıq 
xərcləri. Anbarların, ticarət 
salonlarının və ticarət avadanlıqlarının 
saxlanılması xərcləri. Əsas vəsaitlərin 
amortizasiyası xərcləri 
5 
Sair xərclər 
Mütləq pulsuz nüsxələrin plan maya 
dəyəri və əvvəlki maddələrdə nəzərdə 
tutulmayan sair satış xərcləri 

---

92 

---

93 
Məhsulun maya dəyəri kalkulyasiyasına həmçinin “Çıx-
daşdan itkilər” də daxil edilir. Faktiki maya dəyərinin hesab-
lanması bütün növ məsrəflərin toplanmasından sonra yerinə ye-
tirilir. Bu iş özündə bir neçə mərhələni birləşdirir ki, bunların 
da hər biri əlavə olaraq aşağıdakı işlərin yerinə yetirilməsini tə-
ləb edir: 
1. Vahid bölüşdürmə bazasından istifadə etməklə bu mər-
hələdə bölüşdürülməli olan məsrəf qruplarının formalaşması; 
2. Qruplaşdırılmış məsrəflərin məsrəf obyektləri üzrə bö-
lüşdürülməsi; 
3. Növbəti mərhələ üçün zərurilik nöqteyi-nəzərindən bö-
lüşdürmənin nəticələrinin qruplaşdırılması. 
Birinci halda uçot registrlərində toplanmış məsrəflər la-
zım olan aralıq qovşaqlar üzrə qruplaşdırılır. 
İkinci halda məsrəf obyektləri baxımından faktiki maya 
dəyəri hesablanır. 
Növbəti mərhələ üçün zəruriliyi nöqteyi-nəzərdən məs-
rəflərin bölüşdürülməsindən alınan nəticələrin bölüşdürülməsi. 
Məsrəflərin kalkulyasiya maddələri nöqteyi-nəzərdən 
qruplaşdırılması və uçotu nəşriyyat – poliqrafiya müəssisəsinə 
imkan verir ki: 
1. Faktiki istehsal məsrəflərinin müvafiq maddələr üzrə 
vaxtında və düzgün əks etdirilsin; 
2. İstehsal resurslarından istifadə edilməsi və onların nor-
ma, normativ və smetalarla müqayisə olunması üzərində nəza-
rət etmək üçün lazım olan informasiyanın təqdim edilməsi; 
3. Məhsulun maya dəyərinin aşağı salınması ehtiyatları-
nın aşkara çıxarılması və qeyri-məhsuldar xərc və itkilərin qar-
şısının alınması; 
4. Müəssisənin hər bir struktur bölməsi üzrə fəaliyyəti 
nəticələrinin təyin edilməsi. 

---

94