Dilmurod quronov a d a b iy o t s h u n o s L ik k a k ir ish oliy va o ‘rta maxsus ta'lim vazirligi


xususiyatlarni qisman o'ziga singdiradi. Jumladan, lirik asarda voqelikka



Yüklə 37,25 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə149/182
tarix05.12.2023
ölçüsü37,25 Kb.
#173845
1   ...   145   146   147   148   149   150   151   152   ...   182
Dilmurod quronov a d a b iy o t s h u n o s L ik k a k ir ish ol

xususiyatlarni qisman o'ziga singdiradi. Jumladan, lirik asarda voqelikka
oid tafsilotlar (epik element) juda kam bo'lib, ular kechinmani
ifodalash, uning omillarini ko'rsatishga yetarli miqdordagina olinadi.
Ya’ni o'rinda asosiy me’yor — fragment tarzida olingan epik
elementlaming lirik qahramon holatini tasavvur qilish uchun


yetarliligi. Shuningdek, lirik asarda yana epik asarga xos voqeabandlik,
dramatik asarga xos dialogik holatlar, o'ziga xos «sahna» yaratish
hollari ham uchraydi. Biroq har ikki holda ham bu elementlar
kechinmani tasvirlash va ifodalashga xizmat qiladi, ya’ni lirik asar
uchun voqeani yoki «sahna»ni tasvirlash maqsad bo'lolmaydi, ular
vosita xolos.
Lirik turga mansub asarlarni janrlarga ajratishda ham turlicha
prinsi plar mavjudligini ta’kidlash kerak. Adabiyotshunoslikda ulardan
ikkitasi — shakl xususiyatlaridan kelib chiqib tasniflash hamda
mazmun xususiyatlaridan kelib chiqqan holda tasniflash kengroq
tarqalgan. Jumladan, o'zbek mumtoz adabiyotiga nazar soladigan
bo‘lsak, unda she’rlarning ko‘proq shakl xususiyatlaridan kelib
chiqilgan holda janrlarga ajratilishiga guvoh bo'lamiz. Masalan: ruboiy
o'zining to'rt misradan tashkil topishi, xazaj bahrining axrab va axram
shajaralarida yozilishi, ko'proq a-a-b-a (kamroq a-a-a-a) tarzida
qofiyalanishi kabi shakl ko'rsatkichlari asosida ajratiladi; tuyuq o'zining
to'rt misradan tarkib topishi, ramali musaddasi maqsur vaznida
yozilishi, ko'proq a-a-b-a, tajnisli qofiyaga ega bo'lishi bilan
xarakterlanadi; qit’a ikki yoki undan ortiq baytdan tarkib topadi,
juft misralari o'zaro qofiyalangani holda toq misralari ochiq qoladi,
vazn va mazmun jihatlaridan cheklanmaydi, - ko'ramizki, bularning

Yüklə 37,25 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   145   146   147   148   149   150   151   152   ...   182




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin