Dilmurod quronov a d a b iy o t s h u n o s L ik k a k ir ish oliy va o ‘rta maxsus ta'lim vazirligi


barida shakl xususiyatlari janmi belgilovchi asos bo'lib xizmat qiladi



Yüklə 37,25 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə150/182
tarix05.12.2023
ölçüsü37,25 Kb.
#173845
1   ...   146   147   148   149   150   151   152   153   ...   182
Dilmurod quronov a d a b iy o t s h u n o s L ik k a k ir ish ol

barida shakl xususiyatlari janmi belgilovchi asos bo'lib xizmat qiladi.
Bu narsa, ayniqsa, musammatlarda (masnaviy, musallis, murabba’
va h.k.), mustazod, tarkibband, taijeband kabi janrlarda yana ham
yorqinroq ko'rinadi. Bulardan ko'rinadiki, o'zbek mumtoz she’riyatida
o'zining muayyan shakl belgilariga ega bo'lmish turg'un she’riy janrlar
yetakchi o'rin tutgan. Shunisi ham borki, badiiy tafakkur
taraqqiyotining muayyan bosqichida turg'un janr shakllarining
yetakchi mavqe egallashi umuman jahon adabiyotida kuzatiladigan
hodisadir. Masalan, yevropa adabiyotidagi sonet, rondo, rondel,
tersina, oktava kabi shakllar fikrimizni dalillash uchun yetarlidek.
Biroq badiiy tafakkur rivojining keyingi bosqichlarida jahon
adabiyotida turg'un shakllarni inkor qilish, she’riyatning qat’iy


ramkalar doirasidan erkinlik tomon intilishi kabi umumiy tendensiya
kuzatiladi. Buning natijasi o'laroq, lirik asarlarni janrlarga ajratishda
endilikda shakl xususiyatlaridan, aniqrog'i, tashqi shakldan kelib
chiqish imkoni yo'q. Shuningdek, lirikani janrlarga ajratishda faqat
mazmundan kelib chiqish (ishqiy lirika, falsafiy lirika, siyosiy lirika
qabilida ajratish) ham maqbul emas. Boz ustiga, bu holda janr
mohiyatini buzib tushungan bo'lib chiqiladi. Zero, janr ma’lum bir
mazmunni shakllantirish va ifodalashga xizmat qiluvchi shakl hodisasi
ekanligi ayon haqiqatdir.
Ma’lumki, klassik she’riyatimizda faol ishlatilgan ayrim turg'un
janrlar (g'azal, ruboiy, qasida va b.), shuningdek, xorijiy
adabiyotlardan o'zlashgan turg'un she’riy shakllar (sonet, rondo,
tanka, xokku va b.) hozirgi she’riyatda, xususan, o'zbek she’riyatida
ham oz bo'lsa-da qo'llaniladi. Buning ustiga adabiyotshunos faqat

Yüklə 37,25 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   146   147   148   149   150   151   152   153   ...   182




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin