Dilmurod Quronov adabiyot nazariyasi



Yüklə 8,8 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə117/179
tarix29.11.2023
ölçüsü8,8 Mb.
#169675
1   ...   113   114   115   116   117   118   119   120   ...   179
Dilmurod Quronov. Adabiyot nazariyasi asoslari (2018)

Tayanch tushunchalar:
sochma, tizma, nasr, nazm, ritm, ritmiklik, nutq ritmi, nasriy
nutq ritmi, «asar ohangi, musiqasi» (O'.Hoshimov), ritmik quri-
iish, ritmik bolak, sintagma, mazmuniy-grammatik-fonetik birlik,
koion, prosodik vositaiar, urg'u, pauza, saj’, fosiia, kaiom bo'iak
(qarina)iari, abzats, saj’ martabalari, prelyudiya, saraxbor.
Savol va topshiriqlar:
1. Yuqorida aytilgan «ritm tushunchasi zamon va harakat tu- 
shunchalari bilan uzviy bog'liq» degan fikrni qanday tushuna- 
siz? Ayni tushunchalarni nutq ritmi bilan bog'lab, shu asosda 
ritmiklik nutqqa tabiatan xos xususiyat ekanini dalillang.
2. Agar «og'zaki nutqda kuzatiluvchi ritm tabiiy ravishda yozma 
nutqqa ham ko‘chadi»gan bo'lsa, u holda «badiiy nasrdagi rit­
miklik spontan xarakterga ega» deyish mumkinmi? Mumkin 
emasligini isbotlashga harakat qiling.
310
www.ziyouz.com kutubxonasi


3.
Misollar yordamida «ritmik jihatdan qaraganda bitta so‘z ham, 
bitta so‘z birikmasi ham, bitta gap ham sintagmaga teng 
kelaverishi mumkin» degan fikrni dalillab bering.
4.
Yozuvchi va qahramonning ruhiy yaqinligi yoki, aksincha, ruhan 
uzoqligi ritmga qanday ta’sir qiladi? Umuman, nasriy asardagi 
ritm roviyning emotsional holati, ayni damda nima haqda so‘z 
borayotgani, tasvirlanayotgan hayotiy holat mohiyati kabilarga 
mos bo'lishini aniq misollar yordamida ko'rsatib bering.
5.
«0‘tkan kunlar»dagi personajlardan ikkitasini tanlab oling-da, 
ularning nutqi ritmik jihatdan ham o‘ziga xos ekanini ko’rsatib 
berishga urinib ko'ring. Bunda nutq egasi, nutq vaziyati, nutq 
predmeti kabi omillarni nazarda tuting.
Adabiyotlar:
1. Аъзамов А. Мансур дард // Масъул суз. - Тошкент, 1987. 
- Б .4 - 3 3 .
2. Гиршман М.М. Ритм художественной прозы. - М.: СП, 
1982. - Б.60, 38.
3. Саримсоков Б. Узбек адабиётида сажъ. - Тошкент: Фан, 
1978.
4. Суз бу - сехрли дунё. Узбекистан халк ёзувчиси Уткир Х,о- 
шимов билан сухбат // Шарк; юлдузи,- 2010,- №1. - Б.133 -134.
5. Щерба Л.В. Фонетика французского языка. - М.: Выс­
шая школа, 1963. - С.86.
6. Хусайний Атоуллох. Бадойиъу-с-санойиъ. - Тошкент: 
Адабиёт ва санъат, 1981.
7. Куронов Д. Нутк таъсирдорлиги ва ритм // Узбек тили ва 
адабиёти,- 1996,- №6. - Б.31 - 33.

Yüklə 8,8 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   113   114   115   116   117   118   119   120   ...   179




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin