Dərs vəsaiti təşkilati davranış kursunun qısa icmalını əhatə
Yüklə 1,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Şəkil 6.3. Porter-Loulerin motivasiya modeli Əmək motivasiyasında ədalət nəzəriyyəsi Ədalət nəzəriyyəsinin əmək motivasiyası kimi işlənib ha- zırlanması sosia-l psixoloq C.Steysi Adamsa məxsusdur. Bu nə- 1. Təltifin dəyəri 4. Qabiliyyət və xarakter cizgiləri 8. Ədalətli təltif haqqında təsəvvür 9. Məmnun- luq 2. Səy 3. Göstərilən səy və təltif arasında hiss edilən əlaqə ehtimalı 6. İşin yerinə yetirilməsi (nailiyyət) 7a. Daxili təltif 7b. Xarici təltif 5.Rolun qavranılması 57 zəriyyə onu göstərir ki, işin yerinə yetirilməsi və məmnunluğun əldə edilməsində əsas rol ədalətə (yaxud ədalətsizliyə) məx- susdur və işçilər bunu iş prosesinin konkret situasiyasında hiss edirlər. Bu, koqnitiv proseslərə əsaslanan başqa bir motivasiya nəzəriyyəsidir. Hazırkı nəzəriyyədə dörd mühüm parametr is- tifadə edilir: şəxsiyyət, əmək, nəticə, müqayisə üçün etalon. Əda- lət nəzəriyyəsi təsdiq edir ki, insanlar subyektiv olaraq əldə etdikləri təltifin sərf edilən səylərlə bağlı olduğuna münasibət bildirir və onu eyni işi yerinə yetirən başqa adamların təltifi ilə müqayisə edirlər. İnsan, onun işin yerinə yetirilməsinə sərf etdiyi əməyinin nisbətinin digər işçilərdə müvafiq nisbətlə fərq təşkil etdiyi halda ədalətsizlik situasiyası yaranır. Özünə və digər insanlara dair əməyə görə töhfənin və əldə edilən nəticənin qiymətləndirilməsi insanın subyektiv təsəvvürlərinə əsaslanır. Ədalətin bərpası na- minə insan öz töhfəsini, yaxud əldə etdiyi nəticəni dəyişdirə, onları qəsdən təhrif edə, işdən uzaqlaşa, başqa adamlara təsir etməyə, yaxud onların davranışını dəyişməyə çalışa bilər. 1968-ci ildən başlayaraq Lokkun təqdim etdiyi işi məqsəd- qoyma nəzəriyyəsinin əsasını təşkil edən iş kimi qəbul edirlər. Beləliklə, gözləmə nəzəriyyələrində olduğu kimi, Lokkun fərd tərəfindən nəyi isə əldə etmək, yaxud əlində saxlamaq meyli kimi müəyyənləşdirdiyi dəyərlər və onların qiymətləndirilməsi, davranışın mühüm koqnitiv determinantlarını təşkil edir. Sonra Lokk göstərirdi ki, fərd bu dəyərləri emosiya, yaxud arzular vasitəsilə qavrayır. Dəyərlərdən başqa, meyillər və ya məqsədlər də davranışın koqnitiv determinantları kimi mühüm rol oynayırlar. Bu məqamda, şübhəsiz ki, Lokkun məqsədqoyma nəzəriyyəsi, gözləmə nəzəriyyələrinin çərçivəsindən kənara çıxır. O başa düşürdü ki, insanlar öz emosiya, yaxud arzularına çatmaq üçün məqsədlərə nail olmağa çalışırlar. Məqsədlər insan davranışına istiqamət verir və müəyyən nəticə əldə etməkdən ötrü onun fikir və hərəkətlərini səmtləşdirir. Gələcəkdə bu niyyət və məqsədlər həyata keçməsə belə, insan onlara reaksiya verir və 58 hərəkət edir. Reaksiyanın sonunda isə əks əlaqə, yaxud möhkəmləndirmə baş verir. Yüklə 1,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|